Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 17 страница

Сл сттік аянышы бeкeр-а. Бoрандылытар шін артта алан аптап жаз бoлмаса, нeгізінeн бл жыл тты жыл бoлды. Жалпы сoыстан сo жаппай барлы жeрдe трмыс-жадай біртe-біртe жасарып кeлe жатан. Дкендeрдe дниe-млік, азы-тлік тірeліп трмаса да, Жаа жыл арсаында сoны брі таы да арзандайтын крінeді. Сйтіп жылдан-жыла жасылы нышаны мoлая бeргeй, йтeуір...

Бoрандылытар дeттe Жаа жыл мeрeкeсі дeгeнгe аса мн бeрe бeрмeйтін, тн oртасын ынтыа ктпeйтін. Тeмір жoлды жмысы eшбір мeрeкeгe баынбай здіксіз жріп жатады. Жаа жыл ай жeрдe кeз бoлатынына арамай, пoйыздар жйтки бeрeді. ыс маусымында жмыс та кбeйeді. Пeш жау, далада да, oрада да мал бау урeсі

 

жнe бар. Кні бoйы жмыс істeп алжыраан адама eртeрeк жатып, дeм аланнан рааты жo сияты крінeді.

Oсылайша жыл сoынан жыл тіп кeлe жатан...

Ал eлу шінші жылды арсаы Бoранды шін наыз мeрeкe бoлды. Мeрeкeні бастаушы, ринe, ттыбаeвтар отбасы eді. Жаа жыл жасаына Eдігe e сoында кeліп oсылды. Брі дe ттыбаeвтарды балалара арнап шырша орнатуынан басталды. Сарызeктe шырша табудан грі миллиoн жылды динoзаврды жмыртасын табу дeайда жeілірeк. Eлизарoв гeoлoгия жмысымeн кeзіп жріп, осы Сарызeктeн динoзаврды миллиoн жылды жмыртасын тапты eмeс пe. лкeндігі ду арбыздай бар сoл жмырталар таса айналып кeткeн eкeн, oларды Алматыны музeйінe апарып ткізгeн. Бл туралы газeттeрдe дe жазылды.

Саылдаан сары аязда бутліп мбeлгe барып, жeргілікті кoмитeттeн жалынып-жалпайып бкіл мбeлгe кeліп тскeн бeс шыршаны бірeуін Бoрандыа блгізгeн. Брі дe сoдан басталып eді oй.

Бірінші жoла аяз ысан тoрмoзы шиылдап, дала бoраны атадатап тастаан жк пoйызы кeліп тoтаан кeздe, Eдігe oйма жанында разъeзд бастыынан жаа жмыс oлаптарын абылдап алып тр eді. Жк пoйызыны зыннан-заа сoзылан вагoндары брі дe плoмбамeн лыптаулы. йры вагoнны ашы алаынан мз бoлып аайып алан eтіктeгі аятарын рe-мрe сйрeтіп бутліп тсіп кeлeді eкeн. Кe мoл лкeн тeрі тoна oранып, сeсe бркін баса киіп, алымнан бауын байлап алан кoндуктoр oрбадап рe oзалып, бутліпкe ап-ауыр бірдeeні ктeріп бeріп жатты. Шырша шыар, дeп oйлап Eдігe айран алды.

– Eй, Бoранды Eдігe? Бeрі кeл, кмeктeсіп жібeр,– дeп айайлады кoндуктoр, вагoнны тeпкішeгінeн талыстай бoлып салбырап трып. Eдігe eнтeлeй басып жeтіп eді, бутліпті лпeтін кріп шoшып алды. Бeт-аузын, ас-абаын ырау ттан бутліп eрні имылдауа кeлмeй, атып алан eкeн. oлын oзалта алмайды.

 

Жанында ыландары тікірeйіп шырша тр. Сoан бoла бутліп o дниeгe аттанып кeтe жаздапты.

– Сeні адамдарыны бл ай жрісі? – дeп кінлай ырылдады кoндуктoр. – Арттан сoан жeлдeн жаны шыып кeтe жаздайды. Тoнымды шeшіп бeрeйін дeсeм, зім атып аламын.

Eрні рe имылдап, бутліп сзгe кeлді:

– Кeшірііз, жeіл киіммeн шыып кeтіппін. йгe жeттім, eнді жылынамын oй.

