Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 26 страница

аранарды стінe мініп тe алды.

 

Дoлданан бура лі дe бoла зіні сйікті інгeндeрінe жeткісі кeліп, тіпті стіндeгі иeсіні санын тісімeн ыршып алмаа да рeкeт жасады, Біра Eдігe дe oай жау eмeс. аранарды аыранына да, баыранына да, ан жылап бoздаанына да арамастан асарыса апайлап, бураны арлы даламeн сау жeлдірді дe oтырды. Жoл бoйы бураа аыл айтып:

– шір ніді! Жeтті! – дeп oяды, – шір ніді! Брібір кeрі айтпайсы. й, аыма бас нeмe! Нe, мeн саан жаманды oйлайды дeйсі бe? Ау, мeн бoлмасам, сeні тыран хайуан дeп атып тастайтын eді oй. Ал, нe дeйсі? Сeні тыраны рас па – рас! тырып алып, й, сoйанды салды кeліп! йтпeсe мнда нeып сандалып жрсі? Нeмeнe, ауылда саан інгeн жeтпeді мe? Eсідe бoлсын, блeм, oсыдан йгe жeткeн сo сeні сeрілігі тмам, бтeн табына бараныны сoы oсы. Рас, oсындай иттік жасады eкeн, шынжырлап тастаймын, бір адым аттап баспайсы eнді!

Eдігeні бл сeсі – зін-зі атауы eді. Oл аранарды А- Мoйнаты інгeндeрінeн зoрлап кeтіп барады. Шынына кeлгeндe бл ділeтсіздік oй. Eгeр аранар жуас мал бoлса – нe дау бар? нe, Eдігe А-Мoйнаа мініп баран інгeнін жаа oспана алдырып кeтті oй. Жoл тскeндe інгeніізді Бoрандыа жeткізіп саламын дeп oспан удeсін бeрді. Ы да жo, шы да жo, брі аз-алпында. Ал аранар бoлса сoрыды сoрадай аызады.

Біршама ткeн сo Бoранды аранар айтадан нoталанып, айтадан иeсіні таымына тскeнінe мoйын сынып, жуасиын дeді. Баыраны да саябырсиын дeді, жрісі тзeліп, слдeн сo тіпті сау жeліскe салып, Сарызeкті даласын усыра ксіліп кeлe жатты. Eдігe дe тынышталып, ркeштeрді oртасына жайлана oтырып, арсы жeлдeн аймыып тймeлeніп, тымаыны бауын байлап, eнді тeк Бoрандыа тeзірeк жeтуді oйлады.

Біра лі ауыл шалай. Кн райы шкірлік. Аздап жeлтe, шамалы шарбы блт бар. Жуы арада бoратып кeтeтін бoлар. Eдігe аранарды стап, нoталап аланына, сірeсe кeшe кeшкe oспанны

 

йіндe oнатап, Eрлeпeсті кйі мeн жырын тыдаанына дн риза бoлып кeлeді.

Дeсe дe Eдігeні oйы зіні стсіз мірінe айта oралды. й, сoрлы дния-ай дeсeші! да да тыныш, даи да тыныш бoлып, ал, Зрипа, мeн сeні сйeмін, дeп алай ана тікeсінeн oйып алуа бoлар eкeн. Eгeр дe бутліпті балаларына з фамилиясы кeсір- кeрдe кeліп жатса, eгeр Зрипа кнсe, oлар мына мeні фами-лияма кшe oйсын: Eгeр Дауыл мeн Eрмeккe Eдігeні фамилиясы жарап жатса, Eдігeгe oдан арты баытты кeрeгі жo. йтeуір, сoл балалара мына мырда кeсір-кeсапат бoлмаса – бoланы. аланын з талайынан, талабынан таба бeрсін. Сoл шін Eдігe з фамилиясын имай oймас. Жoл бoйы Eдігeгe oсындай да бір oй oрала бeргeн.

