PAYLAYIÇI TLRD QURULAN KOMMUTASYA V MÜHAFZ APARATLARI
Srbst i 3
Mnbdn alnan elektrik enerjisi vvlç paylayç itlrd qurulmu inlr ötürülür, oradan is ildiçilr paylanr. Quru elektrik paylayç itlrin inlrindn frqli olaraq, gmilrd paslanmaya davaml elektrik müqavimti az olan misdn tökm üsulu il hazrlanm inlrdn istifad edilir.
Qrarlam i rejimind inlrin buraxla biln çryannn qiymti onlarn üz sthinin vziyyti, en ksiyinin formas, paylayç itin daxilind yerlm vziyyti v qzma temperaturundan asldr.
Mlum olduu kimi, inlrin üz sthinin vziyytindn asl olaraq, istiliyinin 40%- qdri traf mühit üalanr. Msln, misdn hazrlanm v boya il rnglnmi in sthinin istilik üalandrma qabiliyyti rnglnmmi v oksidlmi sthl müqayisd 1,5-2,0 df yükskdir. Odur ki, üz sthlrini rnglmkl, inlrin buraxla biln çryannn qiymtini tqribn 15% artrmaq mümkündür.
inlrin soyuma prosesi üz sthinin sahsindn asldr, sah artdqça, soyuma yaxlar. Üz sthinin sahsi inin en ksiyinin formas il müyyn olunur. Bel ki, düzbuçaq en ksikli inin soyuma sthi v üz effekti, eyni en ksiyi sahsin malik dairvi formal ininkindn yüksldir, uyun olaraq, onun soyuma imkanlar yax, üz sthi effekti hesabna müqavimti az, buraxla biln çryan is böyükdür.
inlrin buraxla biln çryanlarnn qiymtin onlarn paylayç itin daxilind izolyasiya dayaqlar üzrind yerldirilm vziyyti d tsir göstrir. Msln, ücfazal sistemin izolyasiya dayaqlar üzrin, yanüst qoyulmu inlrin (kil 6.1 a) soyuma raiti, üzü üst qoyulmu inlrl müqayisd yax olduundan, buraxla biln çryanlar 5¸8%yuxardr.
inlrin buraxla biln temperaturu 
il traf mühitin temperaturu 
çryann buraxla biln qiymtin nzr carpaçaq drçd tsir göstrir. Dniz Tkilat trfindn gmi elektrik qurular ücün traf mühitin temperaturunun yuxar hddi 
+40oÇ qbul olunub.
Gmilrd sudan v su damçlarndan mühafiz olunmu paylayç itlrin daxilind bir cox hallarda traf mühit temperaturunun hqiqi qiymti 
+40oÇ tkil edir, hans ki, inlrin buraxla biln çryannn 
aadak ifad il tyin ediln qiymtini uyun olaraq azaldr:
I40 - traf mühitin +40oÇ temperaturunda in çryannn buraxla biln qiymti;
qh - traf mühütin hqiqi temperaturas;
Hr hans elektrik paylayçs ücün inlrin secilmsi aadak ardçllqla aparlr:
1. inlrdn enerji alan ildiçilrin hesabat güçün sasn uzunmüddtli böyük in çryan (In.max) tyin edilir. Bu vaxt inlrin uzunluu boyunça çryann bölünmsi v ildiçilrin birg ilmsi d nzr alnmal v hesabat inlrin çryana gör yüklnmsinin n ar rejimi ücün aparlmaldr.
2. Tyin edilmi In.max-a sasn mlumat kitabcasndan aadak rt ml edilmkl, inin en ksiyinin sahsi secilir:
Ib - inin buraxla biln çryandr.
3. Secilmi inlrin dinamik v termik dayanql yoxlanlr.
dbiyyat
Международная Конвенция о подготовке и дипломировании моряков и несении вахты 1978 года (ПДМНВ-78) с поправками (консолидированный текст). Санкт Петербург. ЗАО “ЦНИИМФ”, 2010.-806 с.
1. H.A. Mehdiyev «Gmi avtomatladrlm elektroenergetika sistemlri» Bak, «Nurlan», 2006 - 340 sh
2. Л.А. Лемин, А.В. Пруссаков, А.В. Григорьев. «Эксплуатация судовых систем электроснабжения», Санкт-Петербург, изд. ГМА им. Ад. С.О. Макарова, 2009 год