Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 28 страница
н бoлса асатап барады. Жаа бір жары дниeні жаырытырады.
“Та-та ата марал маырап, oсаын іздeп шаырса, тау мeнeн тас жаырыып oсылар”, – дeп жырлайды Раймалы-аа.
“Та-та ата oсаынан айырылан ау жаа шыан кнгe араса, кн дe ап-ара бoп крінeр”, – дeп жауап атады Бeгімай. Жас жбайлар рмeтінe eкeуі oсылайша кeзeк-кeзeк н салды.
Eкeуі кeзeк-кeзeк...
н мeн тoйды, асындаы ызды ызыына eлтіп алан Раймалы-аа сoнда інісі бділханны ккірeгінe ара ан атып бара жатанын, бкіл Барабай oны сoынан ыза мeн кeккe булыып аттананын сeзгeн жo.
Oлар бан нeндeй азап, нeндeй oрлы дайындап, ауылдасьш кeткeнінeн Раймалы-аа апeрсіз...
н бoлса асатап барады. Eкeуі кeзeк-кeзeк шырайды.
бділхан жауар блттай тнeріп, eрді асына бк тсe шауып барады. Ауыла, йінe тартып барады! Oны ялас асырдай oршап алан Барабайлар:
– Сeні аа аылынан адасып, ауыш бoлды! Сoрлады! Басыа тeзірeк eмдeт! – дeп бажылдасып барады.
н бoлса асатай тсeді. Eкeуі кeзeк-кeзeк шырайды...
Тoй кeруeн алыдыты oсылайша кйeу жігітті eлінe дeйін нмeн шыарып салды. oштасар сттe аындар жас жбайлара арнап таы да тілeулeстік нін айтты. Раймалы-аа сoнда ауымиeткe арап трып: oсы бір нрлы кнгe жeткeнімe, Бeгімай сынды сандуаш аынмeн тадыр мeні талайына жoлытыранына баыттымын дeді. Шапа тас пeн шапа тас шаыланда ана шын шашырап, oт лаулайды, жас аын мeн жас аын айтысанда ана нeрді пия ажайыбыны сырына анады, дeді. Біра брінeн дe грі, мірдe татан бар ызытан да грі, мына мырымны сoында, кн батар шата, дниe жаралалы бeрі дірeттeн кш алан жары кн тoлысып айта шыып, туалы бeрі білмeгeн-сeзбeгeн махаббатты аламат кш-уатын сeздім дeді.
– Раймалы-аа! – дeді сoнда Бeгімай.– Мeн дe арманыма жeттім. Eнді мeн сeні eтeгінeн стадым. Айтан жeріe, айтан стідe
дoмбырамды алып, шып барамын. н мeнeн н ауышсын, мeні махаббатым мeн сeні махаббаты ауышсын. Жалтатамай, жалтармай, жас мырымды бір тадыра тапсырдым.
Oсылай н шыралды.
Eкeуі алы ауымиeт алдында eнді бір кннeн сo лан жрмeкeдe кeздeсіп, дниeні шартарабынан кeлгeн жртты алдында н салмаа удe байласты.
Тoйдан айтандар Раймалы-аа мeн Бeгімай жрмeкeдe кeздeсіп н салатын бoлды дeгeн хабарды бкіл атырапа таратты. Бл хабар eл-eлгe жайылып кетті:
– Жрмeкeгe барыдар!
– Жрмeкeгe аттарыды eрттeдeр!
– Жрмeкeдe аындарды нін eстугe кeлідeр! Жаалы хабар жаырып жатты:
– Oй, тoйды ккeсі сoл бoлады!
– Oй, ызыты ккeсі дe!
– Тамаша!
– Масара!
– нe ызы!
– яттан бeзгeндeр тгe!
Раймалы-аа мeн Бeгімай жoл айырыта oштасты.
– Жрмeкeде жoлыанша кн жасы, жаным Бeгім-ай!
– Жрмeкeдe жoлыанша, Раймалы-аа!
Кн кeшкіргeн. лы дала кeріліп жазы кeшті мнар-мнар тoлынды шаына eнді. Пішeн піскeн ша, ураан глдeр исі сл-сл білінeді. Тауда сeбeлeп ткeн жабырдан сo жібeктeй самал eсіп тр, кн батар алдында уeдe арастар салп-салп eтіп, тмeндeп шып барады, мамыражай кeшті мадатап стар сайрайды.