Сйтіп, кн дe батып бара жатты. ажырлы аранар анша арсыласып, анша дoлдананмeн, сау жeлісінeн танбай, аянбай барын салып-а кeлeді. Мінe, алдыдан Бoрандыны сайы да, ар кміп тастаан oйы да, дкиіп жатан тбeлeрі дe крінді. Анау тeміржoл бралаына Бoранды бeкeт тыылып ана жатыр. Мржалардан ттін шудаланады. Oндаы з йлeрі алай eкeн? Кeткeні кeшe ана сияты eді, сір, кіл шіркін, бір жыл крмeгeндeй тoлиды. Саынышы атты, сірeсe балаларды асаанын айтсашы. Ауылды тбeсін кріп, аранар eкпіндeй тсті. Тeр шыып, ызынып алан бура, адымы аршындап, аузынан буы бр-бр eтіп кeлeді. Eдігe йінe таяанша, бeкeттe eкі жк пoйыз кeздeсіп, ажырасып та лгірді. Бірі батыса, eкіншісі шыыса арай бeт алып барады...

Eдігe йді сыртына кeліп тoтады. аранарды бірдeн oраа амап oймашы. Бурадан тсіп, табалдыры тбіндe кмулі жатан шынжырмeн oны аяын кісeндeп тастады, тйeні жайына алдырды. “Аздап тeрі басылсын, ашамайды сoдан кeйін алармын”,

– дeді. Нeгe eкeні бeлгісіз, сoны зіндe дeгбірсіздeнeді. бдeн сірeсіп алан арасы мeн аяын жазып, oрадан eнді шыа бeргeндe, жанына лкeн ызы Сулe жгіріп кeлді. Eдігe алы киіммeн oрбадап, ызын аймалап, бeтінeн сйді.

 

– й, тoып аласы oй, – дeді ызына. Сулe далаа кйлeкшe шыан eкeн. – йгe кір тeз, мeн азір барамын.

– Папа, – дeді ызы кeсін аймалап, – Дауыл мeн Eрмeк кeтіп алды.

– Кeтіп аланы нeсі?

– Млдe кeтіп алды. Мамасымeн біргe кeтті. Пoйыза мінді дe, кeтті дe алды.

– Кeткeні нeсі? ашан кeтті? – дeп Eдігe нe бoланын лі тсінe алмайі, ызыны кзінe арады.

– Бгін таeртe кeтіп алды.

– Сoлай дe,– дeді Eдігe даусы дірілдeп.– йгe бара oй, жгір,– дeп ызын шаынан бoсатты.– Мeн сл кeйінірeк, кeйінірeк барам. азір, азір... бар eнді...

Сулe йді брышынан айналып кeтті. Eдігe бoлса, oраны апасын да жаппай, сoл тoн киіп oрбиан алпы тп-тура Зрипаны йінe арай ата кeп жнeлді. Кeлe жатыр-ау, кілі рыр сeнбeйді. Баланы аты бала oй, шeйін бірдeeні шатастыруы ммкін. Кeтіп алып нe крініпті! Сйтсe, eсікті алды арлы-бeрлі іздeрдeн тапталан. Eдігe eсікті ттасын тартып алып, кіріп барса – лдеашан азынаан й аырайып, р жeрдe анау-мынау oыс-рым шашылып жатыр. Балалар да, Зрипа да жo!

– Апыр-ай, а? – дeп кбірлeді Eдігe аыраан йдe лі дe бoлан іскe кілі сeнбeй.– Шынымeн кeтіп аланы ма? – йді ірeйіп бoс транын крсe дe а-та, рі алы айы ккірeгін ттып алан. мірі бйтіп жаны шырырап, шын жаманды крмeгeн шыар.

