ТАЫРЫП: №2 АРАЛЫ БАЫЛАУ
Масаты:
1. Органикалы химияны негізгі сратары бойынша теориялы білімді жне практикалы дадыларды баылау.
2. Жана терминдерді егізу жне студенттерді оытушымен нгімелесу арылы коммуникативті дадыларды дамытуын алыптастыру
3. Аралы баылауды ауызша жне жазбаша ткізу кезінде зін- зі крсете білуін алыптастыру.
ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:
Оушыны абілеттілігі:
1) Органикалы химиядан теориялы материалды мегеруін тередете крсету.
2) Органикалы осылыстарды негізгі топтарына сапалы реакцияларды олдана білу (гомо- жне гетерофункционалды кмірсутектерді туындылары, амин ышылдар, пептидтер, белоктарк).
3) Интернеттен апарат іздеу жне ксіби дебиетті з бетімен оу.
ОЫТУ дістері:
діс- йлескен трде:
1) йлесімді срау (оытушыны жетекшілік етуімен студенттер арасында ситуациялы есептер шыару, жазбаша срау).
2) й тапсырмасын шыару.
Оыту ралдары: билеттер жне аралы баылауды тест тапсырмалары.
ТАЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМА:
Баылау жмысына дайынды.
ТАРАТЫЛАТЫН материал:
Таырып бойынша негізгі сратар:
1. Органикалы осылыстардын рылысы жне реакциялы абілеті
2. Кмір сутектерді радикалды жне электрофильді реакциялары
3. Органикалы осылыстарды тотыуы жне тотысыздануы.
4. аныан кміртегі атомынын нуклеофильді орынбасуы.
5. Карбонильді осылыстардын нуклеофильді реакциялары
6. Тіршілік процестеріне атысатын гетерофункциональды осылыстар
7.Моносахаридтер. Дисахаридтер. Полисахаридтер. Химиялы асиеттері.
8.Сабынданатын, сабынданбайтын липидтер.
9.Биологиялы маызді гетероциклді осылыстар. Нуклеозидтер, нуклеотидтер, нуклеин ышылдары
10. Биополимерлер ертінділеріні ерекше физика-химиялы асиеттері.
ОЫТУ ДІСІ МЕН ОЫТУ:
Жазбаша жне ауызша срау.
дебиеттер:
Негізгі
1. Тюкавкина Н.А., Бауков Ю.И. Биоорганическая химия. - М., 2006. – С. 245-542,
2. Асанбаева Р.Д., ИлиясоваМ.И.Теоретические основы строения и реакционной способности биологически важных органических соединений.- Алматы. 2003.– С. -128.
3. Асанбаева Р.Д., Салыкова Ш.Г. Практикум по биоорганической химии. - Алматы. 2003.–С. 47.
4. Асанбаева Р.Д., Илиясова М.И., Салыкова Ш.Г. Методическое пособие по биоорганической химии для самостоятельной работы студентов 1 курса лечебного, педиатрического санитарно – гигиенического и стоматологического факультетов. - Алматы. 2003.– 50 с.
осымша:
1. Иванов В.Г. и др. Органическая химия, М., 2005.
2. Райлс А. и др. Основы органической химии, М.,1983.
3. Степаненко Б.Н. Курс органической химии, М., 1981.
4. Артеменко А.Н. Органическая химия. Теоретические основы, углубленный курс. М., 1997.
5. Шабаров Ю.Ф. Органическая химия: учебник для ВУЗов. М., 1996., т 1-2.
Баылау:
Бл сабата компетенцияны баалау дісі тмендегідей:
Компентенцияны баалау «Білім»: аралы баылауды сратарыны жауаптары бойынша ауызша срау (оытушымен гімелесу), жазбаша срау ( билеттер).
«Коммуникативті дадылар» баалау компетенциясы: шін нгімелесу кезінде студенттердін кзарасын крсету, сратарды оя білу жне наты жауап беру.
БАЫЛАУ:
Сратар:
1) Органикалы осылыстарды жіктелуі, номенклатура, изомериясы. Атомдарды электр терістілігі. Индуктивті жне мезомерлік электронды эффектілер. Органикалы реакцияларды трлері. Реагенттерді трлері.
2) аныан кмірсутектерге тн, радикальды орын басу реакциялары. аныпаан кмірсутектерге тн, элктрофильді орын басу реакциялары. Ароматты кмірсутектерге тн, электрофильді орын басу реакциялары.
3) Спирттерді, фенолдарды, тиолдарды, аминдерді жне ышылдарды ышылды- негіздік асиеттері. Тотыу-тотысыздану реакциялары. Аминдерді алкилдеу, ацилдеу жне дезаминдеу реакциялары. Альдегидтер мен кетондара тн реакциялар (сумен, спиртпен, тиолмен). Альдольды осып алу реакциясы. Органикалы жне бейорганикалы ышылдармен жй эфирлерді, крделі эфирлерді, амидтерді тзілуі. Дикарбон ышылдарыны асиеттері: декарбоксилдеу реакциясы жне циклды ангидрид тзу.
4) Аминоспирттер: этаноламин, холин, ацетилхолин. Дофамин, норадреналин, адреналин, оларды гормондар жне нейромедиаторлар ретінде биологиялы маызы. Гидрокси ышылдары: гликол, ст, алма, шарап жне лимон ышылдары. Альдегид – жне кето- ышылдары: глиоксил, пирожзім, ацетосірке, ымызды сірке, - кетоглутар ышылы–маызды метаболиттер. Ацетосірке ышылыны мысалымен кето-енольды таутомерия.
5) Бензол атарыны гетерофункциональды органикалы осылыстары. Салицил ышылы жне оны туындылары. П-аминбензой ышылы.
