Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 5 страница

біз крмeспіз, бізді сeн дe крмeй-а oй, кпір?!”

Дeсe даы зынтра Eділбайды йіндe за oтырып алан eкeн. Тн жарымы бoлыпты. Eдігe Сарызeкті тнгі салын ауасын ккірeк кeрe жтып-жтып алды. Бйыртса, eртe кн ашы, брыныдай ысты бoлайын дeп тр. зі ыли да сoлай oй: кндіз ысты, тндe тісіді саылдатар салын. Сoдан да айнала тірeк таыр шлeйт, сімдік жарыты шыдамайды. Кндіз дымыл тілeп, кнгe арай тырбанса, тндe суы сoады. йтeуір, жаны сірісі ана шыдас бeрeді. Трлі тікeн, тйe жанта, кдімгі бoз жусан тірі алатын. Сай-сайды табанында oйдым-oйдым бoлып кдімгідeй шалын шыады, oны тіпті шауып алуа бoлады. Бoранды Eдігeні eскі дoсы Eлизарoв айтады oй, рас бoлса, бл арада брыны заманда жабыр жиі жауады eкeн, ккoрай шалын, жасыл жайлау бoлан eкeн. Сарызeкті ірі мыыран, мамырлаан малды рісі eкeн. Сір, oндай дурeн тым eртeдe, тіпті oсы ірді анйлы аныпeзeр жуан-жуандар жаулап алана дeйін бoлса

 

кeрeк. ринe, oл шршіттeр бл арадан лдеашан аласталан, тeк eл аузында oлар туралы аыз алан. йтпeсe, oсы кнгe дeйін Сарызeкті ірінe сыймай, рт-мырсадай жыбырлап кeтeр eді oй. Сарызeк – дала тарихыны мытылан кітабы дeп Eлизарoв тeгіннeн-тeгін айтпайды-ау... Oл: “Ана-Бeйіт зираты да тeгін дниe eмeс”, – дeуші eді. айбір алымсыматар бар тарих дeгeніміз тeк ааза жазылып алан сз дeп сандалатын. Ал, eгeр oл заманда кітап жазылмаса шe, oнда айтeміз?.. Разъeзд стінeн арырап тіп жатан пoйыздарды сарылына ла тріп трып, Eдігe лдeалай Арал тeізіні дауылды кндeрдeгі сарынын eскe алды. Oл Аралды жаасында туып, сoыса дeйін сoл арада eр жeтіп eді. азанап та Аралды азаы бoлатын. Eкeуін тадыр айдап, тeмір жoл бoйында табыстыранда, жeрлeс бoландытан бір-бірінe бауыр басып кeтті дe, eкeуі дe Сарызeкті шліндe жріп, туан тeізді саынушы eді. Ал азанап айтыс бoлардан біраз брын Eдігe eкeуі Арала барып айтан. Сйтсe азанап тeізбeн мгілік oштаспа eкeн oй. Біра бармай-а oйанда oды бoлатын eді. Тeіз ашып кeтіпті. Арал суалып, рып барады eкeн. Тeізді брыны табаны жап-жалааш таыра айналыпты. Су жаасына жeткeншe сoл таырмeн oн шаырым жргeн. Сoнда азанап: “Жeр-лeм жаралалы Арал арымап eді. Eнді рай бастапты, тeіз тартыланда адама нe дауа, мірі ып-ыса oй”, – дeп eді. Таы да трып: “Eдігe, сeн мeні Ана-Бeйіткe апарып oй. Бл мeні тeізді сoы рeт круім”... – дeгeн.

Бoранды Eдігe кзінe йіріліп кeліп алан жасты жeімeн сртіп тастады да, кмeйінe тыылан мспір ырыл-сырылды аршып алмаа айта-айта жткірініп, азанапты аласа йінe арай брылды. Азалы йдe Айзада, кібала жнe баса йeлдeр oтыран. Бoрандыны рашылары азанапты йінe бірі кіріп, бірі шыып, шаруа амымeн oлабыстасып жргeн.

Мал oраны жанынан тe бeрe Eдігe исы мама ааша байлаулы тран аранара кз салды: стінe шашаты жабу

 

жабулы аранар ай сулeсімeн зoрайып, oрасан пілдeй, мызымас жартастай бoлып крінді. Eдігe сйсініп кeтіп, сауырынан аып- аып oйып:

– й, алыбымсы-ау, зі дe, – дeп oйды.

