КАТАЛИТИКАЛЫ РЕФОРМИНГТЕУ БЛОГЫНЫ БІРІНШІ РЕАКТОРЫН ЕСЕПТЕУ

Мнайдеуші жне мнайхимиялы нерксіптерде таза млдір мнай жне мнайхимиялы компоненттерді алуа арналан келесі бір атар процестер кеінен олданылады: этилен мен пропинен алу масатындаы этан жне пропанды пирамиздеу; бензин жне пропан –пропилендік, бутен –бутендік фракцияны лкен млшеріндегі газ алу масатында дисбилятты жне алдыты шикізаттарды каталитикалы прекингтеу ; жоарыоктанды бензин алу масатындаы тікелей айырылан бензиндер мен лигроиндорды платиналы катализаторларды атысуыменен реформингтеу ; бензинні жоарыоктанды компоненттерін алу шін изопарадинттік кмірсуларды олифендерменен алкилдеу; отын немесе жоары молезкулярлы полимерлер алу масатында тменмолекулалы бейшекті кмірсуларды полимерлеу. орыта айтанда реактор типі мен рылысы даайындалан технологиялы пролцеске байланысты болады.

Сонымен атар реакторды типін абылдау шін келесі маызды факторларды серін игерген жн: катализаторды олдануды ажеттігі, оны асиеттері мен ескерген жн: катализаторды олдануды ажеттігі, оны асиеттері мен шыыны, процесті термодинамикалы ерекшеліктері – химиялы трлендіруді атаруды адиабатты, изотермияны немесе политропикалы шарттар; реакцияны айматары берілген температураны тртіпті амтамасыз ету шін олданылаты, жылуалмасу дістері, олданылатын жылуагентіні асиеттер; процесті атаруыны мезгілсіздігі мен здіксіздігі.

Трлі технологиялы таайындалудаы есептеуді теориялы негіздері, конструктивті рсімделуі, реакторыны жабдытарды жмыс ерекшеліктері кптеген деби кздерде (11,17 ) жарияланан

Мнайдеу нерксіптерінде каталитикалы процестерді атаруа арналан адиабатты ракторлар ауымды олданыс тапанщ. Бл еакторлар здігінде ішінде станционарлы катализаторлар абатыбар, цилиндрлік аппарат тррінде орындалан. Бл аппараттарда катализаторлар не оны бкіл жмысшы биіктігінде орналасан бір абат трінде, не жеке абаттар трінде келтіріледі. Катализаторларды абаттар трінде келтірілуі, оны жоары механикалы беріктігіні жеткілікті болмаан; жадайында іске асырылады. Жеткіліксіз механикалы берік болмаан жадайда абат биіктігіні артуыменен, тменгі абаттар шаншылып тыыздалып алуы ммкін, ал бл шикізат орынына кедергісіні артып, оны аппарат имасында біркелкі таралмауына алып келеді.

Мндай реакторларды онымен атар шикізаттты тарату тсілі жне озалыс баыты бойынша да трлендіреді. Осыан орай шикізаатты акцилды жне радиарды озалысындаы реакторларды олданады. Радиарды озалыс шикізат аыны тегеузріні аз жоалуын амтамасыз етеді. Мнда катализатор абаттарындаы температураны тртіпті жне аппарат аасыны температурасын адаалау шін кпайматы жне беттік термопараларды олданады.

Бл аппараттарды детте салыстырмалы за уаыт регенеряциялаусыз жне млдем регенеряцияланбаан катализаторларды жмыс істеу ажет жадайда олданылады. Трлі процестерде катализаторларды жмыс істеу затыы бірнеше сааттан 1-2 жыла дейінгі уаыттты райды. Берілген трлену тередігінде реакцияны аятау шін ажетті реакциялы клемдерді температуралы тртібін сатылы реттеуді амтамасыз етеді. Бл кезде бкіл реакцияны клемді бірнеше адиабатты кезектесе жинала реакторлара бледі де, бір реактордан екіншісіне тер кезде жылуалмасу бетін орнатады. Бл бет арылы келесі реактордаы ажетті температуралы тртіпті амтамасыз ете отырып жылу береді немесе алады. рбір реакторлаы температураны ммкін згеруіне трлену дрежесін шектеуменен ол жеткізеді, жне де жеке аланда, катализаторды клемін згертуді есебінен.

Температураны сатылы реттестірудегі реакторды каталитикалы риформингтеу ондырыларында кеінен олданады. детте мндай ондырыларда ш кезектестіріле жаланран реакторларды орнатад, бл кезде рбір реактордан со (бірінші жне екіншісінен кейін) аын бырлы пешке келіп тседі де, мнда оан эндотермиялы реакция жылуын компенициялаушы жылу атарланады. Платдформинг ондырыларында, ерекше ке олданыс тапа, платиналы катализаторлар олданады. Мндай катализаторлар 480-5200С температурада жне 2-4 мПа ысымда 1-жыла дейін белсенділігін жоалтпайды. Катализаторды белсендігі лсіреген кезде реакторлардаы температуралы тртіпті едуір ата мнде стайды. Реактора шикізатпен бірге (бензиндік фракцияменен бірге) сутегіні лкен млшеріндегі циркуляциялы газ оса беріледі. Ал бл коксті тзілуін хжзне оны катализаторларда шгуін алдын алады.

Тменде алюмонлатиналы катализаторда жмыс істейтін каталитикалы реформингтеу ондырысыны реакторлы блогындаы бірінші реакторыны есебі арастырылан. Мнда шектеуде реакторды материалды жне жылулы болатыны алдын есептелген деп йарылады. жне де аппаратты материалды жне жылулы бааны егжей-тегжейлі (4) арастырылан.

Мндай жадайда реакторды есептелуін келесі реттілікте орындайды:

1. Катализаторды ажетті клемін есептейді.

Реакцияны жргізуге ажетті катализатор млшерін k(м) дкелесі рнек бойынша анытайды

 

(6.1)

 

Мнда – реактора келіп тсетін нім млшері, кг/са;

- німні тыыздыы, кг/м3

– німні берілуіны клемдік жылдамдыы (са-1).

нерксіптік реакторларда німні берілуіні клемдік жылдамдыы 1-3 са-1 те (22,26).

німні тыыздыы келесі туелділікпенен аныталады

 

(6.2)

 

Мнда салыстырмалы тыызды, т/м3

Катализаторды салмаын есептейді,

 

(6.3)

 

Мнда - катализаторды ткпелі тыыздыы (кг/м3). Мны мнін 550-650 кг/м3 те етіп абылдайды

Жоарыда аталандай, каталитикалы реформингтеу ш кезектен жаланан ш реакторлардан тратын блокта атарылады. Сондытанда катализаторды жалпы млшерін ш реакторлар арасында лестіріледі.

2. Реакторды негізгі лшемдерін анытаймыз.

Реакторды есептеліп алынан негізгі лшемдері, ондаы катализатор абатында тегеурінні жоалуы ммкін шектен аспайтындай болуы ажет.

Реактор шін шамасын келесі рнек бойынша анытаймыз.

 

(6.4)

 

Мнда 0,5- абатты гидравликалы кедергісіні аппаратты жалпы гидравликалы кедергідегі лесі;

– реакторды гидравликалы кедергісі, бойынша, 4.1. кесте бойынша аныталады;

– реакторлар сана, дана

 

 

Кесте