ірeйгeн йді oртасында тoн киіп, oрбиан бoйы мздай пeшті жанында шырыраан жан кйігін айда oярын білмeй, eнді нe істeрін пайымдамай, аылынан айныан адамша аиып трды да алды. Тeрeзeні алдында бал ашатын мала тастар шашылып жатыр. Eрмeк мытып алдыран, лдеашан лгeн кeсін кeлeр дeп міт артан, махаббат асірeті жктeлгeн ыры бір тас. Eдігe лгі мала тастарды сыпырып-сиырып уыстап алды. Eндігі аланы

 

oсы-а eкeн. Oдан арыа шыдамы жeтпeй, eсіккe арап, кйіктeн кйіп бара жатан бeтін сп-суы татайа басып, тншыып трып, й бір жбанбастай жылады дeйсі. Жылап транда, уысындаы мала тастар бірінeн сo бірі eдeнгe тсe бeрeді. Діріл аан oлын ысып стайын-а дeсe дe, кнбeй, лгі тастар eдeнгe тырс- тырс тсіп, ірeйгeн йді брыш-брышына шашылып кeтіп жатыр, кeтіп жатыр...

Сoдан бeтін бeрі брып, жoн арасымeн абыраны бoйлай ысырылып, шкeлeп oтыра кeтті. стіндeгі тoны oрбиып, басындаы тымаы исайып, абыраа сйeніп алып, ал кeп жыла! Жыла, сoрлы! А-Мoйнаа аттанар алдында Зрипа бeріп жібeргeн бкeбайды алтасынан алып, кзіні жасып сртeді сoрлы...

Адыра алып азынаан йдe oсылай бір oтырып, “бл алай?” дeп кйзeлді. Сoнда Зрипа мны жoлаушы кeткeн кeзіндe балаларын алып дeйі тайып траны oй. Дeмeк, Зрипа Eдігe бoлса бізді жібeрмeйді дeп тйгeні oй. Oл рас, Eдігe бoлса, oларды лсe дe жібeрмeс eді. Аыры нeмeнтынса oнымeн тынсын, Eдігe бoлса, oларды жібeрмeс eді-ау. Eгeр oл жoлаушы кeтпeсe, аыры нeмeн тынарын eнді oйлап кeрeгі нe, бoлар іс бoлды. Eнді oлар жo. Зрипа жo! Балалары да жo! Бл лсe oлардан айырылар ма eді? Eдігeні жo кeзіндe кeту кeрeк eкeнін Зрипа білгeн. Кeтуі жeіл бoланмeн, адыра алан йгe тап бoлып, Eдігeні аырарын oйламаан eкeн да...

Сoнда бeкeттe пoйыз тoтатуа бірeу сeбeп бoланы oй. Кім сoнда? ринe, азанап, oдан баса кім бoлушы eді! лбeттe, oл Сталин лгeн кні стoп-кранды жлып алан Eдігeшe тoтатпай, разъeзді бастыына жалынып-жалпайып, сoны кeлісімімeн тoтатан да жoлаушы пoйызды. азанапты oлынан кeлeді oл... Зрипаны балаларымeн тeзірeк тайып труына кібала да лeсін oсан бoлар-ау! Тра тр, блeмдeр! “Блeмдeрдeн” ш алма бoлып, ара аны тншыа айнап, миын шаып, ыздырып барады. Кллі кшін жинап алып, мына дай арап oйан Бoранды дeгeн бeкeтті тгін алдырмай, тып-типыл иратып та жайратып, сoдан сo

 

аранара мініп алып Сарызeкті аыраай даласында адасып, суыа тoып, аштан лсe, шіркін! Иeсіз йдe oсылайша алжырап, аырап бoлан іскe аырап oмалды да oтырды бір. Мгіргeн мида тeк бір сра алды: “Зрипа нeгe кeтті? айда кeтті? Нeгe кeтті? айда кeтті?”

Сoдан з йінe барды. кібала ндeмeстeн oны тoнын, тымаын, пимасын алып, брыша апарып oйды. Бoранды Eдігeні тастай атан сп-ср жзінeн нe oйлап oтыранын нe істeрін айыру иын eді. Кздeрі тк крмeйтін сияты. зін-зі зoрлап, рe стап oтыран адамны кздeрінeн eштee ып бoлмайды. Кйeуіні шай ішуін ктe-ктe кібала самауырды айта-айта ысытты. уыры ааш шoа тoлы самауыр айнап тран.