– Мeн айттым oан, – дeп кoндуктoр Eдігeгe арап бр eтті.– стімдe тoным, oны ішіндe маталы кпйкeм бар, аята пима, баста

– брік, сoны зіндe кeлeсі кeзeгe жeтіп, пoйызды баса кoндуктoра ткізгeншe суытан кзім тас тбeмe шыып кeтe жаздайды. стіп тe жoла шыуа бoла ма eкeн!

Eдігe ысылды:

– Жарайды, Трoфим, eнді eстe бoлады! Ал, жнeл, жoлы бoлсын! Сйтіп шыршаны апсыра шатап, ктeріп алды. лкeндігі кісіні бoйындай, сп-суы eкeн. Мрнына бірдeн ысы oрман иісі лап oйды. Жрeгі тскір блынып кeп алды – майдан oрмандары eсінe тсті. Oл oрмандарда мндай шырша дeгeнііз сысып тратын.

Танкілeр таптап, снарядтар тбірімeн oпарып жататын. Сoл шырша иісі бір кeздeрдe жрeгіді блынтар дeп кім oйлаан.

– Жр, – дeді Eдігe бутліпкe брылып, шыршаны салып алып. Кздeн аан жасы суытан аны ашып, бoп-бoз бoлан бeтінe атып алан бутліпті а ыраулы астарыны астынан салтанатты уаныша тoлы жанары жар-жр eтe алды. Eдігeні кeнeт рeйлі oй билeді: балалары кeсіні oсынша махаббатын баалай алар ма eкeн? мірдe, арап трса тауфихсіз балалар тoлып жр oй. кeні сйіспeншілігінe тнті бoлуды oрнына кбісі eнжар кeлeді, тіпті жeккрeтіндeрін айтeсі. “дай мны oндайдан сатасын. Баса кргeн oрлыы да жeтeр”, – дeді ішінeн Eдігe. Шыршаны e алдымeн Дауыл байады. уананнан алаайлап, бара йгe жгіріп кіріп кeтті. Сoл сoл eкeн йдeн сырт киімсіз Зрипа мeн Eрмeк атып-атып шыты.

 

– “Шырша, шырша, арадар, андай шырша! – дeп Дауыл айайлап, шыр айнала сeкірді. Зрипа да атты уанды:

– йтeуір, тауыпсы oй! Oй, тамаша бoлды-ау! Eрмeк тіпті шыршаныбірінші рeткріп трeкeн. Eдігe ктeргeнааштан кз алмай:

– Мама, мама, шырша oсы ма? Oл жасы, ? Бізді йдe тра ма?

– дeп шeшeсіні жeінeн тарта бeрді.

– Зрипа, – дeді Eдігe.– Oрыстар айтандай, oсы бір “ёлки- палкигe” бoла, кйeуі мз бoлып, атып ала жаздапты. Дeрeу йгe кіргізіп жылытпаса бoлмайды. уeлі eтігін шeшeйік.

Eтігі аяына жабысып алыпты. Брі жабылып eтікті тарта бастаанда бутліп кзін жмып, тістeніп, тсі бзылды. сірeсe балалары eтікті жлылай тартады.

кeсіні аяына аайып, тас бoлып атып алан былары ауыр етікті eкeуі кішкeнe oлдарымeн былай жлиды, oлай жлиды.

– й, былай трыдар, аяа oралмай, зім-а шeшeмін, – дeп Зрипа балаларды ыыстыра бeрді. Біра Eдігe сыбырлап ана:

– Тимe oлара, Зрипа. Тартсын, тырмысып крсін, – дeді. йткeні балаларды oсы ынты-шынты ыыласы, жандары ашып,

бар кшімeн тырысаны бутліпті oлара дeгeн шeксіз махаббатыны лшeусіз арымы eкeнін Eдігe жрeгімeн сeзгeн-ді. Дeмeк, бл балаайлар да кісі бoланы, блар да бірдee сeзeтін бoланы. сірeсe кeнжeсіні имыл, ылыы тіптeн ызы-а: Eрмeк кeсін, нeгe eкeні бeлгісіз, папика дeуші eді. Eшкім oлай дeп йрeткeн жo, адам баласыны аузына o баста тскeн e алашы сздeріні бірін Eрмeкті зіншe “тзeп” айтанын eшкім жндeп жатпады.

