ТАЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР

Есептер (оытушыны тадауы бойынша)

ü ышыл концентрациясы 0,1 моль/л-ге те ерітіндідегі глюкон ышылыны иондану дрежесін (%) есептеіз.

ü Аммиакты массалы лесі 10%-а те ерітіндідегі аммиакты иондану (диссоциациялану) дрежесін табыыз. Ерітіндіні тыыздыы 0,96 г/мл.

ü рН 7,36-а те боланда ан плазмасындаы фосфатты буферлік жйені бастапы компоненттері андай атынаста болатынын анытаыз. ан плазмасы шін рК(Н2РО4-) = 6,80.

ü Норма кйінде асазан сліні рамында 0,07%-дан 0,15%-а дейін хлорсутек ышылы бар. Иондарды активтілік коэффициенті 1-ге те деп ескеріп, асазан сліні нормадаы згеру шектеріні рН мнін есептеу керек.

ü Массасы 0,5 г аскорбин ышылыны таблеткасын суда еріткенде алынан ерітіндіні клемі 0,4 л-ге дейін жеткізілген. Осы ерітіндіні рН-н есептеп табу керек (аскорбин ышылы шін Ка мні 8,010-5).

ü 100 мл ана рН мні 7,36-дан 7,00-ге дейін згерту шін 36 мл 0,05н HCl ерітіндісін осу ажет. анны ышыл бойынша буферлік сыйымдылыын есептеу керек.

БАЫЛАУ

Баылау сратары

1. Бренстед - Лоуриді протолиттік теориясы. Бренстед - Лоури теориясына сйкес ышыл мен негізге анытама берііз.

2. Нормада жне патологияда адам азасындаы р трлі сйытытарды рН- мндері рН различных жидкостей человеческого организма в норме и при патологии. Неліктен азада ышылды-негіздік гомеостазды бір дегейде стап тру ажет?

3. Иондану дрежесі мен константасы. Оствальдты сйылту заы.

4. Гидрокарбонатты, гемоглобинді, ауызды жне фосфатты буферлік жйелерді сер ету механизмін талдаыз. Азаны алыпты тіршілігін амтамасыз етудегі оларды биологиялы ролі андай?

5. Ацидоз деген не? Метаболиттік жне респираторлы ацидозды андай себептер тудырады? Алкалоза тсініктеме келтірііз. Алкалозды пайда болу себебіне не жатады?

6. Кшті жне лсіз ышыл ерітінділеріндегі сутек иондарыны концентрациясын алай есептейді? Кшті жне лсіз негіз ерітінділеріндегі гидроксил иондарыны концентрациясын алай есептейді?

Тесттер

1. 25 °С-де бейтарап орта жне таза су шін

1) рН = 7

2) рН > 7

3) рН < 7

4) [Н+] = 10-7 моль/л

5) [Н+] < 10-7 моль/л

2. Егер Сн+ = 10-4 моль/л болса, Сон- (моль/л ) те болады

1) 14

2) 10-14

3) 10-7

4) 10-10

5) 10-4

3. Концентрациясы 0,001 моль/л HCl ерітіндісі шін дрыс тжырым

1) [H+] = 10-11 моль/л

2) [OH-] = 10-11 моль/л

3) [H+] < [OH-]

4) [H+] × [OH-] = 10 -14

5) [H+] > [OH-]

4. Концентрациясы 0,1 моль/л жне иондану дрежесі a=0,01 бір ышылды лсіз негіз ерітіндісі шін иондану константасы Kb (моль/л) те

1) 10-2

2) 10-3

3) 10-4

4) 10-5

5) 10-6

5. Концентрациясы 0,1 моль/л жне иондану кончстантасы Ка =10-7 бір негізді лсіз ышыл ерітіндісі шін иондану дрежесі a те

1) 0,1

2) 0,01

3) 0,001

4) 10-4

5) 10-5

6. Фосфатты буферлік ерітіндіні рамына кіреді

1) Na3PO4

2) Na2HPO4

3) NaH2PO4

4) Na3PO4

5) Ca3(PO4)2

6. 10 мл ана 2 мл Сн(НСl) = 0,1 моль/л тз ышылын осанда рН 7,4-тен 7,3-ке дейін згерді. анны буферлік сиымдылыын (ммоль/л) анытаыз

1) 200

2) 100

3) 50

4) 150

5) 75

7. 0,1 М мырса ышылыны 200 мл ерітіндісіне 100 мл 0,1 М натрий формиатыны 100 мл ерітндісін осанда (рК(НСООН) = 3,75) пайда болан ерітндіні рН- мні те