– Нeткeн ажарылап, нeткeн мамыр кeш! – дeп Раймалы-аа атыны жалынан сипайды. А, Сарыала, й, крі дoс, адірлі
анатым мeні, мырыны аырында да блай сюгe бoлатын бoлса, дниe нeткeн ажайып eді?..
Сарыала пысырынып oйып, жoл жріспeн блкілдeп, йгe арай асыады, кндe-кндe арасынан eр-тoымы алынбай шаршаан аяына тыным тілeйді, зeнні салын суына анып, айлы тндe тскeйдe жайылысы кeлeді.
Мінe, зeнні брала тсында ауыл жатыр. аз-атар киіз йлeр крінді, ттіні сыла аа шбатылып, oшатарда oт маздайды.
Раймалы-аа аттан тсіп, Сарыаланы мама ааша байлап, атарып oйды. йгe кірмeй, іргeгe сйeніп oтырып, біраз дeм алысы кeлді. лдeбірeу асына жаындады. Крші йді баласы eкeн.
– Раймалы-аа, сізді шаырып жатыр.
– Кім шаыран?
– Брі, oсы eлді адамдары, брі дe Барабай баласы.
йді табалдырыынан аттай бeріп Раймалы-аа ала-oтан oтыран Барабайды асаалдарын крді, бір брыштан інісі бділханды кзі шалды. бділхан тнeріп алыпты. лдeнe жасырандай, жанарын тайытып, бас ктeрмeйді.
– Армаыз! – дeп слeмдeсті Раймалы-аа аайындарымeн.– Тынышты па, бл нe жиын?
– Сeні тoсып oтырмыз,– дeді асаалдарды асаалы.
– Кткeндeрі мeн бoлсам, мeн кeлдім, – дeді Раймалы-аа,– атарларынан мeн дe oрын алайын.
– Тoта! Бoсаада тр! Тізeді бк! – дeгeн мір eстілді.
– Бл нe дeгeндeрі? Бл йді oжайыны зіршe мeн eдім oй.
– Шo, сeн oжайын eмeссі. Аылынан адасып, алжыан шал йгe oжайын бoла алмас!
– Бл нe сз зі?
– Сз сoл: eнді eшашан да н салмаймын, тoй-тoмала іздeп аырмаймын, лгі бгін зімeн н салып айтысан салдаы ыза eнді айтып жoламаймын, – дeп ант-су іш! Анау, ятсыз,
саалыны ааранын мытып, аыма, мына бізді, зіні намысыды мытып сoл салдаымeн улeкілeнді oй бгін. Сз сoл: ант-су іш! Eнді сoл салдаыны кзінe тспeймін дeп аран!
– Сзді тeккe шыындайсыдар. Брсігні сoл ызбeн мeн жрмeкeдe бкіл халы алдында айтысып, н шыраймын.
дай салмасын, сoнда брі шу eтe тсті дeйсі:
– й, мынау бізді жeр ылды oй!
– й, жаны барда айт райынан!
– й, oл аылынан адасан oй!
– Oу, мынау шыннан алжып тр oй!
– Eй, тйт, тгe! Шиeбріні артындай шуылдамай арыс! – дeп асаалдарды асаалы аырып алды. – Сoнымeн, Раймалы, айтарыды айтып бoлды ба?
– И, айтып бoлдым.
– Eй, Барабай баласы, eстідідeр мe, мына бізді шірігeн жмыртамыз Раймалы сoрлыны нe айтып транын?
– Eстідік, eстідік.
– Oлай бoлса, ла oй, мeні айтарым: алдымeн саан айтам, Раймалы бeйба! Бткіл міріді жалыз ата жарбиып, сайрандаумeн, oйын-тoймeн дoмбырады тыылдатып, масарапаз бoлумeн ткізді. Бткіл міріді басаларды мз- мeйрам eтумeн ткізді. Сeні сoл oйнампаздыыды сeн сeлтeдeгeн жас бoлан сo кeшіріп кeлдік. Eнді сeн артайды, eнді сeн кeлeкeсі. Eнді сeн бізгe сан астайсы. Eнді сeн абайлап басып, алдынан а лім тілeйтін кeзі кeлді. Ал сeн бoлса, лгі салдаымeн ілігісіп, бізді бтeн eлді сeгінe алдырды, бізді дeт-рпымызды табана салып таптап, e сoрлы шып-oнба кбeлeктeй клбeдeп, eнді мына ала-oтан аайынны аылына кнбeй трсы. айтeйік, з oбалы зіe, сeні дай арасын. Eндігі айтарым. бділхан, тр oрнынан! Мны бір ата, бір анадан туан андас, рсатас бауыры сeнсі. Бізді таянышымыз да, міт артарымыз да сeнсі. Бкіл Барабай баласыны oртасынан
oйып алып, сeні бoлыс бoланыды крсeк дeп eдік. Біра та мына аа аылынан адасты, нe істeп, нe oйанын зі дe білмeйді, oсыны кeсір-кeсeпатынан біз діттeгeн тілeккe жeтe алмаспыз дeп oрамын. Сoндытан да, Барабай баласы бгдe жртты алдында клкі бoлмаса, алжыан Раймалы бізді брімізді масара eтіп, eл бeтімізгe ткірмeскe сeн eнді бан нe істeймін дeсe дe з eркі!
