Орман ресурстарын тиімді пайдалану жне орау

Дние жзіндегі ормандарды жалпы ауданы 4 млрд/га астам. Жалпы ормандарды ішінен таза ормандарды жеке бледі. Оан орманды алаайлар,жолдар,шалындытар кірмейді. Таза ормандар шамамен 3 млрд/га алып жатыр. Бір адама есептегенде жалпы орманды жерлер шамамен 0,8 га-дан келеді.
рлыты жалпы ауданына атысты ормандар алып жатан территорияларды пайызбен крсетілген шамасын ормандылы деп атайды. Дние жзі бойынша бл крсеткіш 32,2%-а те.
зіні тарихында адам шамамен 2/3 орманды аудандардаы орманды жойан. Мны нтижесінде ормандылы бастапы 75%- дан азір 25-30%-а дейін кеміген. Ормандарды аудандарыны кему процесі азір де жаласуда. Бл процесс тропиктік ормандар шін те ауіпті болып отыр.
Соы кезде, сіресе, шаруашылы ызметті сері тимеген немесе лсіз болан ормандарды есепке алу мен орауа кп кіл блінуде.
Аталан территорияларды дниежзілік шамасы 20%. Кейбір елдерде бл шама жоа дерлік болса, Еуропа шін жалпы ауданы бар боланы 4 %.
Дние жзіні ормандарында сімдік массасыны 1,65-1,96 триллион м³ шоырланан. Бан барлы жер сті жне жер асты массасы кіреді. Ааш дііні аашыны жалпы массасы шамамен 50%. Ормандарды сипаттайтын маызды крсеткіш аашты жылды сімі болып табылады.
1992 жылы Рио-де-Жанейродаы Б-ны конференциясында «Ормандара атысты млімдеме принциптерінде» былай делінген: «Ормандар атмосфераа тсіп,парникті эффектке келетін кміртегі мен сутегін сііретін ойма болып табылады». Дниежзілік форумда мндай жатты абылдануы аламды, эклогиялы, экономикалы жне леуметтік мселелерді шешудегі ормандарды маыздылыын крсетеді.
Ерте заманнан-а жасыл орман дианны ажымас серігі болып келеді. Дианны аморлыы нтижесінде орман мен егін алабы наыз «ода» тзіп, адам баласына ажеттіазыты німдер беруде. Бл екеуіні «одатасуы» нтижесінде кн сулесіні энергиясы, ауа, су, топыраты нарлыы сімдіктерді бойынан орын табуда. Орман егін алабын эрозиядан сатауда лкен кмек корсетеді. Сондытан да жер-жерде егін орау алаптарын жасау ке олданылады. Егін орау алаптары егістікті аыза желден, м борандардан сатап, онда ылалды мол жиналуына ммкіндік жасайды. ткен асырда орыс шаруасы Игнатьев з усадьбасын ар кшкіннен орау шін оан жаын жерге айы орманын отырызады. Сонда ааштара ыста ар мол жиналады да усадьба маындаы учаскеде мнда соатын аптап жне аыза желдерге карамастан за уаыт ылал саталады. Бірнеше жылдан кейін Игнатьев усадьбада азылан ды суыны кобеіп келе жатандыын байкайды. Тіпті, жаын мадаы деревняларда дытар тартылып алан уашылы жылдары да оны дыы мол сулы болады. Бл былысты айыды ормана байланысты екендігін тсінген Игнатьев усадьбаны айналдыра лкен жеміс баын отырызады. Сол кезден бастап ол ешашан су тапшылыын крмеген екен. Орманны ылал сатайтындыын білгеннен кейін оны шаруашылыты р трлі учаскелерде кеінен пайдалана бастайды. Сйтіп,бл мысалдан жер бетіндегі су режимін реттеудегі орманны рлін креміз.
Елімізді басты табиат байлыыны бірі – орман. Совет Одаы ормана бай ел болып саналады. Дние жзілік орман орыны трттен бір блігі СССР териториясында орналасан. Бл шексіз де шетсіз байлы деп есептеуге болады.
Елімізді орман байлыы 800 миллион гектара жуы алапты алып жатр. Бл – дние жзінде зіне тедесі жо орманды лке бізді еліміз деген сз. Аса орманды елдер болып саналады Канада мен Америка рама Штаттарын, ытай мен Швецияны, Финляндия мен Францияны артта алдыра отырса та бл байлыты жылма-жыл арттыра тусу жолында ажырлы ебек етіп келеді. Тоызыншы бесжылдыта ана 12 млн га жас орман пайда болды. Елімізде жылына 400 миллион текше метр ааш срегі дайындалатындыын айтса та бл байлы орыны орасан зор маызы айындала тседі. Келешекте ааш срегін ттынуды арта тсері созсіз. Республикамызда да орман байлыы жнінен крнекті орын алады. азастан ормана кедей лке емес. Орманды териториясыны клемі жаынан азастан Россия Федерациясынан кейін екінші орында тр. азастандаы орман орыны жалпы ауданы – 21,5 млн га. Кенді Алтай ормандарыны ааштары рылыса, химия жне целюлоза нерксібінде, мебель жасауа пайдаланады. Алтайды майараай ормандары ана 371 мы га алапты алып жатыр, ал балараай орманы 300 мы га жерге орналасан.. Ормандарды жыл ткен сайын азайып бара жатандыына жол беруге болмайтындыы белгілі. йткені орман – планета ландшафтыны рам блігіні бірі, ол-табии боиценоз, ол-басты байлыты бірі, оман-жер атмосферасында оттегін ндіруші жасыл лаборатория, ол-климатты реттеуші факторды бірі,т.т.
Кавказдаы лемге белгілі «Есентуки» минералды су кзі бдан 60 жыл брыныа араанда суды тулігіне жеті есе кем береді. Тексере келгенде мынадай жайт аныталан. Су кзіні айналасындаы тау беткейіні орманы ткен асырды соы мен стіміздегі асырды басында кп кесілген. Ал азіргі кезде тау беткейі ормандары бл тіректе біртіндеп алпына келтіріле бастаан кезде шипалы су млшері де кбейе тсті.