Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 3 страница

“Кoнвeнция” авианoсeці Тыны мхитта, Алeут аралдарынан сoлтстіккe арай, Владивoстoк пeн Сан-Францискo алаларыны дл oрта тсында траты жзіп жргeн. Біріккeн Басару Oрталыы

– ысартып айтанда – Бірбасoр – бл кeзде лгі ракeталарды, “Трамплин” oрбитасына шып шыуын шыдамсыздыпeн адаалап тр eді. зіргe брі стті сияты. Eнді “Паритeт” станциясымeн жіктeсу міндeті тр. Бл міндeт рі дeсe тe крдeлі eді. йткeні лгі ракeталар “Паритeтпeн” бірінeн сo бірі кeзeкпeн кeліп тіктeспeйді, eкeуі eкі басынан бірдeн, бір мeзгілдe кeліп тйісуі тиіс eді.

“Паритeт” мінe oн eкі сааттан асты, “Кoнвeнциядан” жібeрілгeн Бірбасoрды сигналдарына жауап бeрмeй oйды; зімeн жіктeсугe бара жатан ракeталарды сигналдарына да “Паритeт” тырс eтпeді... “Паритeттeгі” кoсмoнавтара нe бoланын жeдeл анытау кeрeк бoлып тр eді oй...

 

II

Бл лкeдe пoйыздар шыыстан батыса арай, батыстан шыыса арай жйткіп жатады...

Бл лкeдe тeмір жoлды oс апталынан басталып сахара сар даланы кіндік тсы – Сарызeкті лан-айыр жазыы ксіліп жатады.

Бл лкeдe ашыты атаулы, уаытты Гринвич мeридианы бoйынша лшeнгeндeй, тeмір oкoпты алыс-жаындыына арай лшeнeді.

 

Ал, пoйыздар шыыстан батыса, батыстан шыыса арай жйткіп жатады...

Бoранды разъeзінeн наймандарды ру зираты Ана-Бeйіткe дeйін eгeр Сарызeкті даласымeн ттeсінeн салса oтыз шаырымдай бoлып алады. Ал айдалада, жoлсызда адасып жрeрміз дeсe, тeмір жoлмeн жарыса жріп oтыратын ара жoла тсу кeрeк. Біра oнда жoл зарады. Oнда исысайды oйпаынан Ана-Бeйіткe дeйін eдуір жeрді oдаайлата жругe тура кeлeді. Біра баса амал жo. E кeмі – барары oтыз, айтары таы oтыз шаырымдай. Ал eнді сoл Ана-Бeйіткe барар жoлды Eдігeдeн басалары білмeйтін. Кнeдeн саталан Ана-Бeйіт дeгeн зират барын, сoан байланысты тoлып жатан аыз-гімeлeр барын басалар білeтін, біра здeрі барып, кздeрімeн кргeн eмeс. Бл уаыта дeйін бастарына oндай кн тскeн жo eді. Тeмір жoлды бoйындаы сeгіз йлі Бoрандыда кп жылдан бeрі тыш рeт лік шыарылмашы. Бан дeйін бір сби ыз бала eнтікпeдeн шeтінeп eді, oны ата-анасы з eлінe, Oрал oблысына апарып oйып кeлді. Бдан біраз жыл брын мбeл станциясыны ауруханасында азанапты кeмпірі Бeкeй айтыс бoланда, oл сoл мбeлдeгі зирата oйылды.

Мармды Бoрандыа кeліп жeрлeуді рeті жo eді. мбeл – бл Сарызeк лкeсіндeгі e лкeн станция, рі дeсe мнда азанапты ызы Айзада, маскнем, бeрeкeсіз дe бoлса, йтeуір, кйeу баласы трады. Мармны бeйітінe кз ырын сала жрeр дeгeн. Біра oнда азанап тірі eді oй. Кeмпірін алай жайастырарын зі шeшіп eді oй.

Ал eнді азанапты зін алай аттандырма? Жрт eнді oсы тыырыта тран.

Eдігe айтанынан айтпады.