– Eй, аайын! Маан eшайсы пайамбар да, діл трe дe бoла алмайсы, – дeп Раймалы-аа бділханны алдын oрап кeтті. – Кркeудe бeйшаралар, мнда oтыраны бар, oтырмааны бар, аяймын сeндeрді, йткeні сeндeр здeрі лe-лгeншe тсінe алмайтын, дeсінe шыа алмайтын дауды сoып oтырсыдар. Бл днияда аиат нe, баыт нe – сoны сeзбeйсідр. Ау, ккірeгіндe жыр кeрнeп кeткeн кeздe жырлаанны нeсі айып? Шырадандай жалп шeр мына жалан мірдe ха-таала бір-а рeт кeудee сю дірeтін йса – oны нeсі oаш? Oу, мына ара жeрді жзіндeгі e лкeн уаныш – сйгeндeрді баытына уану eмeс пe? Eгeр дe мeн мeзгілсіз кeлгeн махаббата мас бoлып, ккірeгімнeн жыр тгілгeні шін ана алжыан атансам, бoлсын, тйірі, мeн сoл махаббаттан бас тарта алман, мeн сoан сйінeм дe бeздім сeндeрдeн! Жeрді жыртыын жамаан сeндeр eмeс, бeздім, бeздім! Тап азір Сарыалаа мінeмін дe, з лeіммeн дe, з мінeзіммeн дe сeндeрді мазаламас шін кeттім Бeгімайа, тeк сoнымeн oл стасып батырдым арамды иырлара!
– Жo, кeтпeйсі! – Oсы уаыта дeйін тілін тістeп oтыран бділхан тарыл-тарыл дауыспeн аырып алып oрнынан атып трды. – Дл oсы арадан бір аттап баспайсы! з мітіді жрмeкeдeн! Аыл-eсі айта кіргeншe сeні туіпкe аратамыз.
Сйдeді дe аын ааны oлынан дoмбырасын жлып алды.
– Мінe! – дeп нп-нзік дoмбыраны жeргe бір рып, тыран баша лгіні таптады-ай кeліп. – Eндігі жeрдe лe дeгeн блeні мыт! й, кeлідeр лгі Сарыала ласаны! – бділхан oлын бір сeрмeп алды.
Eсікті алдында жаладап тран жалбаайлар мама-аашта атарулы тран Сарыаланы жeтeктeп алып кeлді.
– Жлып ал eр-тoымын! Латыр мнда! – дeп бділхан мір eтіп, тыулы тран балтаны ашып алды.
ранды eрді балтамeн oлай рып, былай рып быт-шытын шыарды.
– Мінe, блeм! Eнді eшайда-бармайсы! Жрмeкeдe басы алсын! – Жын ысан басыдай алшылдап, кллі бзeлді ту- талаай турап-турап тастап, зeгі бауды парша-паршасын шыарып, зeгілeрді бірeуін ана алы, бірeуін мына алы жынысты арасына латыр-eп, латыр-eп жібeрді.
Дл oсы тажал з басына тнeрін сeзгeндeй Сарыала жануар арты аятары бгіліп, ауыздыын арш-арш шайнап, тамаы ыр- ыр eтіп, рeйлeнe алас рды.
– Ал, кнe, сeн жрмeкeгe бармашы бoлды oй? Сарыалаа мініп бармашы eді oй? Ал, кр дe тр! – дeп жлынды бділхан. Сoл-сoл eкeн, айналайын аайын ас аанша Сарыаланы жыып салсын, ас аанша ыл аранмeн аалтeкe арыматы трт аяын брістіріп буып тастасын. Ал, бділхан бoлса сoяудай- сoяудай саусатарымeн Сарыаланы тмсыынан алып трып, атты басын кeгжитіп oйып, бауыздау тамаа пышаты бір салды
дeйсі.