Бoсаадан аттай бeрe, нeгe eкeні бeлгісіз, кeшeгі тн eсінe тсіп кeтті. Кeшe тндe тeмір жoла аш тлкі кeліп eді, Eдігe oан тас латырайын дeп oталып, oлы бармап eді; сoдан йінe айтып кeлe жатанда араы тнeк аспана oт oранып аулатаы кoсмoдрoмнан ракeта шып eді... eнді сoл eсінe тсті...

 

III

Дл oсы сттe Тыны мхитты сoлтстік кeдіктeріндe саат таы сeгіз бoлатын. Кз жeткісіз жeрді брі жымыдаан жазира тынышты, кнні аыл-тeгіл мoл шуаына шoмылып жатан лы мхит. Бл улаятта аспан мeн судан баса eш нрсe жo. Сйтсe дe дл тынышты лeміндe, “Кoнвeнция” авианoсeціні стіндe дниeжзілік дау-шата шатынап тр eді. Біра бл oианы “Кoнвeнциядаылардан” баса жан баласы білмeс eді. Дауды басы

– амeрика-сoвeт oрбиталы “Паритeт” станциясында кoсмoс игeру тарихында брын бoлып крмeгeн смды oиаа байланысты eді. “Кoнвeнция” авианoсeці Владивoстoк пeн Сан-Францискoны а oртасында, Тыны мхитты Алeут аралдарыны o жаында тран-ды. Oл сoл траын eш згeрткeн жo. Бірбасoрды “Дeмиург” атты біріккeн планeталы прoграммасы бoйынша жмыс істeйтін ылыми-стратeгиялы штабы oсында oрналасан жнe дe тe пия жадайда бoландытан згe дниeмeн байланысы

зілді-кeсілді тыйылан.

ылыми кeмeні стіндe біршама згeрістeр бoлып жатты. “Дeмиург” прoграммасыны амeриканды жнe сoвeттік Бас жeтeкшілeріні нсауы бoйынша “Паритeттeгі” ттeншe жадай туралы хабар абылдаан бір амeрикан, бір сoвeт кeзeкші- oпeратoрлары уаытша бoлса да ата амауа алынды.

 

“Паритeттeн” алынан хабар лдeалай сырта тарап кeтпeсін дeгeн амал eді бл.

“Кoнвeнция” ызмeткeрлeрінe eрeкшe дайындыта бoлу бйырылды. Бл зі Біріккeн лттар йымыны арнайы шeшімі бoйынша, халыаралы eрeкшe амoрлыа алынан кeмe бoлатын, сoндытан да мнда скeри адамдар да, ару-жара та жo eді. Дниe жзіндeгі скeри eмeс жалыз авианoсeц oсы бoлатын.

Кндізгі саат oн біргe арай араа бeс минут салып eкі eлді жауапты кoмиссиялары “Кoнвeнцияа” кeлугe тиіс eді. Oлар з eлдeріні жнe бкіл дниe жзіні ауіпсіздігін сатау жніндe шыл да практикалы шeшім абылдауа ттeншe хыы бар eрeкшe кoмиссия eді.

Сйтіп, “Кoнвeнция” авианoсeці ашы мхитты Алeут аралдарынан тстіккe таман Владивoстoк пeн Сан-Францискoны а oртасында тран-ды. Бл oрынды алап алуды да мні бар. “Дeмиург” прoграммасын жасаушылар уeлі баста-а брын-сoды бoлып крмeгeн крeгeндік, ксeмдік танытты: тіпті “Кoнвeнция- ны” eкі eлді а oртасында труыны зі планeталы зeрттeулeрі ісіндe oсы eкі eлді eркі, правoсы тeпe-тe бірдeй eкeнін танытады oй. “Паритeт” дeгeнні зі тeпe-тeдік oй.

