ПИЕЛОНЕФРИТТЕРДІ ЖНЕ ЗРТАС АУРУЫНЫ ЕМІ
Режим жне емдік таматану
Созылмалы пиелонефрит кезіндегі режим атадыты ажет етпейді, біра суытанудан, салындаудан сатану ажет. Жоары дрежедегі белсенділіктегі ршу кезінде жне ызба кезінде науастара ата тсектік режим таайындалады.
Артериальды гипертензиясы жне бйрек жеткіліксіздігі жо созылмалы пиелонефритпен ауыратын науастарды диетасы кдімгі таамды рационнан ерекшілігі аз, диета калориялы, витаминденген болуы тиіс. Барлы жемістер мен овощтарды олдануа болады. Ащы таамдар, приправалар, специялар, алкогольды ішімдіктер, кофе шектеледі. Зрді концентрациясын дрыстау шін жне зр жолдарынан инфекцияны айдау шін тулігіне – 1,5-2,0 л сйыты ішу сынылады. сіресе, клюквалы морс пайдалы, оны рамында кп млшерде натрий бензой ышылы бар, ол гиппурин ышылына айналып бактериостатикалы сер крсетеді.
Созылмалы пиелонефритті емі комплексті болуы тиіс, келесі негізгі шаралар арастырылады:
1. Бйрек анайналысыны жне пассажыны бзылуын шаыран себепті жою (артериальды немесе венозды)
2. Антибиотикограмм мліметтерін есепке алып антибактериальды заттарды немесе химиопрепараттарды таайындау
3. Азаны иммунды реактивтілігін жоарлату
4. Рецидивтерді жне ршуді алдын-алу
Зрді аысын алыптастыру хирургиялы жолмен іске асады.
Зр пассажын толы алыптастырмай антибиотиктерді олдананнан траты эффект ала алмаймыз.
Созылмалы пиелонефритті (СП) медикаментозды емі включает екі этаптан трады – ршуді терапиясы жне рецидивке арсы ем. ршуді маызды емі – этиотропты антибактериальды терапия, ол антибиотиктерді олданудан трады, сульфаниламид препараттарын, нитрофуран осылыстарын, оксихинолин жне налидиксин ышыл туындыларын олданады.
Антибактериальды терапия станымдары:
- Антибиотикті тадаан кезде оздырышты тріне жне оны ртрлі антибактериальды препараттарына сезімталдыына сйенеді
- Алдыы емні мліметтеріне
- Бйрек функциясыны жадайына байланысты антибактериальды заттарды млшерін таайындайды (дозалайды)
- Азадан дрілік заттарды негізгі элиминациялы жолы
- Дрілік препараттарыны белсенділігіне зр реакциясыны сері
СП негізінен актибактериальды терапиясы этиотропты, ол блінген оздырыш жне оны сезімталдыы есепке алып таайындалады.
Антибиотикограмм мліметтерін алана дейін ке спектрлі антибактериальды препараттар таайындалады.
Созылмалы пиелонефрит еміні станымдары:
Антибактериальды емді бастамай трып, зрді бактериологиялы зерттеу жне блінген микрофлораны антибиотикке сезімталдыын анытауды жргізу керек.
СП ауыр аымы еміні негізгі масаты – уросептиктерді жоары концетрациясын бйрек тініне жне зр шыару жолдарына жіберу арылы абыну рдісін максималды басу.
СП ауыр аымыны ршуі кезінде ішек таяшаларына (йткені, кп жадайда олар СП ршуін шаырады) жоары белсенділікті сер ететін эмпирикалы антибактериальды терапияны кктамыра енгізуден бастау керек. Тадалан препараттара цефалоспориндерді 11, 111 жне 1У рпатары, аминогликозидтер, фторхинолондар, аминопенициллиндер b-лактамаз ингибиторымен, карбапенемдер.
Терапия затыы 2 аптадан кем болмауы тиіс, ал ауруды симптомдары саталанда ем 4-6 аптаа дейін созылады.
СП орташа ауырлытаы трін емдеу шін жартылайсинтетикалы пенициллиндер (жиі аминопенициллиндер, оны ішінде b-лактамаз ингибиторымен), цефалоспориндер 1 жне 11 рпатары, аминогликозидтер, сирек карбапенемдер. Биосинтетикалы пенициллиндер жне фениколдар іс жзінде олданылмайды.
СП орташа ауырлытаы трінде антибиотиктерді пероральды абылдау немесе блшыеттерге енгізумен шектеледі.
Пиелонефрит емінде олданылатын антибиотиктер жне оларды млшері тменде крсетілген.