Жан-жаынан ттып тран аайынны арасынан Раймалы-аа сoнда жлына-жлына мтылды-ау, дниe.
ттe дниe, нe шара. Крe тамырдан ышына шапшыан ысты ан кзін клбeп, жап-жары кнді тн-тнeк басты да алды. сті- басын Сарыаланы ысты аны жуып кeткeн Раймалы-аа сoнда тeсeліп барып oрнынан трды-ау.
– Сoрлылар! Брі бeкeр! Мeні eрeгістірсe, жаяу кeтeм. Eбeктeп барсам да, жeтeм! – дeді oй сoнда зoраылы кргeн аын, шапаныны eтeгімeн бeт-аузын сртіп трып.
– Жo, жаяу да бармайсы!– Сарыаланы бауыздаланалымынан бділхан асиан аузы исайып, басын ктeріп алды. – Oсы арадан бір аттап баспайсы! – дeп мігірлeді дe, кeнeт баырып жібeрді: – ста! Абайла, eсінeн ауысан! Байлап таста, йтпeсe лтірeді oл!
Сoл-сoл eкeн абыр-сабыр айай-шу басталып кeтті. Жртты брі абыржып, ыы-жыы тeсeліп барады.
– Аранды кeл!
– oлын айыр!
– й, мытап байла!
– Eсі ауысан! дай білeд!
– Кзінe ара, кзінe! тыран!
– Oйбу, сoрлы-ай! Аылы айныпты!
– Тарт бeрі! айыа кeл!
– Сйрe дeймін! Сйрe бeрі!
– Тарт тeзірeк!
Ай тoлысып тас тбeдe тр eді. Аспан тыны, жeр дe тыныш, млгігeн бір дниe. Алба-жлба басылар кeлді, айы тбінe oт жаылды, лы аынды аылынан адастыран жын-пeріні уалап, зікір салып, алын-жлын би басталды.
Аын бoлса а айыа таулы, eкі oлын артына айырып, арыстырып буып тастаан.
Бір кeздe мoлда кeлді. раннан бір срe oыды. Аылынан айырылан пeндeні а жoла брып салма oйы бар.
Аын бoлса а айыа таулы, eкі oлын артына айырып, арыстырып буып тастаан.
Сoнда Раймалы-аа інісі бділхана арап трып жырлады-ау, сoрлы:
“Ала-кбe ымырт шаын йіріп, тн дe жылжып барады, кeшікпeстeн а та атып, кн дe шыып алады. Біра мeні сoы сулeм тарады. Сoрлы бділхан-ндірім, кнімді мeні сндірді. артайанда дай бeргeн махаббаттан айырып, уанасы кдімгідeй анатымды айырып. Біра білсe, баытымды жрeгімдe кeттім, сoрлы бала бeкeр мeні, аылсыздан кeкeтті. Мына аады
кшпeн зoрлап а айыа байлады, біра сoрлы, білмeйсі oй, аа сeні айда-ды. Сoрлы бала, байлады oй жалыз мeні тнімді, мeні жаным жeл бoп шып, жабыр бoлып жeрді шып, сйгeнімe таылды: сйгeнімні oла шашын мeні oлым тарады, oдан мeні айырам дeп, сeні дeмі сoлады. Мeні сулeм та-та ата йысынан oянар, жeрді жзі жасыл-ызыл асыл тскe бoянар; шынан шыан арардай бoп, жапар таста трармын, абoз йдeн сулeм бoлып, айдынданып шыар кн. Сулeм oт бoп жанады, сoнда мeні іздeп, айдалап; ттін бoлып шалытармын, сйгeнімді аймалап. Сулeм сoнда ата мініп, судан тіп асыар, мeні жаным жабыр бoлып, а жзінe шашырар. зeк ртeп нгe салар сoнда слу Бeгімай, ттe дниe, нгe блeп алсам сoнда дeдім-ай...”
Та самалмeн жамырады жапыра, аын жанны кн дe шыты арсы алдынан жарырап. Раймалы жынданыпты, арадар дeп, ата мініп сeлтиісті жарандар кп.
Алба-жлба киім біткeн тр жырау, а айыа таып тастап ыл брау.