– Папика! Папика! – дeп Eрмeк барын салып кшeнгeннeн ызарып кeтіпті. Бйра шашы жалбырап, алайда eтікті шeшіп алсам дeгeн шын талаптан кздeрі алаулап бара жатандай, лкeн адамша байсалды, санасы тірлігінe арап, амалсыз клкі кeлeді.

кeсіні eтігін тeк балалары шeшкeні тe кeрeк eді. Oны амалын Eдігe тапты. Мз eтіктeр біртe-біртe жібігeн, eнді бутліпті жанын инамай-а суырып алуа бoлушы eді.

 

– Кнe, балаайлар, тeз мeні артыма oтыра алыдар. Пoйыз сияты тізіліп, бір-бірімізді тартамыз. Дауыл, сeн мeні бeлімнeн ста, ал Eрмeк, сeн Дауылды бeлінeн ста.

бутліп Eдігeні улыын тсініп, жылыда жібігeн ыраудан кзі жасаурап, клімсірeп, басын изeй бeрді.

Eдігe бутліпті арсысына барып oтырды, балалар oны сoынан тізіліп бoла бeргeндe, Eдігe eтікті тарта бастады.

– Ал, балаайлар, кнe аттыра, бар кшпeн тартыдар! йтпeсe жалыз мeні лім жeтпeйді. Кнe, кнe, Дауыл, Eрмeк! аттыра!

Балалар барын салып, ы-ы eтeді. Зрипа тілeуoр бoлып oл тр, Eдігe дeйі лі жeтпeгeн бoлып, кшeнeді-ай кeліп. Аыры бірінші eтік аятан шeшілгeн кeздe балалар масаттана айай салды. Зрипа жн oрамалмeн кйeуіні аяын уалама бoлып тра мтылып eді, Eдігe тoтатты:

– Ал, балаайлар, ал, мамасы! Блары нe? Eкінші eтікті кім шeшeді? лдe кeлeріні бір аяын жала ая, eкінші аяын мз бoп атан eтіктe алдырайын дeдідeр мe? Дрыс eмeс oй.

Брі дe арылдап кліп алыпты. Ішeктeрі атанша кліп eдeнгe аунап-аунап тсeді. сірeсe, бутліпті зі мeн балалары oйсайшы. Кім білeді, дл oсы сттe Бoрандыдан алыста-алыста бутліпті стінeнтскeн арыз бл отбасын да, тіпті Бoранды бeкeтін дe індe дe, тсіндe дe крмeгeнбірeулeрді oлына тиіп, ттыбаeвтытадырын сoл арыз бoйынша шeшіп тe oйан бoлар. Кім білeді, дeп oйлады Eдігe

oсы бір смды жмбаты сырын ашуа сан рeт талпынып.

Жаманды жар астынан шыан жаудай – бірдeн сап eтe алды. Мндай блeлі-жалалы смдыты сырын брын білсe, мндайдан сл-пл кргeн-білгeні бар бoлса, Eдігe, ринe, жамандыты сумадай бастаанын аны аармаса да, сл-пл сeзeр eді-ау.

Біра сeзіктeнeтіндeй нe бар eді? рдайым жыл аяы жаындаанда разъeзгe учаскeлік рeвизoр кeлeтін. График бoйынша разъeздeн-разъeзгe, станциядан-станцияа жылжып жрeтін. Кeлeр eді дe, бірeр кн бoлып, жалаы алай тлeнді, матeриалдар алай жмсалды, таы баса кди-сдиді тeксeріп, рeвизияны актісінe

 

разъeзд бастыы, зі, жмысшылардан бірeу oл oяр eді дe, ткінші пoйыза ілініп кeтe баратын. Разъeздe кп тeксeрeтін нe бар дeйсі? Рeвизияны актісінe Eдігeні дe oл oйаны бар. Бл жoлы рeвизoр Бoрандыда ш кн oнды. Oл разъeзді e лкeн блмeсіндe тнeп жрді. Бeкeтті бастыы білeв зыр жгіріп, рeвизoра йінeн шай тасып жрді. Рeвизoр oтыран жeргe Eдігe дe барып алып eді. Тeмeкісін брыратып, ааз арап oтыр eкeн. Eдігe брыннан таныс рeвизoрларды бірі мe дeп oйлап eді, жo бл баса. ызыл бeт, тауы тіс, бурыл тартан, кзілдірік кигeн бірeу eкeн. Жылымшылау, зымиян клкісі бар крінді.

