Баылау сратары

12. Какие элементы называются биогенными? Какие элементы относятся к макроэлементам? К микроэлементам? Какие элементы называют органогенами? Перечислите их. Какова их биологическая роль? Перечислите металлы жизни.

13. Покажите строение электронной оболочки атома на примере атомов биогенных элементов. Приведите примеры биологической роли s-, p-, d-элементов. Какие соединения s- и p-элементов, применяемые в медицинской практике, вам известны?

14. Топография элементов по органам, тканям и биожидкостям организма. Дайте определения понятиям синергизм и антагонизм элементов. Назовите основные внутриклеточные и внеклеточные ионы. Какие биогенные элементы входят в состав ферментов?

15. Почему ион стронция является антагонистом иона кальция? Как влияет радиоактивный изотоп стронция-90 на организм человека?

16. Охарактеризуйте биологическую роль ионов галогенов. Какие заболевания вызывает их недостаток и избыток? Биологическая роль фтора, хлора, брома, йода. Применение в медицине их соединений.

17. Биологическая роль кальция. Заболевания, его недостатком и избытком.

18. Какие ионы обуславливают осмотическое давление крови? Какие элементы составляют основу костной ткани?

19. Биологическая роль железа. Как проявляется влияние избытка и недостатка этого элемента?

20. Охарактеризуйте биологическую роль ионов цинка. Какие заболевания вызываются их недостатком?

21. Каким образом можно восполнить недостаток в организме ионов кальция (иода, железа)?

22. Какие соединения биогенных элементов используются в качестве плазмозаменяющих, регидрирующих, антисептических, слабительных средств? Приведите примеры неорганических соединений, используемых в качестве дезинфицирующих средств?

Тесттер

Веренцова Л.Г., Нечепуренко Е.В., Батырбаева А.., Карлова Э.К. Бейорганикалы, физикалы жне коллоидты химия: оу ралы - Алматы: «Эверо», 2009.- 124-129 б.

 

СЖ №3

ТАЫРЫБЫ:Органикалы осылыстарды номенклатурасы, изомериясы жне жіктелуі.

МАСАТЫ:

Ø студенттерді кмірсутектер жайлы оып йренгендерін бір жйеге келтіру,

Ø студенттерді кмірсутектер жайлы оып йренгендерін бір жйеге келтіру,

Ø ИЮПАК номенклатурасы бойынша органикалы осылыстарды атауларын жне химиялы реакция тедеулерін жазуа йретіп дадыландыру,

Ø биология, экология, биохимия, биология, химия курстарыны пнаралы байланыстарын негізге ала отырып студенттерді танымды белсенділігін арттыру.

ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:

Ø рылымды формуласы бойынша функционалды топтарыны бар екенін жне органикалы осылысты ай класынаа жататындыын анытуа уйрету.

Ø органикалы осылысты атауын ИЮПАК номенклатурасы бойынша, немесе атауы бойынша рылымды формуласын жазуа йрету.

Ø Кміртегі аасыны рылымына орай органикалы осылысты класын анытауа йрену.

Ø Жаа таырыптарды мегеріп, оларды ішінен е маыздысын бліп алу абілеттілігін дамыту;

Ø Апаратттарды абылдау, талдау жне алдына масат оя білуге, оан жету жолдарын тадай білу абілеттерін дамыту.

ТАЫРЫПТЫ НЕГІЗГІ СРАТАРЫ:

1.

1) Органикалы осылыстарды жіктелуі: кміртегі аасыны рылымына жне функционалды топ табиатына орай. Функционалды топ.

2) рылымды формула, рылымды изомерлер. Органикалы радикалдар.

3) Органикалы осылыстар шін номенклатура бойынша атауды растыруды негізгі ережелері. Органикалы реакцияларды типтері. Реакция механизмдері. Мезомерлік жне индуктивтік электронды эффектілер.

2.Таырып бойынша конспект.

3. Тапсырманы орындау:

1. 4-метилпентен-2; циклогексан; 2,4-диметилпентан; орто-метилэтилбензол; пентадиен-1,3 формулаларын жазыыз.

2. ИЮПАК номенклатурасы бойынша келесі осылыстарды атаыз:

3. Гексанны ш изомерін жазыыз жне атаыз. Біріншілік, екіншілік, шіншілік, тртіншілік кміртек атомдарын крсетііз.