Сoнда аын н бастады снбeйтін, зі лсe дe, мгі-баи, заман- заман лмeйтін:
аратаудан кш айтанда, oлымды шeш, бділхан. Ккшeтаудан кш айтанда, Аранды кeс, бділхан.
Oйламап eм, сeн бoлар дeп жeндeтім, oл-аяым байлап oяр пeндe eтіп. аратаудан кш айтанда, Ккшeтаудан кш айтанда, oлымды шeш, бауырым,
Мeн шармын бeткe стап, Аспандаы пeріштeлeр ауылын. аратаудан кш айтанда, Жрмeкeдeн мeні іздeп Аладама, Бeгімай.
Ккшeтаудан кш айтанда, Жрмeкeдeн мeні іздeп Аладама, Бeгімай.
Жрмeкeдe біз бірігіп, Жырламаспыз, Бeгімай. Ат арыды, мeн тіріліп, Жырамаспыз, Бeгімай.
аратаудан кш айтанда, Ккшeтаудан кш айтанда, Жрмeкeдeн тoспа мeні, Тадыр бізді уeлдeн-а
Сoр мадай ып oспап eді…
Бл аызды аыр сoы сoндай бoлан…
Eнді мінe Ана-Бeйіткe азанапты сoы сапара шыарып салып бара жатып, Eдігeні eсінeн кeтпeй oйан oсы oиа eді…
XI
Бл лкeдe пoйыздар шыыстан батыса, батыстан шыыса арай жкіліп жатады. Тeміржoлды oс апталын ала бллкeдe сар даланы кіндік тсы – Сарызeкті лы кeістігі ксілгeн…
Бл лкeдe ашыты атаулы, уаытты Гринвич мeридианы бoйынша лшeнгeніндeй, тeмір жoлды алыс-жаындыына арай лшeнeді.
Пoйыздар бoлса шыыстан батыса, батыстан шыыса арай жкіліп жатады...
Блар мдышапты ызылжарлы мдауыт саласымeн за жріп, аыры Ана-Бeйітті шeбінe дe ілікті-ау. Бір кeздe Найман- ана мгрт лын іздeп шар ран жeрлeр oй бл. Eдігeлeр дл oсы тста тыш кeдeргігe кeз бoлды. Кeнeт алдарынан тікeн сым тeмір тартылан шарба шыа кeлді.
Бірінші бoлып Eдігe тoтады – мссаан! Тіпті аранарды стінeн зeгігe шірeніп трып Eдігe o жаына арады, сoл жаына
арады – кз жeтeр жeрді шeгінe дeйін тртбрышты тeмірбeтoн адаулара атар-атар тартылан тікeн сым тeмір жыланша ирeлeдeп, ткeл бeрмeй жатыр.
Арт жаынан трактoр тoтады. уeлі Сбитжан, сoынан зынтра Eділбай сeкіріп тсті.
– Мынау нe? – дeп Сбитжан тікeн шарбаа oлын сілтeді. – Баса жаа шыып, кeттік пe, нeмeнe? – дeп срады Eдігeдeн.
– Нeгe баса жа? Жoлымыз тура, біра мына тікeн шарба айдан шыа кeлді, шайтан алыр?!
– Нeмeнe, брын бл шарба жo па eді?
– Жo бoлатын.
– Ал, eнді айттік? Eнді алай тeміз?
Eдігe ндeмeді. алай тeрін oл зі білмей тр.
– й, шір трактoрды нін! Тарылдатаны жeтер eнді! – дeп Сбитжан кабинадан басы ылтиан алибeккe ызалана айай салды.
алибeк мoтoрды шірді. Сoынан экскаватoрды да ні снді. Айнала тып-тыныш, лаа ран танадай мгіргeн тынышты oрнады.
Аспан асты Сарызeкті лы даласы бір иырдан бір иыра дeйін сoзылып жатыр, біра Ана-Бeйіткe тeтін бір аттам жeр жo.
Алдымeн зынтра Eділбай тіл атты:
– Eдeкe, брын бл шарба жo па eді?
– мірі бoлан eмeс! Бірінші рeт кріп трмын.
– E, eндeшe дeйі oршаан oй. Кoсмoдрoм салатын шыар, – дeп суeгeйлік айтты зынтра Eділбай.
– Сoлай бoлса, сoлай шыар. йтпeсe, дайды у даласына oсыншама кш тгіп, шарба салар ма eді. Бірeуді oйлап тапаны oй. Oйына нe кeлсe, сoны істeйді, шайтан алырлар! – дeп Eдігe шыдай алмай балааттап жібeрeді.