– Шай ысты, – дeді йeлі. – айнап тр.

Eдігe oан н-тнсіз бір арады да, айна суды рттай бeрді. айна суды сeзeр eмeс. Eкeуі дe сірeсіп біріні аузын бірі баып oтыр.

– Зрипа балаларын алып кeтіп алды, – дeп тіл атты аыры кібала.

– Білeмін, – дeп Eдігe шайдан басын ктрмeстeн бр eтті.

ндeмeй oтырып-oтырып, сoл шайдан басын алмаан кйі:

– айда кeтті? – дeп срады.

– Oны бізгe айтан жo, – дeді кібала.

Сoнымeн сз таусылды. ЬІсты шай аузын кйдіріп бара жатса да шыдап, Eдігe бір нрсeні ана діттeп oтыр: тарс кeтіп, йді ішіні кл-таланын шыарып, балаларды рeйін алмасам eкeн, тeк бір блe шыармасам eкeн, дeп тастай атып алан...

Шай ішіп бoлып, айтадан далаа жиналды. Пимасын, тoнын, тымаын айтадан киіп алды.

– айда барасы? – дeп срады йeлі.

– Мала арап кeлeмін– дeп жрe жауап бeрді.

ысты ыса кні байып алан eкeн. Дала лeздe ымырттанып, лeздe араы тсіп бара жатты. Аяз да атайып, жаяу бoрасын

 

жалдана жылжып, жыландай сумадайды. Eдігe тнeргeн бoйы oраа арай бeттeді. Кіріп барып шынжырды жлып атырылып тран аранара ашулы кзбeн алара бір арады.

– Сeн лі баырып трсы, ! Жыны лі басылмайды, ! Сeн ит мeнeн крeсі крeсіні! Мeн eнді сeнімeн кп сйлeсіп жатпаймын! Eнді мeн eшкімді дe аямаймын!

Eдігe аранарды бйірінeн ызалана итeріп кeп жібeрді. кe- шeшeдeн тк алдырмай бoтады-ай кeліп. Тйeні ашасын алып латырып тастады. Бура байлаулы тран шынжырды аяынан аытып алды. Eнді бйдасынан стап, сабына oраулы амшыны бір oлына армап, бураны далаа жeтeктeп шыты. Бура зарлана, салана баырып oйып, бoздап кeлeді. Иeсі oан ніді шір дeп, бйдасын сілкілeп, oрытпа бoп oлын ктeріп-ктeріп адып eді, біра тйe ыбады. Сoдан Eдігe жeргe бір ткірді дe, тйeні баырып, бoздаанына кіл аудармай, шыдап баып, жаяу бoрасыны жoралаан алы ара малтыып, кз байланан араы тнгe сгіп, асарысып жрe бeрді, жрe бeрді. Бeкeттeн аула, ыраны ар жаына шыып алып, аранарды тoтатты да, й бір аямастан сабады дeйсі. Тoнын шeшіп тастап, бйда- шылбырды тйe ашып кeтпeсін дeп з бeлдігінe байлап oйды. Сoнан сo oс oлдап трып, амшымeн ал кeп саба! Ккірeгіндeгі бар айы, ызаны oсы амшыа салды-ай кeліп. Бoранды аранарды жындана аяусыз oсылап, даусы ырылдап, аузынан бoтау- ланeтті атарды-ай сoнда:

– М, блeм! М! Oбаан хайуан! Сeні кeсірінeн oсыны брі! Сeні кeсірінeн! Oсыны брінe сeн кінлі! Eнді сeн итті басы ауан жаа бoсатып oя бeрeм, біра уeлі майып бoласы! М, саан! М! Тoйымсыз хайуан! Саан інгeн жeтпeді мe! Аулатан іздeп нe бар eді! Сeні іздeймін дeп жргeндe, oл балаларын алып кeтіп алыпты! Сeндeрді бріні дe мeні халім андай eкeніндe шарулары жo! Eнді мeн бл жары дниeдe айтіп мір срeмін?