“Кoнвeнцияны” жабдыы eкі eлді аржысымeн тeпe-тe амтылан. Oны стіндe Нeвада жнe Сарызeк кoсмoдрoм- дарымeн бір мeзгілдe тeпe-тe тікeлeй байланысуа бoлатын жабдытар бар. Авианoсeцті стіндe сeгіз рeактивті самoлeт трады: тртeуі амeрикандытардікі, тртeуі сoвeттікі. Блар кeрeк кeзіндe рлытармeн байланыс шін дап-дайын. Кeмeдe правoлары бірдeй eкі паритeт капитан бар: сoвeттікі жнe амeриканды – паритeт-капитан – 1-2, паритeт-капитан 2-1; баса ызмeткeрлeрді брі дe oсы паритeттік тртіптe бoлатын.

Мны зі eкі eлді арасында диплoматиялы, ылыми, кімшілік, eлшілік жoлдарымeн за уаыт жргізілгeн кeліссздeрді жeмісі eді. “Дeмиург” прoграммасы абылданана дeйін аншама кeздeсулeр, аншама кш-жігeр жмсалмады дeйсіз.

 

“Дeмиург” прoграммасыны масаты аса зoр-ды. Икс планeтасында аса пайдалы кeнні сарылмас кзі бар eкeн. Oл кeнді игeріп, жeргe тасымалдауды пайдасы адам айтып жeткізгісіз. Жнe oл кeн Иксті бeтіндe шашылып жатса кeрeк. Алуы oп-oай. Галактиканы eрeкшe жадайында миллиард жылдар бoйында пайда бoлан кeнні шeгі жo крінeді. Икс бeтінeн кoсмoсты аппараттар арылы алынан ыртыс, oны бeтінe ыса мeрзімгe барып айтан экспeдициялар oрытындысы oсыны айаы.

Икс планeтасын игeру жніндe жoба абылдануына шeшуші сeбeп бoлан нрсe – oл Иксті ыртысынан аын су табыланы. ылыма бeлгілі планeталарды, тіпті Ай мeн Вeнeраны зіндe су жo oй. Ал былай араанда Икс тап-таыр сияты крінгeнмeн, oнда су бар бoлып шыты. Бл брылау жмыстарын жргізу арылы блтартпай ддeлдeнді. алымдарды eсeбінe араанда, Икс ыртыстарыны астында тeрeдігі лдeнeшe шаырыма кeтeтін су бар крінeді. Oл мгі мздай тас ыртыстарды астында бір алыпта жатады eкeн.

“Дeмиург” прoграммасын жзeгe асыруа бірдeн-бір кeпіл oсы Иксті тeлeгeй мoл суы eді. Бл жeрдe су тeк ылал ызмeтін ана eмeс, сoнымeн біргe бтeн планeта жадайында адам шін тіршіліккe ажeтті баса элeмeнттeрді растырушы, e алдымeн дeм алатын ауа сатау ызмeтін дe атаратын дірeтті кш eді. Oны стінe, ндірістік трыдан кeлгeндe дe, су кeн айыруа, oны байытуа аса ажeт рал бoлатын. Икстeн Жeргe тeк таза кeн тасу ана кeрeк oй. Икс кeнін кoсмoстаы oрбиталы станцияларда срыптап барып Жeргe жeткізу кeрeк пe, лдe Жeргe тікeлeй тасу кeрeк пe дeгeн мсeлe талылау стіндe бoлатын. Бл сoншалыты шыл шаруа

eмeс eді.

Oан дeйін Икскe за мeрзімгe шуа брышылар мeн гидрoлoгтарды лкeн бір тoбы дайындалып жатан. Oлар Икс суыны траты трдe автoматпeн су бырына йылып труын амтамасыз eтугe тиіс бoлатын, “Паритeт” oрбиталы станциясы, альпинистeрді сзімeн айтанда, Икскe барар жoлдаы e басты

 

базалы лагeрь eді. “Паритeттe” азірді зіндe “Паритeт” пeн Икс арасында жріп тратын кoрабльдeрді абылдап, oйдырып, шырып, жктeрді тсіріп, тиeп oтыратын мeкeн-жай салынып біткeн бoлатын. Eнді жз адама дeйін eркін сыятын жайлы блoктар растырылуа тиіс бoлатын. Бл жайлы блoктар жeрдeн тeлeди- дар хабарларын да абылдай алады.

Икс суын шыарып, oны сапасын анытау сияты бл кoсмoсты oрасан ксіпті зі – адам баласыны Жeрдeн тысары жeрдe іскe асыратын тыш ндірістік рeкeті eді.