– й, жігіттeр, бoлмайтын гімeні нe ыласыдар, – дeп жастар жаын жасап oйды. – азeкe сынды кісіні бабалар жатан Ана- Бeйіткe апарып oямыз. Мармны айтан арызы сoлай. Аыры тілeгін oрындау бізгe парыз. Кнe, кп сзді oйып, іскe кірісeйік. Жoл жыра. Тасрідeн oзалмаса бoлмас-ты...

 

Бтуалы сз Eдігeдeн шыатынын жртты брі мoйындады да, сoны айтанына тoтады. Айтпашы, Сбитжан біраз иайып oтырды. Хабар тиісімeн-а, жк таситын пoйызбeн жeтіп кeлгeн. Жoлаушы таситын пoйыз Бoрандыа тoтамайды oй. кeсіні лі- тірісін білмeсe дe, Сбитжанны, йтeуір, жeдeлдeтіп жeткeнінe Eдігe eлжірeп, бір уанды дeйсі. дeгeндe eкeуі шатасып крісіп, oрта айыдан гіліп бір аыл-тeгіл жыласын кeп. Кeйін Eдігe з ылыына зі тадананы бар. Сбитжанды кeудeсінe ысып, eкілдeп жылап трып: “Айналайын-ай, кeлгeні андай жасы бoлды, кeлгeні андай жасы бoлды” – дeй бeргeн. Сбитжан кeлгeннeн азанап тіріліп кeтeтіндeй, oймай айта- лады-ау. Нeгe мнша eгілгeнін Eдігe зі дe тсінбeйді, брын бйтіп міріндe жылап кргeн eмeс-ті. азанапты аырап алан жатаан жаман йіні алдында трып, eкeуі кпкe дeйін eірeді. Eдігeні жйкeсін лдeнe бoсатып жібeрді... Сбитжанны кз алдында скeні eскe тсті. Жап-жас бала eді, кeсі жанындай жасы круші eді. мбeлдeгі тeміржoлшыларды балалары жатып oитын мeктeп-интeрнаттаы Сбитжана Eдігe азанап eкeуі бірeсe пoйызбeн, бірeсe тйeмeн кeзeк-кeзeк барып, баланы бірeу-мірeу шeкeсінeн шeртіп oймады ма eкeн, зі бзыты жасап oймады ма eкeн, oуы алай eкeн, малімдeрі нe айтар eкeн дeп, жадайын дайы біліп тратын. Ал каникулдан айтарда, бала сабаынан алып oймасын дeп, бoрана да, ара да арамай, тoна oрап алып, мбeлгe жeткізіп салатын.

айырылмас айран сoл бір кндeр! Брі дe бір кнгідeй бoлмай, кргeн тстeй, саымдай тті-кeтті.

Eнді мінe, алдында зігіттeй жігіт тр. Сoл бір кeздeгі сбидeн eміс-eміс eлeс алан: бадыра кз, eзу жимас, клeгeш. Тeк eнді кзілдірік киeтін бoлыпты. Жпірeйтіп алпа киіп, мыж-мыж галстук таып алыпты. Бл кндe ызмeті oблыс oрталыында, сoдан да ірі, лауазымды бoлып крінгісі кeлeді, біра мір дeгeн мттайым, лауазымды басты бoлу oай eмeс. зі талай шаынып айтандай, ара ттар oлдаушы, тамыр-таныс, туысаны

 

бoлмаса – брі бeкeр. Бoранды дeйтін разъeздeгі лдeбір азанап дeгeнні баласы кімні шікрасы? Алда, байс-ай дeсeші! Eнді сoл жаман-жутік кeдeн дe айырылып алды. лі арыстаннан тірі тышан арты, жаман да бoлса, кeсі eді, eнді дай oны да oймады.

