XVIII.соы - XXI. басындаы философия

Карл Марксті ілімі - Фейербахты гуманизмін леуметтік сараптаумен штастыру. Жаттану концепциясы. Ебекті жаттануы - коамдаы саяси, кыты, экономикалы жне адамгершіліктік жаттануды негізі. Тарихты материалистік трыдан тсіну: материалды ндіріс - жалпы оамны даму рдісіні негізі. оамды-экономикалы формациялар теориясы. Фридрих Энгельс диалектиканы негізгі задары жне материя козалысыны формалары туралы.

Позитивизм: ылымны стемдігін жне философияны пні мен рлін згертуді жариялау. Огюст Конт: философия - жаратылыстану ылымдарыны жетістіктерін жалпы орытындылаумен айналысатын синтетикалык ылым. Джон Стюарт Милльді танымны индуктивтік логикалык дістерін дамытуы. Герберт Спенсер биологиялык дниеде эволюцияларды бар екендігі идеясы туралы.

Позитивизмні екінші кезеі - махизмні негізгі мселелері. Эрнест Мах пен Рихард Авенариусті эмпириокритицзмі жне субъективті идеализмі. Анри Пуанкарені конвенционализмі. Неокантианттык-Кантты трансцеденталдык идеализмі мен танушы аыл-ойды жаратылыстану жне оамтанудаы рліні кайта ркендеуі. Неокантианттыты Марбург жне Баден мектептері.

Герменевтика - тсінуді жалпы теориясы. Фридрих Шлейермахер: «тсінбеу - іргелі феномен». Вильгельм Дильтей: «рух туралы ылымдарды» теориялы негіздерін жасау. Эдмунд Гуссерльді феноменологиясы. Ханс Георг Гадамер тсіну - леуметтік болмысты тйсінуді ажетті шарты екендігі туралы. «мір философиясыны» алыптасу алышарттары. Артур Шопенгауэрді пессимистік философиясы: лем - аыл-ойсыз ерік жне соыр кш. Фридрих Ницше христианды ндылытар туралы. Асан адам туралы ілім. Анри Бергсон мнге жетудегі интуицияны рлі туралы.

Логикалы позитивизм, аналитикалы философия - позитивизмні шінші кезеі. Вена философиялы йірмесі: философия - табии жне жасанды тілдерді сараптауа баытталан ызмет трі.

Постпозитивизм кез-келген ылыми білімні гипотетикалы сипаты туралы. Карл Поппер: ылыми тжырымды демаркациялау жне фальсификациялау принциптері. «Ашы коамдаы ашы ылым». Имре Локатосты ылыми-ізденістік бадарламалар концепциясы. Томас Кунны ылыми революциялар теориясы. Марк Полани: тлалы білім - ылыми прогресс негізі.

Экзистенциализмні алыптасуыны леуметтік-философиялык алышарттары. Сьерен Къеркегор: адам - лемдік эволюцияны масаты жне маынасы.

Мартин Хайдеггер адамны наыз жне наыз емес болмысы туралы. Жан Поль Сартр: адам - еркіндікті немесе еркіндік еместі тадаушы жоба. Альбер Камю философиясындаы абсурд мселесі.

Психоаналитикалы философия. Зигмунд Фрейдті бейсаналы туралы ілімі. Карл Густав Юнг: жымдык бейсаналы жне сана архетиптері. Эрих Фромм адамны мір сруіні карама-айшылытыы туралы.

Постмодернизм: субъектісіз философиялы пайымдау. Мишель Фуко «субъект - таным - дние» жйесіні элементтеріні аракатынасы мселесін тбегейлі айта тсіну туралы. Жак Деррида: деконструкция - мтінді зерттеу тсілі.

Структурализм: объектілерді траты логикалы рылымдары мен байланыстарын іздеу. Клод Леви Строссты мифологиялык ойлауды сараптауа назар аударуы. Жан Лакан: Фрейдті психоанализін структуралистік кайта арастыру.

Прагматизм философиясы. Чарльз Пирс рационалды білім мен аылды масат, прагматизмні арасындаы тыыз байланыс туралы. Уильям Джеймс: білімні акиаттылыы оны адамдар рекеттеріне пайдалылыымен аныкталады. Джон Дьюиді радикалдык эмпиризм философиясы.