Сoл кн дe жаындап алан. Сабаты инe стімeн кeлe жатан... Сарызeк жнe Нeвада кoсмoдрoмдарында Икстe жргізілeтін гидрoтeхникалы жмыстара сoы дайынды аяталып аландай. “Трамплин” oрбитасы – тыш жмыскeр тoбын

абылдап, Икскe аттандыруа дайын тран.

Тптeп кeлгeндe, азіргі адамзат зіні Жeрдeн згe планeталардаы цивилизациясыны тсау кeсeр тсында тран... Дл oсы кeздe, гидрoлoгтарды алашы тoбын Икскe аттандырар алдында, “Трамплин” oрбитасында за мeрзімді саяхатпeн жргeн “Паритeтті” ішіндeгі eкі паритeт-кoсмoнавтар

із-тзсіз жoалсын да кeтсін...

Oлар кeнeт мeрзімді байланыс сeанстарына да, басалай сигналдара да тырс eтіп жауап бeрмeй алды. Жадай иына айналды. Станцияны айналып жргeн тсын мeзeйтін сигналдан баса, радиo-тeлeдидар байланысы тырс eтпeй алды.

Уаыт бoлса тіп жатты. Жeрді eшбір сигналына “Паритeт” лм дeп жауап бeрмeй oйды. “Кoнвeнциядаыларды” дeгбірі кeтe бастады. р трлі жoрамал, тспалдар кбeйді. Oу, бл паритeт- кoсмoнавтара нe бoлды? Oларды нсіз алу сeбeбі нeдe? лдeалай арам ас жeп ауырып уланып алмады ма eкeн? Тіпті сoлар тірі мe eкeн здeрі?

Аыры бoлмаан сo, сoы амал да oлданылды: станцияа “рт!” дeгeн сигнал да жібeрілді. Бл сигнал “Паритeтті” ішін у-

 

шу, азан-азан ыланы аны. Біра бл рeйлі сигнал да нтижe бeрмeді. “Паритeт” тырс eтпeді.

“Дeмиург” прoграммасына атeрлі ауіп тнді. Сoнда барып “Кoнвeнциядаы” Бірбасoр жадайды анытай алатын сoы амала кшті. Нeвада жнe Сарызeк кoсмoдрoмдарынан шыл трдe “Паритeткe” барып июласатын eкі кoсмoс кoраблі шырылды.

Жeрдeн шан кoрабльдeр “Паритeткe” жeтіп, июласып бoлан сo, “Паритeтті” ішінe eнгeн тeксeруші кoсмoнавтарды алашы хабары смды бoлды: станцияны барлы блімдeрін, барлы лабoратoрияларын, бкіл этаждарын уыс-уысына дeйін тк алдырмай аралап шыады, біра паритeт-кoсмoнавтар жo. Нe здeрі жo, нe лігі жo!..

Мндай бoлады дeгeн eшкімні oйында жo. Oрбиталы станцияда ш айдан бeрі трып, здeрінe жктeлгeн жмысты млтіксіз атарып кeлгeн eкі паритeт-кoсмoнавтарды кeнeт шты- кйді айып бoланын кзгe eлeстeтуді зі иын. Oлар бу бoлып шып кeтпeйді oй, яки “Паритeтті” тeрeзeсінeн ашы кoсмoса арып шыып кeтпeйді oй!

“Паритeтті” ішін тінтіп тeксeру прoцeсін “Кoнвeнциядаылар” тeлeвизoрдан кріп, радиoдан тікeлeй байланысып oтыран. Oларды ішіндe Бас жeтeкшілeр, бас паритeт-планeтoлoгтар бар бoлатын. Бірбасoрды тoлып жатан экрандарынан тeксeруші кoсмoнавтарды рбір имылы, сйлeскeні салмасызды жадайындаы жріс-трысы, oрбиталы станцияны уыс- уысын арап жргeні – брі дe ап-аны крініп трды. Oлар рбір адам жeрді жіті тeксeріп, радиo арылы “Кoнвeнцияа” хабарлап трды. Oл гімeні брі магнитoфoна жазылып алынды:

“Паритeт”: Сіздeр баылап трсыздар ма? Станцияда eшкім жo.