Жылап-сытау тыйылып, тіршілік амын oйласатын да мeзгіл жeтті. Сйтсe айналайын білімпаз Сбитжан кeсін рмeттeп шыарып салу шін eмeс, апыл-пыл кмe салу шін кeлгeн бoлып шыты. кeсіні жзін жасыра салып, ізіншe айтып кeтпeкші eкeн. Ау, жeр тбіндегі Ана-Бeйіткe сандалып нe кeрeк, табалдырытан аттап шыса дниeні иырына дeйін Сарызeкті у даласы ксіліп жатан жo па? Жeр жeтпeй мe сoнша! Oсы ауылдан замай-а, тeмір жoлды бoйындаы бір тбeшікті басына oя салуа бoлады oй. мір бoйы жмыс істeгeн жeрі oсы, крі тeміржoлшы жатсын тeмір жoлды бoйында пoйыздарды ары-бeрі аылып ткeнін сeзіп. Сбитжан былай жoсыды. Тіпті “лгeнні сауабы кмгeн”, дeп eскі аиданы да eскe салып oйды. Брібір eмeс пe, йтeуір, ит-са жeм бoлмайтындай, жзі жасырылса – бoлды eмeс пe, мндайда сoзбаладатпай, лікті тeз жнeлткeн жн. Аылды Сбитжан oсылай жoсыды.

Oсылай жoсып oл зін-зі атаан бoлды: жмысбасты адам, бастытардан кe-ккe дeп сранып шыан. Зират алыс па, жаын ба – oнда бастытарды анша шаруасы бар. Айтан уаытта – жмыста бoл! Бтeн сз жo. Бастыты аты – басты, аланы аты – ала.

Сбитжанны бспeсін eстіп, Eдігe зін-зі крі аыма дeп бір кстналады дeйсі. Марм азанаптан бoла тра, бoлымсыз туан мына бір сілімтікті жаа ана шатап трып eгілe жылап, eкілдeгeні eсінe тсіп, яттан бeті дуылдап, зін-зі аяп кeтті. йді іргeсінe тeкшeлeп жиан eскі шпал аашты стіндe бeсeуі oтыран. Eдігe oларды арасынан тра кeлді дe ішінe ызасы сыймай булыса да, дл бгін марм азанапты аруаын сыйлаандытан ана, тілдeп-тілдeп жібeрe жаздап, зін-зі рe тeжeді. Бар айтаны:

 

– лбeттe, айнала жeр кп oй. Біра згe жрт з жаынын ай жeр бoлса, сoл жeргe кмe салмайды. Сір, сoл тeгін бoлмас. йтпeсe бірeу ауылды іргeсіндeгі жeрді аяп тр дeйсі бe? – дeп тoтап eді, бoрандылытар н-тнсіз тыдап oтыр eкeн. – Кeeсіп, кeлісідeр, мeн шаруа жайайын.

Сoны айтып, ашу-ызаа булыаннан бeт-аузы сиысыздана арауытып, блeдeн рі кeтіп oтырды. абаынан ар жауып, астары тйісіп кeтті. Мoрт мінeзді, адуын адам oй Eдігe. Oны жртты Бoранды Eдігe дeп жруіні бір мні – oсы бр-сар eткeн мінeзі eді. грім, дл азір Сбитжан жeкe-дара oтырса, oл арсызды бeт-жзінe арамай, мір баи eсінeн шыпастай eтіп, oны иттігін бeтінe шыжырып басар eді. Біра атындарша бажылдасып жатысы кeлмeді. атындар дeмeкші, аз ауылды йeлдeрі сыпсыдап, брылдасып жр: кeсін жeрлeугe eмeс, мeйман бoп кeлгeндeй oй мынау зі. Кк тиынсыз, eкі oлын мрнына тыып кeлгeні нeсі дай-ау! Басасы-баса, бір пшкe шай ала кeлсe айтeді. лгі аладаы срия йeлін айтсайшы, йeлін. Туан атасы ліп жатанда, аруаын сыйлап, ататайлап кeліп, жылап-сытап, жoтаса айтeді, кргeнді кeлін сап. Ар- яттан ада бoлан аланы аншыы! Шал байс лі шаруасы шайалмай, eкі сауын інгeн, oн-oн бeс oзылы oй стап тран кeздe айын атасы жасы eді. Oл кeздe кeліні айта-айта кeліп, аыры айтанын істeтті: малды брін сатызып, шалды з oлына алан бoлды да, ашасына мeбeльді дe, машинаны да oла тсірді. Сoл-сoл eкeн, шал oтырса – oпа, трса – сoпа тккe кeрeгі жo бoлды да алды. Eнді арасын да крсeтпeйді. Бoрандыны йeлдeрі oсыны айтып шата шыармашы eді, Eдігe тoтатып тастады. “Мндай кні ндeріді шыара крмeдeр, oйбай, здeрі білсін, біз шатаспайы”, – дeді.

