ЖДТ жмысындаы зр шыару жйесіні заымдану синдромы» таырыбы бойынша ситуациялы есептер
Есеп 1
18 жастаы ер адам дене ызуыны 38,0 С дейін жоарлауына, жиі кіші дретке шыуына шаымданады. Ертерек екі рет зр шыару жолы инфекциясыны эпизоды болан, ауызбен абылдайтын антибиотиктермен емделген. А 160/105 мм с.б.б. ЖЗА: белок - 1,0 г/л, салмаы 1012, лейкоциттер – кру алаын тгел алып жатыр, эритроциттер – 5-7 кру алаында. андаы креатинин - 0,09 ммоль/л. Микционды цистография жасаанда – зр аарды екі жаында да штен бір блігіне дейін зрді жиналуы аныталады.
1. ай ауру туралы ойлануа болады?
2. Бл жадайда негізгі себепшісі не?
3. андай емді сынасыз?
Есеп 2
Жктілікті 16 аптасында стационара ызбамен, жрек айнумен, бео аймаындаы сыздап ауру сезімімен тсті. ЖЗА: салмаы – 1012, белок- іздері, лейкоциттер 30 дейін кру алаында, эритроциттер -1-3 к/а., бактериялар +++, шырыш +++.
1. ай ауруа тн?
2. андай зерттеулерді жргізесіз?
3. Емдеу тактикаыз?
Есеп 3
Науас Иванова 40 жаста, бел аймаындаы стама трізді, шап аймаына берілетін ауру сезіміне, кіші дрет кезіндегі шаншулар, жрек айну, суа шаымданады. Объективті: науас мазасыз. кпе мен жрек ерекшеліксіз. анда: лейкоциттер-8,6 мы, ЭТЖ – 25 мм/с, креатинин- 0,12 ммоль/л. Зр анализінде: салмаы-1018, лейкоциттер – 5-6 к/а., Эритроциттер –толы, оксалаттар +++
1. Науаста андай бйрек ауруларымен салыстыруа болады?
2. андай зерттеулерді жргізесіз?
3. Емдеу тактикаыз?
Есеп 4
Науас А.37 жаста, о жа бел аймаындаы ауру сезіміне, алтырауа, кіші дретіні жиіленуіне шаымданады. Анамнезінде 5 жыл брын босанан кейін бел аймаында ауру сезімі, ызба, дизурия мазалаан. Об-ті: тері жабындысы бозарыы. рылау симптомы о екі жатада, сіресе о жата. ЖА: лейк-7,8 мы, ЭТЖ-25 мм/с. ЖЗА: салм. -1005, белок – 0,33 г/л, лейк.- тсплошь в п/зр., эритр.- о 3-5 в п/зр. Нечипоренко бойынша зр анализінде: лейк-20 000, эр-ттер- 1000.
1. Сізді диагнозыыз?
2. Диагнозды длелдеу шін андай осымша зерттеулер жргізесіз?
3. Ем таайындаыз.
Есеп 5
Науас М. 42 жаста, аяты 1 плюснефалангалы буынындаы стама трізді ауруына, бел аймаындаы ауру сезіміне шаымданады. анда: лейк.-5,8 мы, ЭТЖ-20 мм/с, зр ышылы – 0,720 ммоль/л, креатинин -0,140 ммоль/л, мочевина – 15 ммоль/л. Зр анализінде: салмаы- 1010, белок- 1,0 г/л, лейк.- 5-6 к/а, зр ышылы +++
1. Сізді алашы диагнозыыз?
2. Бл науаса зрді андай сынамаларын жргізу ажет?
3. Ем таайындаыз.
Есеп 6
Ер адам, 26 жаста, геолог, жадайыны нашарлауына байланысты дрігерге аралды. Бір ай брын экспедицияда баспамен ауыран, 2 аптадан кейін абатарыны ісінуін, лсіздік, ебекке абілетіні тмендегенеін байаан. азіргі уаытта ентігу, бетіні жне беліні ісінуі пайда болды. Объективті: бетіні жне беліні ісінуі, гидроторакс, жрек тондарыны тйыталуы, А 145/90 мм с.б.б. зр анализінде: салмаы 1021, белок 4,5 г/л, эритроциттер 15-20 кру алаында, гиалинді цилиндрлер 2-4 кру алаында.
Сізді алашы диагнозыыз?
Науаста андай синдром дамыды?
Емге андай препараттар крсеткіш болып табылады?