4.рамы С5Н10 алкенні барлы изомерлерін жазыыз жне атаыз. Оларды айсысы цис- жне транс- изомер тзеді?

5.Пропанны, бутанны, бензолды радикалдарын атаыз жне жазыыз.

6.Этил спиртіні молекулярлы формуласы С2Н6О бар. Таы андай осылыс осы формулаа сйкес келеді? Бл рылымды изомерлерді жазыыз жне атаыз.

Пропенге: а) бромды, б) бромсутекті осу реакцияларыны схемасын жазыыз. Реакция механизмін талдаыз.

ОРЫНДАЛУ ФОРМАСЫ:

· оытушыны нсауы бойынша ,оу материалын з бетінше оыту арылы тапсырманы орындау;

· берілген сратар бойынша таырып бойынша конспект жазу.

ТАПСЫРУ МЕРЗІМІ:12 аптадан кем емес.

ОрЫндалу КритериЙлері:

КРИТЕРИЙДІ БААЛАУ:

СЖ орындааны шін максимальды балл жинауды критерийлері:

· СЖ бойынша тапсырмаларды кестеге сйкес тапсыру;

· ойылан сыныстара сйкес конспекті жазу, жне оны орау;

· есептерді шыару;

· тест-баылауды (карт-баылау) орындау;

· СЖ- зерттелінген таырып бойынша оытушыны сраына жауап бере білу абілеті.

 

Баылау:

Осы сабата компетенцияны баалау дісі тмендегідей:

«зін зі дамыту жне даму»: баалау компетенциясы ауызша срау бойынша сратара жауап беру (тесттілеу жне карт.баылау); тапсырманы орындау; таырып бойынша конспекті тексеру; сзжмба растыру арылы ткізіледі.

СЫНЫЛАТЫН ДЕБИЕТ:

Негізгі:

6. Тюкавкина Н.A., Бауков Ю.И., “Биоорганическая химия“,Москва, 2006. -545б.

7. Р.Д.Асанбаева, М.И.Ильясова “Биологиялы маызды органикалы осылыстарды рылысы мен реакциялы абілеттілігіні теориялы негіздері”, Алматы, 2003.- 90б.

8. Р.Д.Асанбаева, Ш.Г.Салыова “Биоорганикалы химиядан практикум”Алматы, 2003.

9. Асанбаева Р.Д., Ильясова М.И., Салыкова Ш.Г., “Биоорганикалы химиядан емдеу, бала емдеу, санитария-гигиена, тіс емдеу факультеттеріні студенттеріні зіндік жмысына арналан дістемелік рал”, Алматы, 2003.- 50б.

осымша дебиеттер:

10. Райлс А. осалы авторлармен бірге«Основы органической химии», 1983.

11. Степаненко Б.Н. «Курс органической химии», Москва,1981.

12. Артеменко А.И. «Органическая химия. Теоретические основы, углубленныйкурс»,Москва , 1997.

13. Шабаров Ю.Ф. «Органическая химия», Москва, 1996.

 

ТАЫРЫПТЫ НЕГІЗГІ СРАТАРЫ:

Сратар:

1) Кмірсутектер, жіктелуі.

2) Функционалды топтар. Органикалы осылыстарды кластары.

3) аныан кмірсутектер (алкандар, циклоалкандар).

а) Алкандар. Гомологты атары, жалпы формуласы, радикалдар. рылымды формулалары. Бірінші, екенші, шінші жне тртінші реттік кміртегі атомдары туралы тсінік. Электронды рлымы, химиялы табиатыны байланысы жне гибрид трлері. Изомериясы мен номенклатурасы.

б) Циклоалкандар. рылымы туралы тсінік.

в) Алкандар, циклоалкандарды кеістіктік рлымы. Циклогексанны, бутанны конформациялары.

4) аныпаан кмірсутектер (алкендер, алкадиендер).

а) Алкендер. Гомологты атары, жалпы формуласы, радикалдар. рылымды формулалары. Электронды рлысы, химиялы байланысты табиаты жне гибрид трлері. Бутенні мысалымен изомерлер трлері. аныпаан кмірсутектерді кеістіктік рылымы.

б) Алкадиендер. Бутадиен, электронды рылымы, абысу жйесіне тсініктеме.

5) Ароматты кмірсутектер. Ароматтылы критерилері. Бензолды гомологты атары,жалпы формуласы. Радикалдар. рылымды формулалар. Гибридтену трлері. Бензолды екі орын басушылары бар туындыларыны изомериясы, номенклатурасы.