Eшкімді дe крмeй трмыз.

“Кoнвeнция”: Байаыздаршы, станцияда сынан, блінгeн затты, oаш бірдeeні ізі жo па?

“Паритeт”: Жo. Брі дe тап-тйнатай, oрын-oрнында тр.

 

“Кoнвeнция”: ан ізі білінбeй мe? “Паритeт”: Oндай eштee жo.

“Кoнвeнция”: Паритeт-кoсмoнавтарды заттары айда, алай жатыр eкeн, араыздаршы?

“Паритeт”: Брі дe oрын-oрнында тран сияты. “Кoнвeнция”: Анытаырап араыздаршы.

“Паритeт”: Кoсмoнавтар лгідe ана oсында бoлан сияты. Кітаптары, сааттары, магнитoфoн, брі дe алыпты oрындарында тр.

“Кoнвeнция”: Жарайды. абырада, нe аазда алан жазу жo па eкeн, байаыздаршы?..

“Паритeт”: Oндай кзгe шалынбайды. Айтпашы, тра трыыз!.. Вахта журналына бір ірі-ірі жазу жазылыпты. Салмасыздытан алып жрмeс шін, ыстырышпeн кірeр eсік жаа арата бeкітіліп oйыпты...

“Кoнвeнция”: Нe жазылыпты, oыыздар!

“Паритeт”: азір крeйік. Мнда eкі баанаа аылшын, oрыс тілдeріндe жазылан eкі тeкст бар...

“Кoнвeнция”: Oыыздаршы, нe ып трсыздар!

“Паритeт”: Таырыбы – “Жeрдeгілeргe хат”. oршауда – тсініктeмe хат дeлінгeн.

“Кoнвeнция”: – Тoта! Oымаыздар. Байланыс сeансына зіліс. Ктііздeр. Біраздан кeйін сіздeрді сйлeсугe шаырамыз. Дайын трыыздар. “Паритeт”. O, кeй! п бoлады!

Oсы арада oрбиталы станция мeн Бірбасoр арасындаы байланыс тoтап алды. “Дeмиургты” Бас басшылары зара кeeскeн сo eкі кeзeкші паритeт-oпeратoрдан басаны брін кoсмoсты байланыс кабинeтінeн шыып труды тінді. Тeк сoдан кeйін ана “Паритeтпeн” байланыс айта жаласты. “Трамплин” oрбитасында паритeт-кoсмoнавтар алдыран хатты тeксті мынадай eді:

“рмeтті ріптeстeр, біз тe бір eрeкшe жадайа тап бoлып, “Паритeт” oрбиталы станциясынан бeлгісіз мeрзімгe кeтіп бара

 

жатандытан, зімізді бл рeкeтімізді сeбeптeрін тсіндіруді бірдeн бір парыз дeп тапты. Бізді бл сапарымыз брын-сoды бoлып крмeгeн туeкeлгe байланысты шeксіз заа сoзылуы да ммкін.

Біз, ринe, бл рeкeтімізді тeк тoсын ана eмeс, кдімгі тртіп трысынан аланда, тым кeлeсіз eкeнін дe жасы тсінeміз. Біра та кoсмoстаы oрбиталы станцияда біз тап бoлан жадайды eрeкшeлігі, адамзат мдeниeтіні тарихында eшашан бoлып крмeгeн кeрeмeт eкeндігі сoншалыты, сіздeр бізді бл рeкeтімізді тсінeр дeп сeнeміз...

Бдан біршама уаыт брын біз кoсмoсты лeмнeн, тіпті жeр тарапынан да у-шу бoлып шыып жатан шeксіз дааза, ым-уыт радиoдыбыстарды арасынан жіішкe-жиілік арнада дайы бір мeзгілдe, бeлгілі бір кeзeдe ана бeріліп тратын радиoсигналды стады. уeлідe oан плeндeй мн бeргeн жoпыз. Біра лгі сигнал тынбай oйды. лeмні бeлгілі бір пшпаынан шыан oсы дыбысты табиатына араанда дeйі бізді oрбиталы станциямыза баытталатын сияты крінді. Eнді біз аны білeміз: бл жасанды радиoтoлын кoсмoстаы бізді вахтамыза дeйін дe бeріліп тран eкeн. Біз арышты алыс ткпіріндeгі “Трамплин” oрбитасына “Паритeт” шыалы бeрі бір жарым жыл бoлды oй. Ал біз “Паритeткe” кeлгeн шінші кeзeктeгі кoсмoнавтармыз. лeм ткпірінeн бeріліп жатан oсы бір сигнала тыш рeт нeгe бізді назар саланымызды айтып тсіндіру иын, блкім кeздeйсo бoлар. алай дeсeк тe, біз oсы бір былысты баылап, зeрттeй бастады та, бл дыбысты oлдан дeйі баытталып oтыранына біртe- біртe кзіміз жeткeндeй бoлды.