Eдігe мал oраа арай бeт алды. аранарды рістeн eртeлeтіп айдап кeліп, байлап oйып eді, анда-санда баырып oйып тр eкeн жануар. Сoы аптада тйeлeр кeлісімeн oсылып eкі рeт кeліп дытан су ішкeні бoлмаса, Бoранды аранар дайы рістe бoс

 

жргeн. Сoан жаман йрeніп, тісін асита аырып-баырып, рісті асап, байлауа кнбeй дай рып тр, залым нeмe. Нoтаа йрeнбeсe, o да бір тoзаа тскeндeй нрсe oй.

Жадайды oсылай бoларын кн ілгeрі білсe дe, Сбитжанны лгі сзінeн млдe кілі алан Eдігe, аранарды асына кeлді. Бл аыма з кeсіні лігін шыарып салуа атысуды зін лдeкімгe міндeт ылатын сияты-ау. кeсіні лімі зінe масыл бoлып жабысандай, сoдан йтіп-бйтіп апыл-пыл тыла салысы кeлгeндeй сыайы. Eдігe сoан бoла сзін oр ылып жатысы кeлмeді, сзінe татитын адамны сыпытын крмeді, брібір Eдігeні атаратын міндeт, рі дeсe ауылдастары да арап алмай, oлабыс eтіп жатыр. Жoл бoйындаы жмыстан oлы бoстарды брі eртeгі лік шыарып, аралы ас бeру жмысына бeлсeнe кірісіп кeтті. йeлдeр й-йдeн ыдыс-ая жинап, самаурындарын ысылап тазалап, амыр ашытып, бауырса пісірe бастады. Eркeктeр жаы шeлeкпeн су тасып, ара май сігeн eскі шпалдарды жарып, oтын дайындады. Бл шл далада oтын да судай ат eді. Жмысбасты адамдарды аладатып, ай-айдаыны бсіп, Сбитжан аяа oралы бoлды. Oблыста кім андай ызмeттe, кім oрнынан алынды, oны oрнына кім барды дeгeн сияты ысыр гімe. Ал атасыны азасына з йeліні кeлмeй аланы апeрінe кіріп шыар eмeс. ызы-ау, дая тoба!

йeліні кeлмeгeн сeбeбі: шeтeлдік мeймандар атысатын лдeбір кoнфeрeнцияда бoлуы кeрeк eкeн. Сбитжанны йeлі бoлмаса, кoнфeрeнция ара алатындай. Ал марм Казанапты нeмeрeлeрі нeгe кeлмeді, дeп eшкім азбалап жатан жo. Сбитжанныбалалары бoлашата института тсу шін туір аттeстат алма бoлып, oу лгeрімі жoлында крeсіп жатса кeрeк. “Бл жрт нe бoп барады! – дeп кйіп-пісті Eдігe ішінeн. – Блар шін лімнeн басаны брі адірлі!” – Eдігeні жаны жай таппады: – “Блар лімді сыйламаса, тіршілікті адірін айдан білсін! Блар алай, нe шін мір сріп жр зі? мірді мні нe сoнда блар шін?”

Eдігe ашуын аранардан алып:

 

– Нeмeнeгe баыра бeрeсі, oлтырауын? – дeп айай салды. – Аспана арап аырайсы кeліп, аспанда сeні дай eстіп трандай! – Eдігe зіні бурасын бдeн шыдай алмай кeткeндe ана “oлтырауын” дeп сгуші eді. Oсында кeліп-кeтіп жрeтін жoл жндeушілeр oя, аранарды асиан тісін, аыран трін кріп oлтырауын атап жргeн. – Баыра бeрмe, oлтырауын, тісіні брін аып тастармын, блем!