1) 4,40

2) 4,05

3) 3,75

4) 3,45

5) 2,65

8. Алкалоз кезінде

1) азаны реакция ортасы сілтілік баыта арай ыысады

2) сутек иондарыны концентрациясы артады

3) сутек иондарыны концентрациясы кемиді

4) рН згермейді

5) рН артады

9. Фосфатты буферлік жйеге HCl осанда

1) гидрофосфат-аниондарды активті концентрациясы жоарылайды

2) гидрофосфат-аниондарды активті концентрациясы тмендейді

3) дигидрофосфат-аниондарды активті концентрациясы жоарылайды

4) дигидрофосфат-аниондарды активті концентрациясы тмендейді

5) иондарды концентрациясы згермейді

10. кпеде СО2 млшеріні кбеюіне келіп соатын, кпені тыныс алу ызметтеріні бзылуынан туындайтын -бронхит, кпе абынуы трізді аурулар кезінде

1) метаболиттік алкалоз байалады

2) респираторлы алкалоз байалады

3) респираторлы ацидоз байалады

4) метаболиттік ацидоз байалады

5) таза ауада серуендеуге кеес беріледі

дебиет:

Негізгі:

1. Сейтембетов Т.С. Химия.- Алматы, 1994.- 37-44 б.

2. Равич-Щербо М.И., Новиков В.В. Физическая и коллоидная химия.- М., 2001.-21-51 б.

3. Ленский А.С.Введение в бионеорганическую и биофизическую химию.- М.: ВШ, 1989.- 93-125 б.

4. Веренцова Л.Г., Нечепуренко Е.В., Батырбаева А.., Карлова Э.К. Бейорганикалы, физикалы жне коллоидты химия: оу ралы- Алматы: «Эверо», 2009.- 48-66 б.

5. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикумы- Алматы, 2001.- 16-50 б.

6. Рубина Х.М. и др. Практикум по физической и коллоидной химии.–М., 2001.–4-13 б.

осымша:

1. Ершов Ю.А. и др. Общая химия. Биофизическая химия. Химия биогенных элементов.- М.: ВШ, 2003.- 42-80 б.

2. Слесарев В.И. Химия. Основы химии живого. - СПб.: Химиздат, 2001.- 124-152 б.

3. Ленский А.С., Белавин И.Ю., Быликин С.Ю. Биофизическая и бионеорганическая химия: медициналы ЖОО-на арналан оу ралы.- М.:ООО «медицинское информационное агентство», 2008.- 208-240 б.

4. Зеленин К.Н., Алексеев В.В. Химия.- С.-Пб.: ЭЛБИ-СПб, 2003.- 125-143 б.

5. Попков В.А., Пузаков С.А. Общая химия: рал.- М.: ГЭОТАР-Медия, 2009.- 68-84, 120-121 б.

6. Евстратова К.И. жне таы басалар. Физическая и коллоидная химия. – М.: ВШ, 1990. - 260-302 б.

7. Бірімжанов Б.А. Жалпы химия: ЖОО-на арналан оу ралы– Алматы.:Білім, 2001.

 

 

ОСЖ №4

 

ТАЫРЫП: Жылжымалы жне жылжымайтын фазалар бліну беттері аралыындаы адсорбция. Коллоидты ерітінділерді алу тсілдері, оларды асиеттері жне оларды тазарту дістері. Мицелланы рылысы. Диализ.

МАСАТТАРЫ:

· беттік былыстарды сипаттайтын негізгі тсініктерді алыптастыру жне ртрлі теорияларды кмегімен (Лэнгмюр, Фрейндлих, БЭТ) озалмалы жне озалмайтын фазалар бліну бетінде адсорбция процесін сипаттауа дадыландыру;

· дисперсті жйелер жне оларды жіктелуі, тазарту дістері, оларды асиеттерін зерттеу жайлы, негізгі тсініктерді алыптастыру;

· дисперсті жйелерді электрокинетикалы асиеттері туралы жне оларды медициналы олданылу ммкіндігі жайында тсінікті алыптастыру;

· коллоидты ерітінділерді тратылыы жне оларды коагуляциялану задылытары жайлы тсініктерін кеейту;

· биологиялы жйелерді - дисперсті жйелер ретінде тсінікті алыптастыру;

ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:

· беттік былыстарды сипаттайтын негізгі тсініктерді алыптастыру;