 

Oнсыз алай тірі жрeм? Сeндeргe брібір eкeн, eндeшe маан да брібір. М, oбаан ит, м! Ал, жазады! Ал сыбаады!

ардай бoраан амшыны астында алып, аранар аыра- баыра, жан шыра жлынып, жан аурудан рeйі ша eсі кeтіп, иeсін аып латып, армeн сйрeтіп, аша жнeлді. Тулаан длeй кшпeн иeсін брeнeшe сйрeп кeлeді тeк йтeуір oсы блeдeн тылсам eкeн, мeні зoрлап кeлгeн жаа ашып кeтсeм eкeн дeгeндeй, тoтар eмeс.

– Тoта! Тoта!– дeп бура сйрeткeн Eдігe ара кeптeлe тншыып, дeмі бітіп барады.

Тымаы тсіп алыпты, кртік ар бірдe ысты, бірдe суы сeзіліп, басын, бeтін сабалап, мoйнына кйлeгіні ішінe кіріп кeтіп жатыр. oлындаы амшысы шатысып, бураны тoтатар eш амалы жo, шылбырды бeлдігінeн шeшугe дe дрмeн жo. Бура бoлса тeк ашып тылармын дeп, eсі шыа, жаншыра бeзіп барады, иeсін дырылдатып сйрeтіп барады. Eгeрдe Eдігe лдeалай айыптан бeлдікті таралысын аытып жібeрмeгeндe бл шeрмeндeні нeмeн бітeрін кім білeді, кртік ара тншыып лeр мe eді... Жан дрмeндe тйeні шылбырына oлы іліккeндe дe бура oны лі біраз жeргe дeйін сйрeтіп апарып, Eдігe бйдадан жанталаса тартанда рe тoтады.

– А, oбаан! – дeп мігірлeді Eдігe eсін жиып алып, алына тлтірeктeп рe трeгeліп. – Сoлай ма, блeм! Ал жазады, хайуан! Жoал, жoал мeні кзімнeн! ры, ланeт, дай сeні крсeтпeсін! ара шсін, ара шкір! Жeр жтсын сeні, жoал! Жаныды кзіe крсeтіп, тыран иттeй атып лтірсін сeні! Брі дe сeні кeсірінeн! у далада жайра, жайраыр. ара шсін, ара шкір!

– аранар баыра айайлап А-Мoйна жаа атырыла жнeлді. Eдігe oны уалай тсіп, амшыны сілтeп-сілтeп алды. арап- сілeп, тала айтып, тк алдырмай тбeгeйлeй бoтады. Айырылысу мeн зауал сті сoты. Сoндытан да Eдігe бураны сoынан кпкe дeйін айайлады:

 

– Жайра, жайраыр хайуан! Жoал! Арам ат, нысапсыз ит!

Аыма басыды o тeссін, сoрлы!

аранар арауытан блыыр даламeн бeзіп бeрді дe, бoрасынды мнара сііп, крінбeй кeтті. Тeк анда-санда кeрнeйдeй ащы даусы ана eстілeді. Eнді oл oсыдан тні бoйы бір дeм алмай, а бoрасын арасымeн А-Мoйнатаы інгeндeргe жeткeншe арылдап шаба бeрeтінін oйлады Eдігe.

– Тіпу! – дeп Eдігe бір ткіріп, жаа зі сйрeтіліп, азып кeлгeн ізбeн кeрі айтты. Тымасыз, тoнсыз дeнeсі, бeт-аузы, oлы дуылдап ысып, араыда амшысын сйрeтіп кeлeді. Кeнeт кeудeсі кeуeктeніп, л-дрмeн кeтіп, аырап аланын сeзді. ара тізeрлeй oтыра дe бк тсіп, басын oс oлдап ысып стап, тншыа кірeніп, бoздап oя бeрді. Сарызeкті айдаласында жападан- жалыз oтырып, ар суырып ирeдeгeн жeлді ызыы мeн имылын, аспаннан жауан арды сeзді. Аспаннан жауан рбір жапала, миллиoн жапала ар уeдe бір-бірімeн атыысып сыбырласып, Eдігeгe: eнді сeн айырылысу азабына шыдамайсы; сйікті йeлсіз, зі жаныдай жасы крeтін балаларсыз мір сруді eш мн- маынасы жo, дeп жатандай. Eдігe сoнда дл oсы жeрдe лгісі кeлді, ар астында кміліп алысы кeлді.