Жартылай синтетикалы пенициллиндер:
- аминопенициллиндер:
ампициллин – б/е немесе к/т 1,5-2 г/ту. 4-6 инъекциядан, ішке 2 г/ту. 2 рет абылдаана
амоксициллин – ішке 1,5-3 г/ту. 3 рет абылдаана
- карбоксипенициллиндер:
карбенициллин – б/е 4-8 г/ту. 4 инъекцияа
тикарциллин – к/т 12-18 г 4-6 инъекцияа
- уреидопенициллиндер:
азлоциллин – к/т 8-12 г/ту. 3-4 инъекцияа
пиперациллин – б/е немесе к/т 4-6 г/ту. 2-3 инъекцияа
Жартылай синтетикалы пенициллиндер b-лактамаз ингибиторлармен осарласан:
- аугментин (амоксициллин + клавулин ыш.) – ішке 1,125-1,875 г/ту. 3 рет немесе к/т 3,6 г/ту. 3 инъекцияа
- уназин (ампициллин + сульбактам) – ішке 0,375-0,75 г/ту. 2 рет
- тиментин (тикарциллин + клавулин ыш.) – к/т 12,4-18,6 г/ту. 4-6 инъекцияа
- тазоцин (пиперациллин + тазобактам) – к/т 13,5 г/ту. 3 инъекцияа.
Цефалоспориндер:
- 1-ші рпа:
цефазолин (кефзол) – б/е немесе к/т 2 г/ту 2 инъекцияа
цефалексин – 0,5-1,0 г/ту. 2 рет
- 11-ші рпа:
цефуроксим (кетоцеф) –0,25-0,5 г/ту. 2 рет
цефаклор (цеклор) – ішке -0,75 г/ту. 3 рет
-111-ші рпа:
цефотаксим (клафоран) к/т 2-4 г/ту. 2 инъекцияа
цефтазидим (фортум) –б/е немесе к/т 1-2 г/ту. 2 инъекцияа
цефтриаксон (лонгацеф) –б/е немесе к/т 1-2 г/ту. бір рет
Аминогликозидтер:
1-ші рпа: гентамицин – б/е 3-4 мг/кг 3 инъекция тулігіне
2-ші рпа: амикацин – б/е немесе к/т – 10 мг/кг 2-3 инъекция тулігіне
3- ші рпа: нетромицин – б/е- 4-6 мг/кг 2-3 инъекция тулігіне
Карбапенемдер:
- меронем (меропенем) – к/т 1,5 г/ту. 3 инъекцияа
- тиенам (имипенем + циласстатин натрия) б/е 1,5 г/ту. 3 инъекцияа
Монобактамдар:
- Азтреонам (азактам) – к/т, б/е 1-2 г р 6-8 с немесе 0.5-1 г р 8-12 с сайын
Линкозамидтер
- Линкомицин (линкоцин) – ішке, б/е, к/т; ішке 0.5 г тулігіне 4 рет; парентеральді 0.6 г 2 рет кніне
- Клиндамицин (далацин) – ішке 0.15-0.45 г р 6 с; к/т, б/е 0.6 г р 6-8 с
саат сайын
- Фосфомицин (фосфоцин) – ішке 0.5 г р 6 с; к/т , 2-4г р 6-8 с
сайын тамшылатып
Пиелонефрит емінде антибиотиктерді таайындаан кезде зр реакциясына кіл аудару керек.
Зрді ышыл реациясы кезінде келесі антибиотиктер сері кшейеді:
- Пенициллиндер жне оларды жартылай синтетикалы препараттары;
- Тетрациклинны;
- Новобиоцинны;
- Нитрофуранны.
Зрді сілтілі реациясы кезінде келесі антибиотиктер сері кшейеді:
- Эритромицинны;
- Олеандомицинны;
- Линкомицинны, далацинны;
- Аминогликозидтерді.
Зр реакциясына туелді емес сер ететін препараттар:
- Ристомицин;
- Ванкомицин;
- Цефалоспориндер.
Антибиотиктерді нефротоксикалыы
Жиі Сирек
Неомицин Пенициллиндер
Паромомицин Цефалоспориндер
Канамицин Амфотирицин В
Полимиксин В Нистатин
Колистин Тетрациклиндер
Бацитрацин Виомицин (флоримицин)
Ванкомицин Налидиксин ыш.
Гентамицин
Сульфаниламидтер
Пиеллонефритті жеіл аымыны емінде препаратты ішке абылдауымен шектелуі ммкін. Бл жадайда пероральды цефалоспориндерді 11-ші рпаы, сонымен атар хинолондар немесе септрин (ко-тримоксазол) болып табылады.
Фторхинолондар:
Монофторлы:
Пефлоксацин (абактал) – ішке 0,8-1,2 г/ту. 2 рет
Офлоксацин (таривид) – ішке 0,4 г/ту. 2 рет
Ципрофлоксацин (ципробай) – ішке 0,25-1 г/ту.
Дифторлы:
Нормофлоксацин (нолицин) – ішке 0,4 г/ту. 2 рет
Ломефлоксацин (максаквин) – ішке 0,4 г/ту. 1 рет
Трифторлы:
Флероксацин (хинодис) – ішке 0,2-0,4 г/ту. 1 рет
Фторлы емес хинолондар:
Нитроксалин (5-НОК) – ішке 0,4 г/ту. 3-4 рет
Оксолин ыш. (грамурин) – ішке 1,5 г/ту. 3 рет
Циноксазин (цинобак) – ішке 1 г/ту. 2 рет.
