Бгінгі тада не кріп жрміз?
Денелерді электрленуі. Электр заряды. Зарядты саталу заы. Электроскоп.
Денелерді электрленуі.Электр заряды. Электр
Зарядыны саталу заы Электроскоп.Электр
Ткізетіндер жне ткізбейтіндер.
Саба таырыбы: Денелерді электрленуі.Электр заряды. Электр зарядыны саталу заы Электроскоп.Электр ткізетіндер жне ткізбейтіндер.
Сабаты масаты: 1. Денелерді электрленуі, электр заряды туралы ым енгізу,Электроскоп пен электрометрді рылысымен,жмыс істеу принципімен таныстыру.
2. Электр ткізгіші мен ткізбейтін материалмен таныстыру.
3. Электр рісі ымын тсіндіру, оны техникалы жне практикалы
маызымен таныстыру.
Сабаа ажетті ралдар: эбонит,шыны, пластмасса таяшалар,жн,тері,жібек мата, электроскоп, экран гифропроектор
Сабаты трі: аралас саба.
Сабаты дісі: а) ауызша баяндау.
) демонстрация.
Баылау жне тжірибе физикалы білімдер кзі» Г.Галилей
Сабаты барысы:
1.йымдастыру.
І.Ой озау стртегиясы: Жылу мшинелері тарауына ысаша шолу.
ІІ.Еске тсіру стратегиясы:1.Іштен жану озалтыштары деп андай озалтышты айтамыз?
2.Іштен жану озалтыштары айда олданылады?
3.Іштен жану озалтыштарыны трі, айырмашылытары
№1Жылу озалтыштары ыздырытан 100Дж жылу млшерін алады да, 75дж жылуды тоазтыша береді.Машинаны пайдалы сер коэффиценті андай?
№2. 1,89 * 106 Дж жмысты орындау шін трактора 4,2 * 106 Дж /кг меншікті жану жылуы бар 1,5 кг отын ажет болса,трактор двигателіні ПК-ін табыдар.
№3.уаты 36 кВт іштен жану двигателі 1 саатта 14 кг керосин жмсаан.Двигательді ПК-ін табыдар.
ІІІ.Ойды дамыту стратегиясы:
Бгінгі тада не кріп жрміз?
ІІІ.Байланыс стратегиясы:
1.Жылу машиналарын олдануда экологиялы мселелерді алай шешуге болады?
Бгінде «Жасыл экономика» тіркесі мірімізге денлеп ене бастады.Бл ретте баламалы энергия кздерін пайдалануды тымды жолдары кеінен арастылуда
Жел кшін пайдаланып, энергия ндіру ісі кн тртібіне батыл ойыла бастады
нертапыш иды газымен й жылытуда Байанин ауданындаы «Мерей и К» Атбе облысы,Шалар ауданы жел мен кн энергиясын пайдаланып отыр.
Елімізге «ЭКСПО – 2017» Халыаралы крмесін ткізу мртебесі бйыран сттен бері оан зірлік те басталан болатын. 2017 жылды маусымы мен ыркйек айлары аралыында 100 елден келетін 5 миллиона жуы атысушы Астанада болаша энергиясын талыа салатыны аян. Шілде айында крмені логотипі аныталды. йымдастырушыларды айтуынша, «ЭКСПО – 2017» лтты жоба боландытан, жаа логотипті азастандытар здері тадааны жн деген шешім абылданыпты.
Баршаа млім, 9 мен 22 шілде кндері аралыында «Астана ЭКСПО – 2017» » А-ны сайтында «ЭКСПО – 2017» Халыаралы мамандандырылан крмесіні жаа логотипі шін халыты дауыс беруі тті.
«Трт ай бойы 18 елді 27 дизайнерлері «ЭКСПО – 2017» крмесіні жаа бейнелемесін жасаан болатын, барлыы 56 логотип дайындалды. Оны ішінде е здік деген жетеуі іріктеліп, халыты назарына сынылды. рбір сынылан логотип бірнеше талапа сай келеді: 4-5 жыла зекті болу, крмені таырыбын білдіру, халыаралы талаптара баытталу.
Ал дауыс беру орытындысы бойынша «Жасыл энергия» жне «Жел энергиясы» атты екі озы лгі аныталды.
Мемлекеттік комиссияны шешімімен «ЭКСПО – 2017» Халыаралы мамандандырылан крмесіні жаа фирмалы белгісі ретінде «Жел энергиясы» логотипі бекітілді.
І Маананы тану стратегиясыЖаа саба.
І.Осы заманда “электр” жне “электр тогы” сздерi рбiр адама таныс. Электр тогы транспортта, трмыста, зауыт, фабрикаларда, ауыл шаруашылыында жне т.б. олданылады. Бiра оны табиатын тсiну шiн кптеген электрлiк былыстармен танысу керек.
Егер пластмасса тараты немесе ылаламды киімге йкеседер оны ааз иындысын тартатынын круге болады
ра шберекпен сртілген айна, шыны мен пластинка тозаы жне баса са блшектерді зіне тартады.Синтетикалы киімді шешкенде, шытырлаан дыбыс естиліп ,ал араы блмеде тіпті жарылды да байайсындар. Міне бл былыстар те ертеден белгілі болан.Бізді заманымыза дейінгі 600-жылдары ертедегі гректер сары янтарьды ерекше асиетін байаан Сол кезде гректер ра, атты шайыр кйдегі янтарь ( грекше электрон) ндірген.Янтардь теріге немесе жнге йкегенде, ол біраз уаыт бойы шашты, жапыраты , асыты сабаын ,талшыын зіне тартан.Гректер осы шайырды «элктрон» , ал оан атысты былысты денелерді электрленуі деп атаан.Янтарь зіне баса денелерді тарту абілетіне ие боланда, оны электрленген кйде деп айтады. «Электрон» сзінен электр деген сз шыты. Электлену барысында пайда болтын кштерді электр кштері деп атайды.Денелерді электрлену былысы трлі тектегі екі денені жанасуы кезінде ана байалады.
Электр зарядыны зара рекеттесу сипатын анытайы.
Заряталан шыны жне эбонит таяшалары р трлі материалдан жасаландытан, олар трліше электрленеді. Олардан р аттас электр зарядтар пайда болады. Сонымен аттас заряталан денелер бір-бірінен тебіледі де, р аттас заряталандар тартылады.
денелерді электрленуі мен зарядтарды екі тегі болады.
Экраннан крсету
Тйыталан жйедегі денелерді электрленуіні барлы былыстарында электр зарядтарыны осындысы саталады.
q=q1+q2+…+qп=траты
. Салматы,зындыты,жылуды лшейтін ралдар сияты электр зарядын да лшейтін ралдар бар.
| салма | зынды | жылу | Электр заряды |
| таразы | Метр,сызыш, | термометр | Электроскоп, электрометр |
Электроскоп: а)денелерді аншалыты электрленгенін крсетеді.
) электр зарядыны аз не кп екенін крсетеді.
Электроскопты жетілдірілген трі – электрометр деп аталады.
Электр зарядтарын ткізу абілетілігіне арай заттар шартты трде элкетрткзгіштер жне электр ткізбейтіндер болып блінеді.