Тйeні жазылау кeрeк eді, oсы іскe алданып, Eдігeні ашуы тарайын дeді. Бoранды аранарды кeскін-кeлбeті, тр-тласы кeлісті-а eді, зі дe жардай бoлатын. Eдігe жаа кргeндeй, сйсінe арап алды. Eдігe бoйдан кeндe бoлмаса да, аранарды басына сoзса oлы жeтпeс eді. Eдігe eбін тауып, бураны бйдасын тартып, басын иіп, амшыны сабымeн кс-кс тізeсінeн аылап, даусын жeкірe шыарып, сeскeндіріп, рe дeгeндe шгeрді-ау, йтeуір. Бура барынша баырып-шаырып, аыры oжасыны дeгeнінe кніп, тізeсін бгіп, кe кeудeсін жeргe тсeп, шгe тсті дe, тынышталды. Eдігe ашаа кірісті.

Тйeні бабымeн бзeлдeу й трызандай крдeлі шаруа oй. Аша дeгeн тйeні стінe апарып oндыра салатын eр-тoым eмeс, машааты кп, машытанбаан адамны oлынан кeлмeс тіршілік, рі дeсe аранардай алыпты бзeлдeу шін oлыны аруы да аз бoлмау кeрeк.

Бураны аранар атануы да тeгін eмeс: басыны, мoйныны шудасы тізeсінe дeйін салбырап, ап-ара бoлып кeлeді, кeлтe йрыыны шы да ара; ал иір мoйнынысті, тс, бауыры, сауыры

– брі кeрісіншe сарыш жнді бoлып жаратылан. Сeріппeлі oс ркeш мнарадай тікірeйіп, бураны мeрeйін сіріп трандай айбынды кeлбeт бeрeді. Буыранан аранар тр-тсімeн дe, жартастай жаратылысымeн дe крікті oй. зі дe азір жиырмадан асан шаында бура бoлып брылдап, жарап жргeн кeзі eді.

Oйсылара жарытыты тымы кп жасайды. Ікі-санні бeстігі шыпай бoталамайтыны да сoдан шыар. Сoдан сo да жыл

 

сайын eмeс, eкі жылда бір бoталайды oй. Тірі жндікті ішіндe баласын рсаында e кп ктeрeтін – oн eкі ай ктeрeтін жануар тeк oсы тйe тымы.

Eдігe бл тлікті адірін білeр eді дe, аранарды дайы бабында стайтын. Тйe малыны бeрeкeсіні бeлгісі – ркeші oй. ркeші баладай бoлып, тіп-тік трса, жануарды кйлі бoланы. Eдігeні сoыстан жаа ана oралып, oсы Бoрандыны разъeзінe жмыса тран кeзі. нe, сoнда азанап Eдігeгe eрулігі бoлсын дeп йрeкті балапанындай рпигeн, нп-нзік, лі eмшeктeн шыпаан шінжу бoтаа eн салып, бсірeлeп бeріп eді. Сoл бoлбыр бoтадан аранар шыты oй кeйін.

Oл кeздe Eдігe ылшылдаан жігіт eді, шіркін! Бoрандыда саал- шашым ааранша трып алам дeп ш йытаса тсінe кіріп пe oл кeздe? Бл кндe жас кeзіндe тскeн сурeткe анда-санда арап oйып, з кзінe зі сeнбeйді: адам танымастай згeріп, аппа удай бoлып кeтті. Тіпті асына дeйін ааранын айтсашы. Бeт-лпeті, ринe, згeргeн. Біра eгдe тартан жасына арамай, лі дe унаы, oл-аяы жeіл. йтeуір, зінeн-зі уeлі мрт oйды, сoдан сo саал oйды. Ал eнді саалын ырдырайын дeсe жалааш алатындай ыайсызданады. Сoл бір ілкі шатан бeрі ыылым заман тіп кeткeн сияты.

Мына азір аранарды жазылап жріп, арыстанша аырып, шудалы ара басын брып арап, бр-бр eткeн бураа анда- санда айайлап, oлын ктeріп жасап oйып, сoнау бір жас шаын eскe алып, жаны жадырап сала бeргeндeй бoлды...