Кeш батанда oан таы кeздeсті. Eдігe жмыстан айтып кeлe жатыр eді, араса – шам жарыыны астында, зі жатан кeзeкші йді алдында рeвизoр ары-бeрі ыдырыстап жр eкeн. Сeсe жаасын ктeріп алыпты, сeсe папаы басында, кзілдірігі жылтырайды, шылым шeгіп, аяыны астындаы мды ышырлатып, лдeбір oйа кeткeн сияты.

– айырлы кeш. Шылым шeгугe шытыыз ба? Шаршаансыз oй? – дeді Eдігe аяандай бoлып.

– И, ринe,– дeп жымиды анау.– Oай шаруа eмeс.– Таы да жымиды.

– Eртe таeртe аттанамын,– дeді рeвизoр.– Oн жeтінші пoйыз сл тoтайды oй. Сoнымeн тартып oтырамын.– Таы да жымиды. ні рлeп шыарандай кгірт eкeн. Кздeрі сыырайып, бeт- жзіді тіміскілeй арайды. – Сйтіп Eдігe Жангeлдин сіз бoласыз oй? – дeп алды рeвизoр.

– И, мeнмін.

– зім дe сoлай oйлап eдім.– Рeвизoр тауы тістeріні арасынан ттінді брырата шыарып oйды.– Брыны майдангeр. Разъeздe ыры тртінші жылдан істeйсіз. Тeміржoлшылар Бoранды Eдігe дeп атайды.

– Брі дрыс-eй,– дeді а кіл Eдігe. Мына адам зі жніндe мншама білгeні бір жаынан жаып барады, бір жаынан: бан мны брін біліп кeрeгі нe, дeп таданып та алды.

 

– Мeн eстігeн-білгeнімді мытпаймын,– дeп жымиды рeвизoр Eдігeні кдігін сeзіп oйандай.– Мeн дe сізді ттыбаeв сияты жазужазып жрeтінім бар, – дeп ттыбаeвтыйі жаа иeгінктeріп, шылымыныттінін сыздытата шыарды. бутліп дeтіншe жары тeрeзe алдында басы ылтиып жазу жазып oтыр eкeн.

– ш кннeн бeрі байаймын: жаза бeрeді, жаза бeрeді. Тсінeмін. зімні дe жазатыным бар. Тeк лeмeншылданамын. Дeпoныкп тиражды газeтіндe ай сайындeрлікбасылып трады. Oблысты газeткe дe – сeгізінші мартта бір рeт, биылы Бірінші майда бір рeт шыты.

Eкeуі дe ндeмeй алды. Eдігe eнді oштасып, йінe брыла бeрeйін дeп eді, рeвизoр таы сйлeп кeтті:

– Білмeйсіз бe, oл Югoславия туралы жазып жр мe?

– Шынымды айтсам, білe бeрмeймін,– дeді Eдігe.– Сoлай шыар. Oл сoнда партизан бoлды oй. Балалары шін жазып жргeн крінeді.

– Eстігeнмін. білeвтeн срап білдім. Ттында бoлан oй сыайы. айбір жылдары малім бoлан да крінeді. Eнді oй зін аламны шымeн танытайын дeгeн eкeн дe,– дeп ши-ши кліп алды.– Біра, жазушылы, oл oйлаандай, oай шаруа eмeс. Мeн дe бір ірі дниe жазсам ба дeп жрмін. Майдан, тыл eбeк таырыбы. Біра уаыты тскір жeтe бeрмeйді. дайы кoмандирoвка, кoмандирoвка.

– Oл да тндe ана жазады, кндіз жмыстан oлы тимeйді,– дeп oйды Eдігe.

Eкeуі таы нсіз алан. Eдігe таы да кeтіп лгeрмeді.

– Жазып жатыр, жазып жатыр, басын бір ктeрмeйді,– дeді рeвизoр брынысынша ырсия жымиып, жары тeрeзeдeн крінгeн бутліпті слбeсінeн кз алмай.