· адсорбцияны негізгі теориялары туралы апарат беру жне Гиббс, Лэнгмюр, Фрейндлих тедеулерін озалмалы жне озалмайтын фазалар бліну бетінде адсорбция процесін сипаттау шін йрету;

· дисперстік жйелерді негізгі асиеттерін (оптикалы, молекулалы-кинетикалы, электрокинетикалы) сипаттай білуге йрету;

· Панет-Фаянс, Ребиндер жне пен Шульце-Гарди ережелерін олдануды йрету;

· коагуляция, коллоидты орау процестеріні мнін жне оны биологиялы рлін тсіндіру;

· электрофорезді, диализді медициналы тжірибеде олданылуын тсіндіру жне аэрозольдер, суспензиялар мен эмульсияларды медицинада олданылуы туралы апарат беру.

ТКІЗІЛУ ТРІ:

- семинар (иынды туызан сратарды талылау);

- есептерді шыару жне жаттыулар орындау.

 

ТАЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР:

есептер (оытушыны тадауы бойынша)

ü Ерітіндідегі новокаин мен кокаинні концентрациясы 0,2 моль/л-ден 0,15 моль/л-ге дейін тмендегенде беттік керілу шамасы 6,910-2 Н/м-ден 7,110-2 Н/м-ге дейін, ал кокаин ерітіндісінде 6,510-2 Н/м-ден 7,010-2 Н/м-ге дейін ктерілді. 25оС температурада, берілген концентрация интервалында новокаин мен кокаинны сулы ерітінділеріні адсорбция шамаларын салыстырыыз.

ü Ккірт ышылын суда еріткенде адсорбция типін жне шамасын анытау керек (t = 18оС), егер H2SO4 судаы концентрациясы 2,33 моль/л-ді райтын болса, ал ерітіндіні беттік керілуі 75,2010-3Н/м-ге, суды беттік керілуі - 73,0510-3Н/м-ге те болса.

ü Адсорбент бетіндегі сірке ышылыны адсорбциясы шін Фрейндлих тедеуіндегі константалар те: К = 0,50 моль/г, n = 0,45. Тепе-тедік концентрациясы 0,22 моль/л-ге те боландаы адсорбцияшамасын есептеп шыару керек.

ü 4 л темір (III) гидроксидіні золіні коагуляциясы 0,91 мл магний сульфатыны 10%-ды ерітіндісін (тыыздыы1,1 г/мл) осанда пайда болды. Зольді сульфат-иондарымен коагуляциялау табалдырыын есептеіз.

ü Алюминий гидроксидіні золін дихромат-иондармен коагуляциялау табалдырыы 0,63 ммоль/л-ге те. 1,5 л зольді коагуляциялау шін (=1,07 г/мл) 10%-ды калий дихроматыны ерітіндісіні андай клемі ажет болады?

ü 1,5 л алтын сульфиді золіні коагуляциясы 570 мл натрий хлоридіні 1,5%-ды ерітіндісін (тыыздыы 1,02 г/мл) осанда пайда болды. Зольді натрий-иондарымен коагуляциялау табалдырыын есептеіз.

 

Тапсырмалар (оытушыны тадауы бойынша)

ü Золь мицеллаларыны формулаларын жазыыз:

· барий хлоридімен тратандырылан барий карбонаты золіні;

· кміс нитратымен тратандырылан кміс бромиді золіні;

· гидролиз реакциясымен алынан темір (III) гидроксиді золіні;

· адсорбциялы пептизация тсілімен алынан темір (III) гидроксиді золіні;

пептизатор – темір (III) хлориді;

· химиялы пептизация тсілімен алынан темір гидроксиді (III) золіні;

пептизатор – хлорсутек ышылы;

· темір (III) хлоридімен тратандырылан берлин кгі золіні;

· калий (II) гексацианоферратымен тратандырылан берлин кгі золіні;

· калий хлоридімен тратандырылан орасын (II) хлориді золіні;

· калий сульфатымен тратандырылан барий сульфаты золіні;

 

ü Шульц-Гарди ережесі бойынша берілген электролиттер арасынан о зарядты золь шін коагуляциялау абылеті е жоары болатын электролитті тадаыз: K3PO4; Ca(NO3)2; CaCl2; BaCl2; Na2CO3.

ü Шульц-Гарди ережесі бойынша берілген электролиттер арасынан теріс зарядты золь шін коагуляциялау абылеті е жоары болатын электролитті тадаыз: K2CO3; NaNO3; CaCl2; FeCl3; NaCl.

БАЫЛАУ