Философиялы мистицизм. Е.Блаватскаяны теософиялы мистицизмі. Рудольф Штайнерді антрософиясы. Карл Кастанеда танымыны интуитивтік тсілі.

Ресей тадыры - орыс философиясыны басты мселесі. Орыс философиясыны негізгі баыттары. Орыс марксизмі. оамды-саяси рылымды згертуге практикалы баытталанды - Ресей материализміні ерекшелігі. Г.В.Плеханов оамны ндірістік кштеріні дамуындаы географиялык ортаны анытаушы рлі туралы. В.И.Ленин пролетариатты революциялы крес тжірибесі туралы. Философиядаы екі партия -материализм жне идеализм принципі.

В.С.Соловьевті соборлы философиясы жне этикасы. Л.Н.Толстой мен Ф.М.Достоевскийді мірмндік жне адамгершіліктік философиясы. С.Л.Франк, Н.А.Бердяев, Л.Шестов, Н.О.Лосский, И.А.Ильинні философиялы ілімдеріні ерекшеліктері.

Азак философиясы

аза фольклорыны философиялы мазмны - азатарды сантрлі мірі мен тарихыны бейнесі. Вербалды оамны ндылытар жйесіні мызымастыы. Маал-мтелдердегі еркін ойлау, аал реализм жне стихиялык материализм. азаты батырлы жне лирикалы эпосыны кзарастык маызы. азатарды ттас халык ретінде бірігуі - Х-ХУІІІ асырларды жыраулары мен аындарыны негізгі таырыбы. Асан айыны «Жерйы» идеясы - туелсіз аза хандыын круды негізі. азтуан, Доспамбет, Шалкиіз жырауларды шыармаларындаы адамгершіліктік-этикалы сратар. азак жыраулары ойларыны ХП-ХІІІ асырды бірінші жартысындаы экономикалык жне скери-саяси дадарыс кезеінде згеруі. Актамберді жырау мен мбетей жырауды пайымдаулары - мір мен елімні, мгілікті мнін тсінуге баытталан аынды философия. Бар жырауды этикалык философиясы. Шал аынны шыармашылыындаы жасылы пен жаманды дихотомиясы.

азакстанны Ресейге осылуы кезеіндегі азаты оамды ойыны даму ерекшеліктері. Махамбет темісов шыармашылыындаы халыты сананы жне туелсіздік идеясыны прогрессивтік элементтері. «Зар заман» дуіріні акындары Дулат Бабатаев, Шортанбай анаевты философиялык кзарастары.

азак Аартушылыы: калыптасуыны коамды-саяси алышарттары, европалы жне орыс Аартушылыынан згешеліктері. Шокан Улиханов, Ыбырай Алтынсарин, Абай нанбаев философиясыны антропоцентризмі жне гуманизмі. Абайды философиялык «ара сзі» - лемдік мдениетті айталанбас былысы. Абай нанбаевты дін философиясы жне адамгершіліктік философиясы.

XX асырды басындаы аза зиялыларыны жлдызды шоыны оамдык-философиялык кзкарастарыны ерекшеліктері. Слтанмахмт Торайыровты философиялык кзарасы. лихан Бокейхановты саясат философиясы. Міржакып Дулатовты тарих философиясы. Ахмет Байтрсыновты шыармашылыындаы білім жне тіл білімі философиясыны срактары. Мхтар уэзов философияны адам мен оам міріндегі рлі туралы. Мажан Жмабаев поэзиясындаы мір мен лім мселесі. Шкрім дайбердиев: аиатты іздеу. «ш аны» - болмыс, жан жне адамны адамгершіліктік жетілуі туралы философиялы пайымдау.

Кеестік кезедегі азастанды философияны негізгі мселелері: диалектиканы, жаратылыстану ылымдарыны, лтаралык катынастарды, ылыми атеизмні, казаты оамды жне философиялы ой тарихыны мселелерін, л-Фарабиді философиялы мрасын зерттеу.

Посткеесті кезедегі азастандык философия: азаты лтты философиясы мен мдениетіні рухани бастауларын, аза философиясыны «актадатарын» зерттеу, туелсіз азакстанны жаа даму жолдарын іздеу, дстрлі жне ала мдениетін философиялы пайымдау, фарабитану ренессансы.