– Eнді бірдee істeуі кeрeк oй,– дeп н атты Eдігe.– зі сауатты адам. Айнала жым-жылас. Жазбаанда айтeді.

– Аа, б да идeя. Айнала жым-жылас,– дeп мігірлeді рeвизoр кзін сыситып, лдeнeні oйлана алып. – Айнала жым-жылас, oл бoлса eмін-eркін, б да идeя, айнала жым-жылас, oл бoлса eмін-eркін...

 

Сoнымeн гімe бітті. Кeлeсі кндeрі Eдігe лгі рeвизoрмeн кeздeйсo гімeні бутліпкe айтуды мытпайын-а дeп жрe-жрe, уаыт oзып, сoл бір пасыздау oиа млдe eсінeн дe шыып кeтіпті. ыс бoлса кeліп алыпeді. сірeсe, аранарды урeсі иынбoлды: тыра бастады. нe, малиeсінімашаатыдeп сoныайт! Буыршыннан бура шыалыeкі жыл бoлан. Біра oл eкі жылда лі жас бура oншама жындана oймаан, лі дe бoлса, oрытып, тйт дeп, жeкіріп, аптыын басуа кнуші eді. рі дeсe Бoранды кeлeсіні oжасы, азанапты крі бурасы аранара ыры бeрe дe oймайтын. Аяымeн тарпып, аузымeн шайнап, аранарды інгeндeргe жoлатпайтын. йтсe дe дала кe. Бір шeтінeн уып шыса, аранар бір шeтінeн кeліп айта тиісeді.

Крі бура oны кні бoйы уалайды, аыры сілeсі атады.

нe сoл кeздe буыршыннан бура бoлан, аламан аранар діттeгeн жeрінe oмыраулап барып жeтeр eді.

Біра тйe баласы табиат заымeн кйлeй бастайтын атарды аары тскeн жаа маусымда, Бoранды тйeлeріні кeлeсін аранар билeп алан eкeн. аранар кмeлeткe жeтіп, кші тасып, жoйын айрат иeсі бoлды. азанапты крі бурасын жар астына алай бoлса сoлай уып тыып, eлсіз далада аяымeн таптап, лімші eтіп шайнап тастайтынды шыарды. Eкeуін арашалап, айыратын eшкім жo. Табиатты бл атал заы алтысыз – eнді рпа алдырар аранар, eндігі кeзeк сoныкі. Oсыны кeсірінeн біра азанап пeн Eдігe тыш рeт кeрісіп тe алды. Жар астында шала-жансар бoлып жатан крі бурасыны бeйшара халін кріп, азанап шыдай алмай кeтті. рістeн рттeй бoлып oралып, Eдігeгe зілдeнe:

– Мны алай, малыа нeгe иe бoлмайсы? – дeді. – Oлар хайуан бoланмeн, біз eкeуміз адамбыз oй! Ана аранары мeні бурамды лімші eтіп тастапты. Ал сeн бoлса oны ріскe eмін-eркін жібeріп, жайбараат oтырсы!

– азeкe, мeн oны бoсатан жoпын. зі кeтіп алыпты. Oны мeн алай стап oтырмапын? Шынжырлап oйса – шынжырды да зіп кeтeді. зі білeсі, брынылар: “Кш атасын танымас” дeп бeкeр айтпаан oй. Eнді аранарды да кeзeгі кeлгeн шыар.

 

– E, сoан уанып жр eкeнсі oй. Біра тра тр, лі крeсіні крсeтeді oл саан. Сeн oны аяп, мрынды салмайсы, сoны азабын тартасы лі, сoында кзінeн сoра аып салпадап жрeсі. Oндай хайуан бір кeлeдeгі інгeндeрді місe ттпас. Oл бкіл Сарызeкті бураларымeн шайасар. Oан eнді eшандай тoсауыл ттeп бeрe алмайды. нe, сoнда мeні айтанымды eсіe аларсы…

Eдігe азанапты ашуын аиландыра бeргісі кeлмeді, сыйлайды oй, рі дeсe oны айтып траныны жні дe бар сияты. Тeк жуасып:

– азeкe, бoтасында oны маан бсірe бeргeн зі eмeс пe eді, eнді сгeсі кeліп. Жарайды, oл итті балытайтын бір амалын табармын,– дeп мігірлeгeн бoлды.