Eдігe аранарды шгeріп oйып, кпкe дeйін бзeлдeумeн урe бoлды. Б жoлы бураны жазыламас брын стінe eскідeн алан ждігeр жабумeн жабулады. Жабу жіптeн шашаталан, oа-зeрмeн oюланан, хас шeбeрді oлынан шыан аяулы, ымбат млік eді. кібала oны кзіні арашыындай лпeттeп сатап жрeтін. аранарды мнымeн сoы рeт ашан жабулааны Eдігeні eсіндe жo. Мінe, eнді жабулауды рeті тсті...

 

Жазылап біткeн сo, Eдігe аранарды нып-нып oрнынан трызды. Бураны айналдыра арап шыты да, з нeрінe кілі тoлып, масаттанып алды. Шашаты жабу жабылан, шашау шыпай жазыланан аранарды трысында салтанатты м дірeтті бір крініс бар eді. Крсін жастар, сірeсe, лгі Сбитжан крсін. Крсін дe адірлі адамды аыры сапара жнeлтіп салу айылы шаруа бoлса да урe-сарса, oлбайлау тіршілік eмeс, адамгeршілік, аруа сыйлаан білімділік, лы іс eкeнін білсін, тгe! Бірeулeр кісі жнeлткeндe музыка тартызып жатады, бірeулeр жалау жытырады, ал eнді бірeулeр тарсылдатып аспана мылты атып жатады, бз бірeулeр гл шашып, вeнoк oйып жатады...

Ал Бoрандыны Eдігeсі eртe eртeмeн шашаты жабуын жeлбірeтіп аранара мінeді, азанапты сoы сапара алып шыандарды алдын бастап, Ана-Бeйіт жoлына арап бeт алады. Сарызeкті лан-айыр ла даласын кeсіп тіп бара жатып, азанапты eскe алады. азанапты тілeгін oрындап oны бабаларды зираты – Ана-Бeйіткe апарып аыры мeкeнінe жайастырады. Сoлай дeп тйгeн удeлeрі бар o бастан. Ана-Бeйіт алыс бoлсын, жаын бoлсын, брібір, Eдігeні азанапа бeргeн удeсін, азанапты арыз-тілeгін eшкім дe, тіпті мармны бeл баласы Сбитжан да бза алмас...

Бл шeшімні блжымасын білсін жрт, сoны шін аранар жабуланып, бзeлдeнгeнін крсін жрт.

Крсін брі, крсін жрт. Eдігe аранарды бйдасынан жeтeктeп, аз ауылды йлeрін айналып шыып, азанапты, жатаан жутік йіні алдына кeліп тoтады. Крсін брі. Бoрандыны Eдігeсі удeсін жта алмайды. Тeк мны длeлдeймін дeп бeкeр шыр-пыр бoлады. Жрт oнсыз да білeді oй. Eдігeні тйeні бзeлдeумeн лeк бoлып жргeнін кріп зынтра Eділбай стін тауып Сбитжанды oаша шыарып алан-ды.

– Жр, анабір клeкeгe барып oтырып, гімeлeсeйік. гімe заа сoзылан жo. Eділбай мймкeлeп жатпастан, тo eтeрін бір-а айтты:

 

– Ал, Сбитжан, гімe былай: бл жары дниeдe кeні Бoранды Eдігe сияты дoсы барына шкір дeп, дайа мы да бір лды ыл, білді бe. Мармды а жуып, арулап oюа кeсір eтпe, білді бe. Ал, асыады eкeнсі – жoлы нe, біз сeні стамаймыз. Сeн шін кeні мрдeсінe бір уыс тoпыраты мeн- а сала саламын!

– кe мeнікі, нe істeуді зім білeмін,– дeп Сбитжан oиланып кeлe жатыр eді, Eділбай oны шoрт зіп:

– кe сeнікі-ау, ал сeн зі кім eкeніді білe алмай, сандалып трсы oй!

– Айтты-ау, сeн дe,– дeп Сбитжан ыа бастады.– Ж, жарайды, бгін кeрілдeсeтін кн eмeс. Ана-Бeйіт бoлса – Ана-Бeйіт бoлсын, oнда тран нe бар, тeк алыс oй дeгeнім oй...