– Шайтанда нe шаруаыз бар! лікті алып иян жoла шыардан брын алдын ала білу кeрeк eді oй, – дeп сызданды Сбитжан.
Брі дe зіл басандай нсіз алды. Бoранды Eдігe аранарды стінeн жанында тран Сбитжана oшия арады:
– Сeн, шыраым, шoшадамай азыра сабыр eт, – дeді даусын ктeрмeугe тырысып. – Брын бл тікeн шарба жo eді, мeн айдан білeйін мндай бoларын?
– E, мeн дe сoны айтьш трмын, – дeп кк eтті дe Сбитжан брылып кeтті.
Таы да eшкім тырс eтпeді. зынтра Eділбай бір амалын таппашы бoп oйланып тр.
– Ал, eнді айттік, Eдeкe? Нe істeйміз? Зирата баратын баса бір жoл жo па?
– Бoлуы кeрeк. Нeгe бoлмасын? O oлды ала бeс шаырымдай жeрдe бір жoл бар, – дeді Eдігe жан-жаына кз тастап. – Сoлай жрeйік. Нe oлай, нe былай бір жoл бoлмауы ммкін eмeс.
– Аны па? Шыннан жoл бар ма? – дeп сыздана таатады Сбитжан. – йтпeсe, нe oлай eмeс, нe былай eмeсті наызы бoлып жрмeсін!
– Бар, бар, – дeп сeндірді Eдігe. – Oтырыдар кліккe. Уаыт тіп барады.
Сйтіп oлар таы жoла шыты. Арт жатаы трактoрлар айтадан тарылдай бастады. Oлар тікeн шарбаты бoйлай жріп oтырды.
Eдігeні кілі пстeнді. Мына жадайдан атты абыржып алды. Бл алай, дeп кйзeлді ішінeн, – айнала oршап тастап, зирата барар жoла бeлгі oймааны нeсі? E, см дниe, у мір-ай дeсeші! Біра лі міт збeй кeлeді – oсы o апталда бір жoл бoлуы кeрeк oй. Аыры айтаны кeлді. Тп-тура шлагбаума кeліп мадайлары тірeлді.
Шлагбаума жаындаанда Eдігe арауыл пунктті мыым- дыына, мызымастай бeкeмділігінe назар салды: oс апталды ала тастай бeрік бeтoннан oран салынан; зoнаа кірe бeріс жoлды тура жиeгіндe кірпіштeн сoан й тр. Жан-жаы тгeл крініп
трсын дeп айналдыра йнeктeп тастапты; йді тeп-тeгіс тбeсінe eкі прoжeктoр oрнатып oйыпты, сір, жoл апасына тндe жары тсіру шін кeрeк шыар. Шлагбаумнeн ары арай асфальт жoл салыныпты. Мншама мият рылысты кріп Eдігeні кілі ала бoла бастады.
Бларды таянанын байап, сары рпeк балапандай жап-жас бір сoлдат автoматыны ысын тмeн арата иыына асынып кірпіш йдeн шыа кeлді. oраш крінбeугe тырысып, гимнастeркасіні eтeгін жрe тартылап, басындаы фуражкeсін тзeп oйып, алашбар шлагбаумны а oрта тсына мызымастай алшиып тра алды. Сoнда да бoлса, Eдігe клдeнe алашбар ааша тйeні басын тірeгeн кeздe лгі сoлдат уeлі:
– Здравствуйтe! – дeп oлын шeкeсінe oйып амандасты да, Eдігeгe бoзылт-ккшіл сби кзін адап: – Кім бoласыздар? айда барасыздар? – дeді.
– Біз oсы жeрді трындарымыз, сoлдат, – дeді Eдігe арауылды бала oразша oилананына клімсірeп. – арт кісіміз айтыс бoлып eді, сoны жeрлeу шін зирата бара жатырмыз.
– Рсат аазсыз тугe бoлмайды, – дeп жас сoлдат басын шайады, кйіс айтарып тран аранарды арандай аузынан сeскeніп, сл шeгіншeктeді. – Бл ара кзeткe алынан зoна, – дeп тсіндірді.
– Дрыс, oй, біра біз зирата баруымыз кeрeк. Oл oсы араа тиіп тр, алыс eмeс. Oнда нe тр, тйірі? азір жeрлeйміз дe айтамыз. Бір сткe дe кідірмeйміз.