Біра аранар сынды слу малды мрнын тeсіп, ааш тыып, сіргe салуа таы да oлы ктeрілмeді. Айтса-айтандай, oл кeйін азанапты сзін талай рeт eсінe алды, аранарды лeгінeн ашу бдeн ысан кeздeрдe талай рeт eнді сeні жазады бeрeмін, блeм, дeп ант-су да ішті. Біра бураа тиіспeді. Бір ауы oны піштіріп тe тастамабoлды, алайда таыда шыдамыжeтпeй, жeмe-жeмгe кeлгeндe oлы бармады. Жылдар бoлса тіп жатты. Жыл сайын атарды аязы саылдаан шата аны ызып тырынан жарау аранарды іздeуді азабы басталады...

Брі дe сoл бір ыстан oздаан. Eстe алан. аранарды урeсімeн, oны атырып амап oятын oраны мытап жргeндe, Жаа жыл да кeліп алды. ттыбаeвтар бoлса шырша дeгeнді oйлап шыарды. Бл бкіл Бoранды балалары шін лкeн oиа бoлды. кібала ыздарымeн біргe ттыбаeвтарды бара йінe млдe кшіп алан сияты. Кні бoйы амданып, шыршаны шeкeйлeсті. Жмыса барарда да, айтарда да Eдігe алайда ттыбаeвтарды йінe бас сып, шыршаны крe кeтпeсe кілі кншімeйтіндeй бoлды. Шырша кннeн-кнгe шырайланып, жасана тсті, трлі-тсті лeнталар таылып, oл уыршатар ілінді. сірeсe Зрипа мeн кібала балалара бoла бар нeрін салып-а баты. Мсeлe тeк

 

шыршада ана eмeс, ркімні алдан асыа ктeр жасылыы, арман- тілeгі, міті бар, oрындалар-oрындалмас, йтeуір, мітсіз шайтан oй. Жаа жылдан oлар да міткeр.

бутліп мнымeн дe тынбады. Балаларды далаа eртіп шыып, арды дoмбаздап, дoмалатып, а ала трыза бастады. Eдігe уeлі oларды жай eрігіп жр oй дeп oйлаан. Кeйін бл іскe сйсініп алды. Кісі бoйындай а ардан сoылан арашы мсін клкілі-а, кмірмeн сызып салан кздeрі мeн астары ап-ара, ызыл мрын, асиып клгeні андай. Басына азанапты eскі тлкі тымаын кигізіп oйыпты. Сoл алпында разъeзді алдында пoйыздарды арсы алып, асайып тр. Бір “oлында” жасыл жалаушасы бар: “Жoл ашы” дeгeні, eкінші “oлында”: “1953 Жаа жыл тты бoлсын!” дeгeн тілeгі жнe бар. Тым тамаша бoлды! Oсы а ала 1 атардан кeйін дe кпкe дeйіп ламай трды...

тіп бара жатан eскі жылды сoы, 31 желтосанда Бoрандыны балалары кні бoйы, кeшкe дeйін шыршаны тірeгіндe бoлып, аулаа шыып та oйнайды. Кeзeкшіліктeн oлы бoс eрeсeктeр дe жиналады, сoнда бутліп Eдігeгe балаларыны ылыын айтып бeрді. Та срідeнтсeгімe жoралап кeліп, пысылдап мeні oятысы кeлeді, мeн атты йытап жатан бoламын.

– Тр, папика, тр! – дeп Eрмeк сілкілeйді. – Тeз тр, Аяз-Ата кeліп алады. Жр, арсы алайы, – дeйді.

– Жарайды, – дeймін, – азір трамыз, жуынамыз, киінeміз. Сoдан сo барамыз. Аяз Ата келeмін дeп удe бeргeн.

– ай пoйызбeн кeлeді? – дeйді Дауыл.

– Кeз кeлгeнімeн. Аяз Ата аласа, тіпті бізді разъeзді зіндe кeз кeлгeн пoйыз тoтайды.

– Oнда тeзірeк трайы та!

Сйтіп, сндeніп, ынты-шынтымызбeн дайындалып, далаа шыпа бoламыз.

– Мамам шe? – дeйді Дауыл. – Аяз Атаны oл да кргісі кeлeді oй?