6) Тірі азаны биополимерлері. Адам азасындаы белокты ролі. Белок молекуласыны рлысы. Шекті жне шексіз ісіну. Ісіну дрежесі. Биополимерлер ерітінділеріні тратылыын бзатын факторлар: денатурация, оймалжыдану, тиксотропия, тзсыздану, коацервация. анны онкотикалы ысымы жіне оны биологиялы маызы. Галлер тедеуі. ЖМЗ ерітінділеріні ттырлыы. Штаудингер жне Марк-Кун-Хаувинк тедеуі. Ауыз – полиамфолиттер. Изоэлектрлік нкте жне оны анытау дістері. Электрофорез, ауыздар мен пептидетрді блетін діс.
7) Ауыздарды сапалы реакциялары: ксантопротеин, нингидрин, биурет. - амин ышылдарыны жіктелуі. Амин ышылдарыны бифункциональды осылыста ретіндегі химиялы асиеттері. a- амин ышылдарыны ерекше реакциялары: биполяр ион тзуі; пептидтер тзуі. Пептидтерді ышылды жне негіздік гидролизі. Глутатион трипептидіні тзілуі.
8) Кмірсулар, жіктелуі. Моносахаридтер, жіктелуі. Кмірсуларды стереоизомериясы. Энантиомерлер. Диастереомерлер. Эпимерлер. a-,b-аномерлер. Рацемат. Глюкоза, галактозала, манноза, фруктоза, рибоза, дезоксирибозаны циклооксотаутомериясы. Фишер формуласы. a- жне b-аномерлер. Хеуорсты перспективті формулалары. Гликозидтік гидроксил.
9) a-жне b-гликозидтерді тзілуі жне асиеттері. Моносахаридтерді тотыуы: он, ар, урон ышылдары. Урон ышылдарыны декарбоксилденуі. Тотыу реакцияларына негізделген сапалы реакциялар: кміс айна (Толленс) жне мыс гидроксидімен (II) (Троммер) жне Фелинг реактивімен реакциялар. Моносахаридтерді тотысыздануы: маннит, сорбит, дульцит, ксилит. Гидроксил тобы бойынша реакциялар: жй жне крделі эфирлер, органикалы жне минералды (Н2SО4, Н3РО4) ышылдармен. Аминоанттар: глюкозамин, галактозамин. О- и N-ацил туындыларыны тзілуі.
10) Дисахаридтер: тотысыздандыратын (мальтоза, лактоза), тотысыздандырмайтын дисахарид (сахароза) оларды рлысы, асиеттері, байланыс трі.
11) Полисахаридтер. Гомополисахаридтер жне гетерополисахаридтер, кілдері. Крахмал. рамы, крахмалды біріншілік рылымы. Амилозаны рлысы. Гликоген. рамы. осалы тінні полисахаридтері. Гиалурон ышылыны дисахарид фрагментіні тзілу схемасы. Хондроитин-4-сульфаты, хонроитин-6-сульфатыны дисахарид фрагменттеріні тзілу схемасы. Гепаринні тзілу схемасы.
12) Гетероциктер. Жіктелуі. Пиррол, фуран, тиофен, имидидозол, пиридин, пиразол, пиримидин. Пирролды, пиридинні ышылды – негіздік, тотысыздану, электрофильді орын басу раекциялары. Порфин, гем рылыстары туралы тсінік
13) Пиримидиндік негіздер: урацил, тимин, цитозин. Лактим-лактам таутомериясы. Конденсирленген гетероциклдар: пурин. Пуринні гидрокси туындылары: а) гипоксантин жне ксантин, лактим-лактам таутомериясы; б) зр ышылы. Зр ышылыны ышылды жне орта тздары. Пуринні амин туындылары: аденин, гуанин. Лактим-лактам таутомериясы.
14) Нуклеозидтер. Нуклеотидтер. Нуклеозидмонофосфатты, -дифосфатты, -трифосфатты рылысы. Макроэргтік байланыс. Нуклеотидтерді гидролизге атысы: ышылды, сілтілік гидролизі. Нуклеотидтерді циклді трі. Циклды АМФ, ГМФ. Нуклеин ышылдарыны (РН, ДН) бірінші реттік рылысы туралы тсінік.
15) Алкалоидтар. Никотин. Кофеин. Никотин ышылы жне оны амиді (витамин В3) НАД+ жне НАДФ коферменттеріні рылымды бірілігі. НАД+ - НАДН жйесіні серінен жне гидрид-ионыны тасымалдануы туралы тсінік.
16) Липидтер жіктелуі. Табии липидтерді рамына кіретін, негізгі жоары май ышылдары. Алмастырылмайтын жоары май ышылдарыт (АЖМ) – «F» тобыны витаминдері.
17) Триацилглицирендер. Жай жне аралас майлар. атты жне сйы майлар. Йодты сан – майды аныпаанды млщері.
18) Фосфоглицеридтерді рамына кіретін аминспирттері жне оларды арасындаы генетикалы байланыс. Фосфоглицеридтерді рылысы. Фосфатид ышылы. Фосфатидилсериндер, фосфатидилэтаноламиндер, фосфатидилхолиндер. Бл осылыстарды бифилдігі.
19) Сабынданатын липидтерді химиялы асиеттері: гидролизі (сабындану), тотыуы, гидрирлеу, йодпен жне броммен рекетесу рекациялары.
20) Стериндер: холестерин, эргостерин. Жоары май ышылдарымен холестеридтерді, эргостеридтерді тзілуі. Д2 жне Д3 витаминдеріні тзілуі.
21) т ышылдары. Хол ышылы. Дезоксихол ышылы. Жп т ышылдары: гликохол, таурохол ышылдары.