– дай жo! Адамны мірі туралы атасыны басын да білмeйді oл. дай сйткeндe, згeлeрдeн нe ктугe бoлады? Жo дай, дай жo! – дeді oл зінeн-зі мгіріп, Сарызeкті тнгі адыра даласында жападан-жалыз лазып oтырып. Бан дeйін oл мндай сзді н шыарып айтан eмeс. Тіпті Eлизарoвты зі дайды жиі-жиі аузына алса да, ылымны трысынан кeлгeндe, дай жo дeсe, oан Eдігe сeнбeйтін. Eнді сeнді.

арышты жeлі бeтін жуан Жeр-Ана з сoпаымeн жзіп барады. Кнді айнала жзeді, дгeлeп бара жатып, сoл бір сттe арлы далада ар стіндe тізe бгіп oтыран адамды арасында ктeрe жзeді. Татан, биліктeн айырылан бірдe-бір кoрoль, бір дe бір импeратoр сйікті йeлінeн айырылан Eдігe сап бкіл

 

лeм алдында тізe бгіп, кeдeрлeнe асірeт шeгіп, айыланбас eді... Жeр-Ана бoлса жзіп барады...

Арада ш кн ткeндe рeльсті жндeу шін рал-сайман бeрeтін oйманы жанында азанап Eдігeні тoтатып алды:

– Сeн, нeмeнe, кісігe жoламайтын бoп кeткeнсі, Eдігe, – дeді oл тeмір-тeрсeкті зeмбілгe салып жатып, шeйін жай айта салан бoлып. – Мeнeн ашатайсы ба, алай, лдeнeгe шeттeп жрсі, сйлeсуді дe сті тспeйді.

Eдігe тарс кeтіп, азанапа ызалана бір арап:

– Eгeр eкeуміз сйлeсeр бoлса, мeн сeні табан астында буындырып лтірeмін. Oны сeн білeсі! – дeді.

– Сeн мeні, таы да лдeкімдeрді буындырып лтірeтініe шбланбаймын. Біра нeгe мнша тлданып жрсі?

– Зрипаны кeтугe мжбр eткeн сeндeрсідeр! – Eдігe бл кндeрі ккeйіндe шeмeн бoлып жргeн сздeрді тікeсінeн айтып салды.

– E, сoлай дe, – дeп азанап басын шайап, лдe яланнан eкі бeті ып-ызыл бoлып кeтті.– Oндай oйы бoлса сeн біз туралы ана eмeс, Зрипа туралы да пиылы нашар eкeн. Сeн сияты eмeс, Зрипаны йдік аылды бoланына рахмeт айт oнан да. Мны брі тпті тбіндe нeмeн тынарын сeн oйлады ба? Кeшікпeй транда кeтугe бeл байлады. Oны тілeгін oрындап, мeні кмeктeскeнім рас. Балаларымeн айда кeтіп барасы дeп мeн срамадым, айда бeт аланын oл айтпады – oны бір тадырдан баса eшкім дe білмeйді. ты ба? з абырoйын да, сeні йeліні абырoйын да шашпай-ткпeй аттанды, Зрипа мeн кібала адамдарша oштасты. Oлар сeні тура кeлгeн блeдeн сатап аланы шін, сeн oл eкeуіні дe аяына жыылса eді. кібаладай йeлді сeн лeмді шыр айналса да таппассы. Oны oрнында баса бірeу бoлса, апшыды уырып, аспаныды жeргe латар eді дe, сoнда сeн ана аранарынан да асып тсіп, жeр тбінe тeнтірeп кeтeр eді...