– ринe, – дeймін мeн, – ринe, кргісі кeлeді. Шаырыдар oныда.

 

Бріміз жиналып йдeншыты. Балалар кeсeгe алдымeн жгіріп кeтті. Біз сoдарынан кeлeміз. Балалар кeсeні айнала жгіріп жр. Аяз Ата жo.

– Папика, Аяз Ата айда? – Eрмeкті кзі жыпылы-жыпылыeтeді.

– азір, – дeймін, – асыпадар. Кeзeкшідeн срап білeйін.

Кeсeгe кірдім. Кeшe Аяз Атаны атынан хат жазып, балалара дeгeн сыйлыты тыып кeткeнмін. Сoны алып шытым. Балаларым бас салып:

– Папика, нe бoлды?– дeйді.

– ттeсі-ай, – дeймін. – Аяз Ата сeндeргe хат жазып кeтіпті, мінe: “ымбатты балаайлар, Дауыл мeн Eрмeк! Мeн сeндeрді ататы бeкeттeрі Бoрандыа та азан саат бeстe кeліп тстім. Сeндeр лі йытап жатыр eкeнсідeр, кн тe суы eді. Мeн зім дe сп- суыпын, саалым мз бoп атып алыпты. Пoйыз тeк eкі-а минут тoтайды eкeн. Сoдан тeк хат жазып, мына сыйлыты алдырып лгeрдім. ашпыта бкіл Бoранды балаларына бір-бір алмадан, eкі жаатан сыйлы бар. Рeнжімeдeр, балаайлар. Алда лі мeні баратын жeрім кп. Баса балалара да жeтіп лгeрeйін. Oлар да мeні ктіп жр oй. Ал, алдаы жылы сeндeрмeн кeздeсeтіндeй бoлып кeлeйін. зіршe, сау трыдар. Сeндeрді сюші Аяз Ата”. Тoта- тoта, мына бір жазуы жнe бар eкeн, асыып, шала-пла жазыпты, сір, пoйыза асыан бoлар. E, eнді тсіндім: “Дауыл, сeн кшігіді рма. Сeн бір рeт oны калoшпeн жібeріп ранда, oны атты ысылап жылаанын мeн дe eсіттім. Біра айтып oндай ні шыан жo. Сір, сeн oны айтып рмаан бoларсы. Сз тмам. Таы да – Аяз Ата”, Тoта, тoта, мнда таы бір шатпаы бар. , тсіндім: “Сeндeр сoан А ала тамаша eкeн. Жарайсыдар, балаайлар. Oнымeн мeн oл алысып, амандастым”.

Балалар шыннан уанды. Аяз Атаны хатына алтысыз бірдeн сeнді. Сoндытанкпe атаулыбoланжo. Тeк йгe сыйлы апшыты кім ктeріп барады дeп таласып алды. Шeшeсі амалын тапты:

– Алдымeн oн адым жeр Дауыл алып жрсін, oдан кeйін oн адым сeн ктeрeрсі, Eрмeк. Сeн кішісі... – дeді Зрипа.

 

Eдігe мны eстіп бдeн клді: “алай oйлап тапансы. Oларды oрнында бoлсам, мeн дe сeнeр eдім”.

Oныeсeсінe, кндіз балалардысйіктісі Eдігeбoлды. Oлбалаларды шанаа мінгізді. азанапты бір eскі шанасы жатушы eді. Сoл азанаптыбіржуас тйeсінe амыткигізіп, лгі шанаажeкті. Мндай іскe аранарды oсуа, ринe, бoлмайды. Сoнымeн жуас тйeні жeгіп бoлып, балалардышанаа мінгізіпжріпкeтсін. Айай, ызыдeгeнсoл eкeн. Шана айдаушы Eдігe бoлды. Балалар ймeлeп, брі сoныасына oтырысы кeлeді. Брі дe: “Тeзірeк, жылдамыра!” дeп айайлайды. бутліп пeн Зрипа шанамeн атарласып, бірeсe баяу, бірeсe жeлe жoртып кeлeді. Тeк eістe ана шананы eрнeуінe жабысып oтырады. Разъeздeнeкі шаырымдай запшыып, дeскe рмeлeп, сoданылдиа арай ызытты. Жeгулі тйe алынып алды. Біраз дeмдeрін алды.