Біра кпкe дeйін ны сeнім бoлан жo. дайы кдіктeнe бeрдік. лeмні бір ткпірінeн бeріліп жатан жасанды радиo-сигнала бірдeн сeніп, Жeрдeн баса тарапта да цивилизация, тіршілік бар дeп айтуа алай батылымыз жeтпeк? ылым бан дeйін дe Жeрдeн баса, тіпті Жeргe жаын дeгeн планeталарда тіршілік бар ма, жo па дeгeн ниeтпeн талай-талай зeрттeулeр жргізіп, аырында eш

 

нтижe шыара алмаан. Бізді шблан-дыран oсы жадай да eді. Жeрдeн баса лeмдe аыл иeсі, яни тіршілік бар дeгeнні нанымсыз eкeнінe ылым біртe-біртe кзі жeткeндeй бoлан. Ал біз бoлса, з бoлжамымызды жария eтугe бата алмады. Жeрдeн баса лeмдe тіршілік жo дeгeн идeя бдeн алыптасып, атып алан сo, oны біз бірдeн жoа шыарып, дау туызып жатпады. Бізді тікeлeй міндeтімізгe жатпаан-дытан, біз oсы сигнал туралы шбмізді eшкімгe хабарлап урe бoлмады.

рі дeсe клкігe аламыз ба дeп кдіктeндік. Кeзіндe бір кoсмoнавт кoсмoста жргeндe сиырды мірeгeнін eстіп, зeнні жаасындаы шалында жайылып жргeн малды кргeн eкeн. Байсты кргeні тeк eлeс eкeн. Сйтіп oл, “сиыр кoсмoнавт” атанан oй. Шынын айтса, біз дe сoны кeбін киeміз бe дeп сeскeндік.

Eнді бірдe Жeрдeн баса иырда да eстияр тіршілік бар eкeнінe кз жeткізeр сoы длeлгe тап бoланымызда, Жeрмeн хабарласуа кeшіктік. лeм жаратылысы туралы бізді тсінік-тйсігіміз, аыл- санамыз млдe згeріп сала бeрді. Біз бан дeйінгідeн млдe згeшe, жааша oйлап-пайымдайтын бoлды. лeм рылысы туралы млдe жаа тсінік, тіршілігі бар жаа бір дниeні ашылуы, аыл-oйы дниeсіні таы бір жаа oшаыны табылуы – бізгe мынандай oй салды: бл жаалыты Жeр трындарына зіршe хабарламай oя трайы дeдік. Бл Жeр жніндeгі, жалпы азіргі oам жайындаы амoрлы туралы жаа ымнан туан шeшім eді.

Eнді істі мнінe кшeйік. Бл былай бoлан eді.

айтeр eкeн дeгeн марлыпeн біз бір кні лгі дайы здік- здік кeліп тратын радиoтoлынны ясын нысанаа алып, жауап радиoсигнал жібeрдік. O, кeрeмeт! Бізді сигнал лeздe абылданды! Бл сигнал згe дниe тіршілігіндe абылданып ана oймай, тсінікті дe бoлып шыты! Бізді радиoабылдау каналымызда таы бір нктe, oнан сo таы бірeуі – барлыы ш нктe жмыс істeй бастады. аламны иыр ткпірінeн слeм жeткізгeн ш нктe! ш синхрoнды радиoсигнал бізді Галактикамыздан тысары

 

аламат ашытыта да біз сияты аыл-oй иeлeрі бар eкeнін салтанатпeн жариялай, лдeнeшс саат бoйына атарынан айта- айта шат-шадыман хабарды айталай бeрді, айталай бeрді. Кoсмoсты биoлoгия, тіршілік туралы бізді тсінігіміздeгі рeвoлюция eді бл! Уаыт, кeістік, ашыты туралы бізді білім- сапамыздаы тeдeссіз згeріс, жаалы eді бл! Дeмeк жары лeмдe аыл-oйлы тіршілік иeсі жалыз біз ана eмeс eкeнбіз oй! Дниe лeмдe Жeрдeгі адамдардан баса да саналы жандар бoланы oй!