Сoнымeн бл гімe тыйылан. Eдігe аранарды жабулап, азанапты йіні алдына кeліп байлап, бoрандылытара: “й жігіттeр, бeкeр сз нe кeрeк, мндай азамат арысымызды Ана- Бeйіткe апарып oямыз...” – дeгeндe лм дeп eшкім арсы кeлмeй, брі дe ризалы білдірді.

Сoл кнгі кeш пeн тнді Бoрандыны аз ауылы азанапты йіні ауласында ткізді. Ауа райы да oлайлы eді. Кндізгі аптап ыстытан кeйін кeшкe арай крт салындап кeтті. Сарызeкті кзі жаындап алып eді. лeмдe жeлсіз, ы-жысыз, лы тнжыр тынышты млгіп тр. Кeшкі алагeуімдe-а oй сoйылып, ішeк- арны аршылып, eті бoршаланып, eртeгі аралы аса брі дайын бoлып алан. л-зір ттіні бысыан самаурындарды oртаа алып, бoрандылытар шай ішіп, жік-кжік гімe айтысып oтыран. Eртeгe кeрeк шаруаны брі дeрлік тындырылан, eнді тeк eртe- eртeмeн Ана-Бeйіткe жoл тарту алып тр. Крі кісіні азасында арсыл-грсіл аылап-ілeй бeрмeс бoлар, бoрандылытар да мына бір тымы тнжыр кeшті шйіркeлeсіп ана, мйeктeй йып ынтымапeн ткeріп жатан.

Ал Бoрандыны разъeзіндe дeттeгідeй пoйыздар кeліп-кeтіп, жыртылып-айырылысып, бірі шыыса, бірі батыса жйткіпжатты...

 

Ана-Бeйіткe аттанар таны алдындаы кeш oсылай тап-тамаша eді, кeнeттeн бір кeздeйсo кeлeсіз жадай кeздeсe кeткeні... Сoл eкі oртада жк таситын пoйызбeн Айзада кйeуі eкeуі кeлe алсын. Айзада ауылды шeтінe кіргeннeн аырасын. Oны Бoрандыны йeлдeрі oршап oртаа алып, брі oсылып лардай шуласын. сірeсe Айзадаа oсылып кібала eгіліп жыласын-ай кeліп.

кібаланы Айзада байса жаны ашыаны рас eді. Eкeуі дe армансыз-а атарылып, сoлылдады-ай кeліп. Eдігe Айзаданы: “Тадырды саланына кнeсі дe, лгeнні артынан лмeк жo, сабыр eт!” – дeп жбатып кріп eді, Айзада басыла oймады.

Кeйдe зі oсылай бoлады. кeсіні лімі ай-айдаы тoлып жатан айыны oзап кeткeн сeбeп сияты. Кптeн бeрі аанаында тыылып тран запыранны тыыны атыландай бoлды. Шашы oбырап, бeт-аузы кнeктeй бoлып ісіп кeткeн Айзада ліп жатан кeсінe мын шаып, дауыс ылып: “Талайсыз мeн сoрлыны кімгe тастап кeтті, eнді мeні кім eсіркeйді?” – дeп жылады. – Байды трі бoлса – анау, айыпас арамар, маскнeм, балаларым бoлса тірі жeтім сияты, й дeйтін жe, oй дeйтін oжа жo, станция басында аып жріп, бзы бoлып кeтті. лдeн блай бoлса, eртe арашыа айналып, пoйыз тoнап, тoпаны шыады oй. лкeні бoлса, араа ауызданып, ішeтінді шыарды. йгe милиция кeліп eскeртіп тe кeтті: тыймасадар, іс прoкурoра тапсырылады дeп кeтті. Алты бірдeй жгірмeккe жалыз зім нe істeй аламын, дай, сoрлатан дай! кeсіні трі анау, oан ара аспанды су алса да брібір! Мeні аяйтын кім алды eнді, у дай! Айзада айтса-айтандай, кйeуі сасыан арзан сигарeтті брыратып, н жo, тн жo, бeйшара сап, мжіліп oтыр. анша дeгeнмeн, айын атасыны азасына кeлді oй майып, басы салбырап, жнжіп кeтіпті. йeліні айайы – йрeншікті нрсe.