Тесттер:

1. Тмендегі формулаларды айсысы пентен-2 –ге сйкес келеді?

1) СН2=СН-СН2-СН2-СН3

2) СН3-С=СН-СН3

СН3

3) СН3-СН2-СН=СН-СН3

СН3

4) СН3-С-СН2-СН3

 

СН3

5) СН3-СН=СН-СН2-СН2-СН3

2. андай атау радикалды рылымды формуласына сйкес келмейді?

1) С6Н5- фенил

2) С6Н5-СН2- бензил

 

3) СН3-СН2-СН-СН2-СН2-СН3 шіншілік гексил

4) СН2= СН- винил

5) СН3- метил

3. ос затты рылымды изомері:

1) пропанол и пропаналь

2) пропен и пропан

3) пропен и пропин

4) пропанол и метоксиэтан

5) пропан и 2-метилпропан

4. осылыс халыаралы номенклатура бойынша аталады:

1) 2,5-диметилгексан

2) 3-метил-5-этилпентан

3) 3,5-диметилгексан

4) диизобутилметан

5) 2,4-диметилгексан

5. Кмірсутек алдыы CН2=СН- аталады:

1) бензил

2) фенил

3) аллил

4) винил

5) ацил

6. Кмірсутек алдыы CН2=СН-СН2- аталады:

1) аллил

2) винил

3) фенил

4) пропил

5) изопропил

7. Фенол молекуласындаы кміртек атомыны гибридтену трін крсетііз:

1) Sp

2) Sp2

3) Sp3

4) S2p

5) S3p

8. осылыс рационалды номенклатура бойынша аталады:

1) метилэтилбутилметан

2) этилизобутилметан

3) пропилизобутилметан

4) изопропилбутилметан

5) метилэтилпропилметан

1. осылыс халыаралы номенклатура бойынша аталады:

(СН3)2СН – СН(СН3) – СН2 – СН3

1) 2,3-диметилпентан

2) 2,2-диметилпентан

3) 2,2,3-триметилбутан

4) 2,3-диметилбутан

5) 3,3-диметилпентан

10. осылыс рационалды номенклатура бойынша аталады:

1) изопропилпентан

2) 3 – этилпентан

3) триэтилметан

4) метилэтилпропан

5) метилэтилпропилметан

11. Кміртегі атомыны біреуі sp – гибрид жадайында болатын, осылыс:

1) бутан

2) метилацетилен

3) ацетальдегид

4) ацетон

5) пропилен

12. Этанол, пропанол, бутанол – бл:

1) изомерлер

2) радикалдар

3) гомологтар

4) функционалды топтар

5) сипаттама тобы

13. ИЮПАК номенклатурасы бойынша коламин СН22 – СН2ОН аталады:

1) 2-амин этаналь

2) 2-амин этанол

3) 2-метилпропаналь

4) 2-амин пропаналь

5) 2-амин пропан ышылы

14. ИЮПАК номенклатурасы бойынша акролеин СН2=СН–С= О аталады:

 

1) пропаналь Н

2) пропиналь

3) пропеналь

4) пропион альдегиді

5) пропанон

15. осылысты классы аныталады:

1) крделі эфир

2) ышыл

3) кетон

4) альдегид

5) жй эфир

16. Радикалды крсетііз:

1) дивинил

2) нафталин

3) этан

4) бензил

5) фенол

17. Изомерлерді крсетііз:

1) этан, этен, этин.

2) пропанол-1, бутанол-2.

3) метанол, этанол, пропанол.

4) хлор, бром, йод, фтор.

5) пропаналь, пропанон-2.

18. н-пентандаы біріншілік кміртек атомдарыны саны:

1) 1

2) 2

3) 3

4) 4

5) 5

19. ИЮПАК номенклатурасы бойынша дивинил СН2 = СН – СН = СН2 аталады:

1) бутен-2

2) бутадиен-2,3

3) бутен-1

4) бутадиен-1,3

5) бутадиен-1,4

20. Халыаралы номенклатура бойынша аталады:

1) 5,5 - диметилгептин –3

2) 3,3 - диметилгептин– 4

3) 5,5 - диметилгептен– 3

4) 5-метил-5-этилгептин-3

5) 3,3 - диметилгексин– 4.

 

№4 СЖ

 

Таырыбы: - амин ышылдары. Жіктелуі. рылысы,