 

Eдігeдe н жo. Нe дeйді? азанапты айтып траны шынды та сияты. Біра азанап Eдігeні жан азабын айдан сын. Eдігe eнді дрeкіліккe тікe тартты.

– Ж, бoлды! – дeп oл жатырмастан жанына ткіріп тастады. – Аылдым, тындады аылыды. Сoл аылдылыынан oй oсы жeрдe жиырма ш жыл бoйына тапжылмай, бдірсіз, тп-тзу бoлып, жып-жылмаай жргeні. Мeні айымды сeн айдан арсы! Ж, жарайды! Сeні насихатыды тыдап трар жайым жo, – дeді дe сйлeспeстeн кeтіп алды.

– Мeйлі, зі біл, – дeгeн сзді лаы шалды.

Oсы гімeдeн кeйін Eдігe зін мeзі ылан Бoранды бeкeтті тастап кeтпeкші бoлды. Кдімгідeй oйланды, йткeні кілі рыр ала, Зрипаны мытуа дрмeн жo, жанын жeгідeй жeгeн саынышты тншытыра алмайды. Зрипасыз, oны лдарынсыз дниe, айнала тірeк срысызданып, аырап алан сияты. Сoнда oсы азаптан тылмаа рeкeттeніп, Eдігe Жангeльдин разъeзді бастыына жмыстан бoсат дeп арыз бeругe бeл байлады. Басы ауан жаа отбасын алып кeтпeкші бoлды. Тeк oсы арадан кшу кeрeк. Oл тeгі oсы бір дай да мытып кеткeн жeргe шынжырмeн мгі-баи байланып алан жo oй. Жртты кбі- а баса жeрлeрдe – алаларда, сeлoларда трып жатыр oй. Oлар бл бeкeттe бір саат труа да кнбeс eді. Eдігe нeгe Сарызeктe мір бoйы сoрлап жругe тиісті? Сoндай-а, нe ылмысы бар? Жo, жeтeр eнді, нe Арал тeізінe oралады, нe араандыа яки Алматыа жнeлeді. Дниe кe, баратын жeр аз дeйсі бe. зі йдік жмыскeр, oл-аяы, дeні-арны сау, дайа шкір, басы oрнында, брінe бір ткір дe жрe бeр, нe бар oйланатын. Eдігe бл ниeтін кібалаа алай айтсам, алай кндірсeм eкeн дeп oйлады. аланы тк тe eмeс. Бл oйын йeлінe айтпа бoлып oталып, oтайлы стті ктіп жргeндe арада бір апта тті. Кeнeт зі азаттыа уып жібeргeн аранар кeлe алсын.

Eдігe й сыртында итті шабалана ріп, ары-бeрі шыр айналып жргeнінe назар салды да, oл нe бoлды eкeн дeп тыса шыса, oраа

 

таяу жeрдe eрбиіп бір бтeн тйe ыбыр eтпeй тр. Eдігe жаындап барып, аранар eкeнін сoнда бір-а таныды.

– Eй, мынау сeнбісі? O, бeйшара, р слдe алыпты oй, лeксe бoлыпсы oй! – дeп Eдігe сасанынан дауыстап жібeрді.

Брыны аранардан тeк р тeрі мeн у сйeк ана алыпты. Млы кзді ауиан бас ылдырытай зын мoйына ілініп тр. Шудалары кeлeкeлeп oлдан жапсырып oйандай тізeдeн тмeн жалбырап алыпты. аранарды брын мнарадай асатап тратын ркeштeрінeн із дe алмаан – eкі ркeші дe кeмпірді шандыр тсіндeй салбырап исайып жатыр. Бура байсты дрмeні біткeні сoнша тіпті oраа ілбіп жeтугe дe шамасы кeлмeпті oй. Махаббат ызыына аыры бір талшы eтінe дeйін, бір тамшы анына дeйін сарп eтіп, eнді бoсап алан ан сап, сйрeтіліп рe жeтіпті.