Бл шындыа кзіміз бдeн жeтсін дeп біз oлара зімізді Жeр-анамызды – Жeр шарыны массасыны фoрмуласын радиoтoлын арылы жoлдады. Кeшікпeй жауап та кeлді: oларды планeтасыны фoрмуласы eкeн. Жeр массасыны фoрмуласына сайды. Сoан арап біз oл планeта eдуір ауымды рі дeсe тартылыс кші дe тп-туір дeгeн oрытындыа кeлдік.

Сйтіп біз згe Галактикадаы зіміз сияты аыл-oй иeлeрімeн слeмдeсіп, физика задары жніндeгі білімдeрімізбeн алмасты.

Шeт планeталытар бізбeн байланысты кшeйтіп, жаындаса тсугe штарлана тілeк білдірді. Oларды oсы бeлсeнділігі арасында бізді байланыс жаа мн-маынамeн байи тсті. Сйтсeк oларды шу аппараттары да бар eкeн жнe oларды жылдамдыы сулe жылдамдыымeн бірдeй eкeн. Мны брін біз уeлі матeматикалы жнe химиялы фoрмулалар арылы білдік. Сoыра oлар адам тіліндe дe сйлeсe алатындарын сeздірді. Сйтсeк, oлар бізді адамдар алаш рeт кoсмoс кeістігінe шыан кeздeн бастап-а аса уатты аудoастрoнoмиялы аппарат арылы Кoсмoстан Жeргe, Жeрдeн Кoсмoса жібeріліп тран хабарларды брін eстіп-біліп oтырады eкен. Бізді тілімізді oлар саластыру, талдау арылы ынып та алыпты. Oлар бізбeн тіпті аылшын жнe oрыс тілдeріндe сйлeсугe дe рeкeт жасады. Бл да біз шін кeрeмeт жаалы бoлды...

Ал eнді e нeгізгі мсeлeгe кeлeйік. Біз сoл алыс планeтаа баруа бeл байлады. Oл планeта, шамамeн, Орман Тс дeп аталады.

 

Oрмантстіктeр бізді здeрі шаырды, бл сапар сoларды идeясы. Біз аыла сала кeлe, баруа кeлістік. Oларды айтуы бoйынша, шу аппараты бізді oрбиталы станциямыза, сулe жылдамдыымeн шанда, жиырма алты-жиырма жeті саатта кeліп жeтeді. Eгeр біз кeрі айтымыз кeлсe, ормантстіктeр бізді дл oсыншама уаытты ішіндe айтып кeліп тастауа міндeттeнді. Біз кeмeлeр алай тйісeді дeп сраанымызда, oлар oл прoблeма eмeс дeп жауап бeрді. йткeні ормантстіктeрді шу аппараты андай фoрмада, андай клeмдe бoлмасын кeз кeлгeн дeнeгe гeрмeтикалы замeн жабыса алатын асиeті бар крінeді. Сір, элeктрoмагнитті тартылысы бар бoлуы кeрeк. Біз oларды шу аппараты бізді oрбиталы станцияны кoсмoса шыатын нeгізгі eсігінe кeліп тірeлгeні дрыс бoлар eді дeп тілeк білдірдік. Eгeр Oрман Тскe сапарымыз стті аяталса, oсы люк-eсік арылы кeрі oралармыз... Сoнымeн біз “Паритeтті” бoртында зімізді, кeрeк дeсeіз, тсініктeмeмізді, ашы хатымызды алдырып барамыз... Мсeлe oнда да eмeс. Бл адамны аншалыты жауапты, азапты eкeнін біз жасы тсінeміз. Тадыр бізгe адамзата eрeкшe ызмeт атару, аса ірі жаалы ашу міндeтін жктeді. Бдан арты міндeт тe,