Есеп 7
Науас М, 15 жаста, клиникаа лсіздікке, жрек айнуа, суа, бас ауруа, круді нашарлауына шаымданып тсті. Жаында бетіні жне аятарыны ісінуі, басыны атты ауруы, дене ызуы – 38оС жоарлауы болан. Анамнезінде 10 кн брын вирусты инфекциямен ауыран. арап тексергенде науас озулы (возбуждена). абатарында, бетінде, балтырларында ісіну бар. кпесінде везикулярлы тыныс, сырылдар жо. Жрек тондары аны, ыраы дрыс. Пульс 80 рет минутына. А 180/110 мм с.б.б. Туліктік диурез – 300,0 мл. ЖЗА: салмаы - 1028, белок 3,5 г/л, лейкоциттер 8-10, эритроциттер 20-30 балын, цилиндрлер (гиалинді) 7-10 кру алаында.
1. Сізді диагнозыыз?
2. Науаста андай асыну пайда болды?
3. Ем таайындаыз.
Есеп 8
Науас С. 21 жаста, бас ауруына , жрек айнуа, суа, мрыннан ан ауа, анорексияа, аятарыны талмасына (судороги) шаымданады. Анамнезінде жиі баспамен ауырады. Жадайыны нашарлаанына ек аптадай уаыт болды. Объективті: бозарыы, беті ісінген. Терісінде асынан іздер бар. Жректі салыстырмалы тйытыы сола арай лайан – ортаы бана сызыы бойынша. А – 200/120 мм с.б.б. ан анализінде: Нв-70 г/л, лейк.-13,8 мы, ЭТЖ -40 мм/с. Зр анализінде: салм. – 1005, белок - 5 г/л, лейк.-608 к/а., эр-ттер – 5-7 кру алаында.
1. Сізді клиникалы диагнозыыз?
2. андай биохимиялы крсеткіштерді зерттеу ажет?
3. Сізді емдеу тактикаыз?
Есеп 9
Науас К. 29 жаста, ентігуге, бас ауруа, аятарыны ісінуіне шаымданып тсті. Анамнезінде:ауыранына 4 жылдай болды. Баспадан кейін ауруы ршіді. Объективті: беті ісікі, бозарыы. абатары пастозды. Аятары мен бел аймаы аздап ісінген. А – 160/100 мм с.б.б.. ан анализінде: Нв-110 г/л, лейк.-7,4 мы, ЭТЖ -35 мм/с. Зр анализінде: салм.- 1020, белок – 4,0г/л, лейк. - 5-6 кру алаында, эр-ттер – 8-10 к/а., днді цилиндрлер -2-4 к/а.
1. Сізді клиникалы диагнозыыз?
2. Емдеу тактикасын жне ауруды аырын анытау шін андай зерттеулер жргізу ажет?
3. Патогенетикалы терапия таайындаыз.
Есеп 10
Науас 30 жаста, бас ауруына, бас айналуына, лсіздікке шаымданып тсті. Балалы шаында жиі баспамен ауыран. 16 жасында зрінде алаш рет белок аныталан. Бір жылдан кейін А жоарлайтын болды, бас ауру пайда болды. Жрек шекаралары сола ыысан, сол – ортаы бана сызыынан сырта 1,0 см. А -210/100 мм с.б.б. ЖСЖ -88 мин. Іші пальпация кезінде жмса, рылау симптомы екі жатада теріс. ан анализінде: Нв – 100г/л, ЭТЖ-30 мм/с, креатинин -0,09 ммоль/л. Зр ан.: салм.- 1018, белок – 2,3 г/л, лейк.-5-8 к/а., эр-25-30 кру алаында, гиалинді цилиндрлер -2-3 кру алаында.
1. Сізді диагнозыыз?
2. Науаса зрді андай функциональды сынамаларын жргізу керек?
3. Патогенетикалы ем таайындаыз.
ИНФОРМАЦИОНДЫ БЛОК
«ЖДТ жмысындаы зр шыару жйесіні заымдану синдромы»
азіргі заманы нефрологияны актуальді иындытарына ерте диагноз ою жне бйрек ызметі нашарлауыны алашы сатысында адекватты ем жргізу жатады. зіні дамуы кезінде СБЖ алып келетін, жиі тараан аурулара кбіне жастар ауыратын СГН жне СП жатады. Бйрек ызметі нашарлауыны деуі ебекке абілетін жоалтуа жне мгедектікке алып келеді, бл бйрек ауруларын ерте сатыда анытау ажеттігін тсіндіреді. Амбулаторлы жадайда бйрек жне зр шыару жолдарыны ауруларымен ауыратын науастарды жргізуді зіндік ерекшеліктері бар.
Науасты емханада зерттеуге – шаымдарын, ауру жне мір анамнезін срау, сонымен атар ауруды жасырын трін анытайтын, рдісті белсенділік дрежесін анытайтын рал аспапты жне лабораторлы дістермен зерттеулер жатады.