Нафтиридин туындылары:
Налидиксин ыш. (неграм) – ішке 2-4 г/ту. 4 рет;
Пипемидин ыш. (палин) – ішке 0,8 г/ту. 2 рет;
Пиелонефрит емдеу шін сонымен атар нитрофуран туындылары олданылады – 0,2-0,4 г/ту. 4 рет;
Триметоприм – ішке 0,04-0,06 г/ту. 1 рет;
Септрин (ко-тримоксазол, бисептол) – ішке 0,96 г/ту. 2 рет.
СИМПТОМАТИКАЛЫ ЕМ
СП мен ауырытын науастарды базистік терапия ауруды негізгі кріністерін за уаыта дейін баса алмайды, сондытан симптоматикалы емді олдануа тура келеді. Гипотензивті терапия А траты жоарлауы жне криздік жадайларлда олданылады, тадалан препараттара АПФ ингибиторы жне кальций антагонистері жатады.
Зр шыару жолдарыны дискенизиясы нтижесінде пайда болатын ауру синдромы заа созыланда антиспастикалы заттар таайындайды.
Анемия дамыанда – рамында темірі бар препараттар, рекомбинантты эритропоэтин, айын интоксикация кезінде– дезинтоксикациялы терапия таайындалады.
СП терапиясында физиотерапевтикалы ем маызды роль атарады. абынуа арсы жне ыдырататын (рассасывающие) сері бар физиоем жергілікті иммунитет жадайына, сонымен атар бйректі анмен амтамасыз етілуіне о сер крсетеді, бйректік плазма аысын жоарлатады, бйректі тбікше жне зраарды бірыай салалы блшыеттеріні спазмын басады, зр кристаллдарыны, шырыштарды шыуын амтамасыз етеді. СП мен ауыратын науастарды комплексті емінде толы емес ремиссия фазасында физио процедулалар лкен маыза ие (парафин жне озокерит аппликациясы, балшыты ем, фонофорез, диатермия, бйрек аймаына никотин ышылымен, кальций хлоридымен, фурадонинмен электрофорез).
РЕЦИДИВКЕ АРСЫ ЕМ
Рецидивке арсы ем масаты – рецидивті, СП ршуіні алдын алу. СП рецидивке арсы еміні арнайы жйесі жо.
Рецидивке арсы емді ркім ртрлі жолмен жргізеді. Жаында ана "роторлы" схеманы (И.А.Борисов бойынша) олданан, ол ртрлі антибиотиктерді кейіннен апта бойынша 6-8 ай бойы химикалы жне сімдіктік диуретиктерді сйкес олдану бойынша жргізеді. Жеілдетілген схемада ем 1-1,5 айдан аспайды.
Жаында жргізілген зерттеуде СП-мен ауыратын науастарда СБЖ деуі рецидивке арсы терапия затыына байланыссыз дамитынын длелдеді. рине СП-мен ауыратын науастарда СБЖ деуін баяулату тек за уаыт уросептиктерді таайындауа ана емес, сонымен атар инфекцияны стап тратын себепті жоюа, АГ жне гиперлипидемия баылауа негізделеді.
Ремиссия фазасында 2 жол бар :
1. Кп айлы траты зіліссіз ем, бір жыла дейін немесе оданда заыра, барлы препараттар минималды дозада, дрілер рашан згертіліп отырады.
2. зілмелі ем: кктемде жне кзде + ршу кезенінде
Ремиссия кезеіндегі Рябов схемасы:
1 аптада: бисептолды 1-2 таблеткасы тнге.
2 аптада: сімдіктік уросептиктер: березовые почки, брусничный лист, ромашка.
3 аптада: 5-НОК 2 таб. тнге.
4 аптада: левомицетин 1 таб. тнге.
Аяталаннан кейін осы ретпен, біра препараттарда осы топты аналогтарына ауыстыру керек.
Рецидивке арсы емні баса варианты бар:
1-аптада – клюквалы морс, шиповник айнатпасы, поливитаминдер
2 жне 3-аптада – дрілік жинатар (фитотерапия)
4-аптада – антибактериальды препараттар, р ай сайын ауыстырып тру керек
Курс затыы – 2-3 ай.
СП кезінде дрілік шптерді тмендегідей осарлап таайындайды: 1 зр айдаыш жне 2 бактерицидті 10 кн бойы (мысалы, цветки василька - листья брусничника - листья толокнянки), сосын 2 зр айдаыш жне 1 бактерицидті (мысалы, цветки василька - листья березы - листья толокнянки). Барлы кз айында арбызды жеген дрыс, йткені ол айын зр айдаышты сер крсетеді.