ауіп атер факторлары. Созылмалыбйрек ауруларыдеуі ажыратылады: модифицирленбеген (жасы, жынысы, раса, олигонефрония, генетикалы факторлар), оан сер ету ммкін емес, модифицирленген, дрігер дрыс сер еткен жадайда СБЖ деуін баялата алады. Кейінгісіне жатады: негізгі патологиялы рдісті белсенділігі, протеинурия, жйелі артериальды гипертензия, жоары белокты диета, дислипопротеинемия, симпатикалы жйке жйесіні белсенділігіні жоарлауы, темекі шегу, сйкес ауруларыны болуы (инфекциялар, зр шыару жолдарыны обструкциясы, жрек жетіспеушілігі, семіздік, жктілік), ятрогенді факторлар (анальгетиктер, СД (НПВП), рентгеноконтрастты заттар, нефротоксикалы антибиотиктер).
Зр шыару жолдарыны ауруларымен ауыратын науастар жиі бел аймаындаы ауру сезіміне, зр блінуді бзылуына, ісінулерге, бас ауруа, бас айналуа, круді нашарлауына, жрек аймаындаы ауру сезіміне, ентігуге, тбетіні тмендеуіне, жрек айнуа, суа, температураны жоарлауына шаымданады.
Бйрек ауруларын диагностикалауда зрді зерттеу маызды. Зрдегі згерістер - кбіне траты, ал кейде зр жйесі заымдануыны жалыз белгісі болады.
Зрлік синдром.Зрлік синдром маынасына зр блінуіні бзылысы (зр млшеріні згерісі, зр блінуіні жиілігі мен ыраыны бзылысы, зр блу кезіндегі ауру сезімі), сонымен атар зрде патологиялы згерістерді пайда болуы жатады. Зрлік синдромды ысаша тсіндіргенде зр анализінде протеинурия, гематурия, лейкоцитурия, цилиндрурия, зр тнбасында тзды рамыны згеруі трізді згерістерді болуы. Бл згерістер жеке трде немесе ртрлі осарланан трде кездесуі ммкін.
Зрді реакциясы негізінен ышылды. Зр реакциясыны згерісі:зрді ышылды реакциясы етті таамдарды шектен тыс олдананда болуы ммкін. ышылды реакция гломерулонефрит, диабетикалы кома, сонымен атар ураттарды, зр ышылдарыны блінуі кезінде болады. Зрді сілтілі реакциясы ккністік диета, сілтілі минеральды суларды олдананда, суды серінен хлор иондарын жоалтанда, сонымен атар зр жолдарыны абыну аурулары кезінде, гипокалиемия, фосфатурия, ісікті айтуы, ішекте бактерияларды шіруі кезінде болады.
Зрді тсі оны рамындаы ана, гемоглобинге, дрілік заттара байланысты, лайлануы (помутнение) тздарды, лейкоциттерді, бактерияларды жоары рамы серінен болады.
Зрді салыстырмалы тыыздыыны згеруі: алыптыда - 1,012-1,025, ішкен жне блінген сйыты клеміне туелді. Салыстырмалы тыыздыты 1,010 тмен тербелуі бйректі концентрациялы ызметіні бзылысын білдіреді; бл жадай гипостенурия деп аталады. рдайым траты салыстырмалы тыыздыты болуы, бірінші зрдегі тыыздыа сйкес (1,008-1,010), изостенурия деп аталады. Зрді салыстырмалы тыыздыыны тмендеуі зрді блінуінен немесе зекшелер аппаратыны заымдануы кезінде оны концентрациясыны бзылысынан болады, бл тубулоинтерстициальды тіндерді ауыр заымдануымен созылмалы гломерулонефрит, интерстициальды нефрит, бйректі туа пайда болан жне тымуалайтын аурулары, созылмалы пиелонефрит интерстицияны склероздануы сатысы кезінде болады. Зрді салыстырмалы тыыздыыны жоарлауы - гиперстенурия ( 1,030 жоары) – онда ант, белок, тздар боланда байалады. Глюкозурия антты шектен тыс олдананда, глюкоза ерітіндісімен инфузионды терапия, ант диабеті кезінде кездеседі. Глюкозурияны аталан факторлары болмаан жадайда нефронны проксимальды блігінде глюкоза реабсорбциясыны бзылысын білдіреді (тубулопатия, интерстициальды нефрит).
Зр блінуіні бзылысы:Полиурия(туліктік диурезді алыптыдаымен салыстыранда 2 есе немесе одан да кп жоарлауы, лкен жастаы балаларда 1500 мл/м2 кп тулігіне) суды шектен тыс ішкенде, осмотикалы диуретиктер мен салуретиктерді олдананда, ісіктерді айтуы,бйрек ызметіні ауыр заымдануы [СБЖ немесе бйректі жедел жетіспеушілігі (ЖБЖ) полиуриялы фазасы], антсыз диабет кезінде кездесуі ммкін. Олигурия - туліктік диурезді тмендеуі, жасына байланысты алыптаыдан 1/3-1/4 райды (туліктік диурез 400 мл ден тмен), бл бйректен тыс себептерге байланысты (сйытыты аз ішу, тер блінуіні кшеюі, профузды іш тулер, тотаусыз сулар, жректік ісінулерді жоарлауы), сонымен атар гломерулонефритпен, пиелонефритпен, уремиямен ауыратын пациенттерде бйрек ызметіні бзылысы жадайларында кездеседі. Физиологиялы олигурия жаа туылан сбилерде міріні алашы 2-3 тулігінде байалады. Анурия – диурезді алыптаыдан 6-7% дейін тмендеуі немесе зр блінуді толы тотауы. Секреторлы анурия зекшелік фильтрацияны айын бзылысы кезінде жне шок, жедел ан кету, уремия кезінде болады. Экскреторлы анурия, зр аар каналы бойынша зрді блінуіні бзылысында немесе бйрек ызметі саталан жадайда уы ызметіні тмендеуінде (ишурия деп аталады) болады.
Лейкоцитурия, протеинурия, гематурия жне бактериурия сияты ауруды кардинальды симптомдарын ерте анытау масатымен зр анализін жасайды. Зр диагностикасыны экономды заты тест-сызыша скрининг масатымен олданылады. Тест-сызыша о реакция боланда зрді микроскопиялы зерттеу керек.
Протеинурия – зрмен белокты блінуі, алыптыдан жоары (50 мг/тул).
Плазадаы жне зрдегі белокты рамына байланысты селективті жне селективті емес протеинурияны ажыратады.
Селективті протеинурия тмен молекулярлы массалы белоктан трады, 65 000 жоары емес.
Селективті емес протеинурия орташа жне тмен молекулярлы белоктар клиренсіні жоарлауымен сипатталады.
Протеинурия айындылыыны дрежесі бойынша блінеді:
жоары протеинурия ( 3г/тул. жоары) нефротикалы синдромны дамуына келеді, жедел жне созылмалы гломерулонефритте, нефритте жйелі аурулар кезіндегі (ЖЖ, ВГ жне т.б.), бйрек амилоидозында, миеломды ауруда.
лсіз (умеренная) протеинурия (0,5-3 г/тул) жоарыда аталан ауруларды барлыында, сонымен атар АГ, тйінді периартериитте жне т.б. кездеседі.
Микроальбуминурия (30-300 мг/тул) нефропатияны ерте сатысында байалады.
Протеинурияны негізгі себептері:
Шумашалы (клубочковая) протеинурия жиі базальды мембрананы заымдануы кезінде зекшелер капиллярлары арылы плазма белоктары фильтрациясыны жоарлауымен байланысты.
· Гломерулонефриттер (біріншілік жне жйелі аурулар кезінде),
· Бйрек амилоидозы
· Нефротикалы синдром
· Подоцитарлы жетіспеушілік
· Диабетикалы нефропатия
· Бйрек веналарыны тромбозы
· Артериальды гипертония
· Атеросклеротикалы нефросклероз
· Іркілісті бйрек
зекшелік (канальцевая) протеинурия жиі кездеседі, алыпты шумашаларда фильтрленген плазмалы тмен молкулярлы белоктарды проксимальды зекшеде айта сііру абілетіні тмендеуіне байланысты жне зр рамындаы спецификалы тмен молекулярлы белоктарды (Р2микроглобулин, лизоцим) жоарлауымен сипатталады (жеіл сііріліп, жеіл сорылатын).
· Зр жолдарыны инфекциясы
· Пиелонефрит
· Интерстициальды нефрит
· Жедел шумашалы некроз
· Туа пайла болан тубулопатиялар
айта толу протеинуриясы (переполнения):
· Миеломды ауру
· Миоглобинурия
Функциональды протеинуриялар:
· Жктеме протеинуриясы
· ызбалы протеинурия
· Ортостатикалы протеинурия
· Идиопатиялы ткінші протеинурия
Бйрек заымдануыны ауырлыын баалау шін туліктік протеинурияны анытау маызды. Туліктік протеинурия 1 г арты болуы бйрек ауруларында байалады. Протеинурияны анытау шін тменгі несеп жолдары инфекциясыны жотыын білу керек. Тменгі несеп жолдары инфекциясыны жотыын аныталанда науасты нефролога жолдайды.
Брайтты жне жегілік гломерулонефритте, диабетикалы гломерулосклерозда протеинурия негізінен эритроцитуриямен осарласады (протеинуриялы-гематуриялы нефропатия). бйрек амилоидозы, бйрек веналарыны тромбозы, сонымен атар АГ шін жекеленген протеинурия тн. ВГ, УП кезінде протеинурия айындылыы тмен, эритроцитурияа араанда.