Шыыс Еуропадаы жне ТМД-ы метрология
Кптеген мемлекеттерде метрология туралы ыты негіздері бекітілген, ал задылы метрологиясы мемлекетті басару ралы ретінде олданылады. Мемлекетті басару объектісі - лшеу бірлігін амтамасыз ету жне ттынушыларды ытарын орау болып табылады. Мемлекеттерді парламенттерімен абылданан задылы актілері Задылы метрологияны халыаралы йымыны (ЗМХ) дістемелік жаттарымен жне нерксіптері дамыан мемлекет-терді метрологиялы задарымен йлестірілген.
Осы айматаы мемлекеттерді мемлекеттік жне жекешелен-дірілген метрологиясыны атынасы экономиканы згеру дрежесіне байланысты. Мемлекеттік шыындарды азайту масатында, мемлекет кейбір метрологиялы жмыстарды р трлі жеке меншік формалы ндірістерге беруге мтаж болды. Сонымен атар метрологиядаы талаптар мен ережелерді йлестірілуі – маызды фактор болып табылатындыын барлы мемлекеттер тсініп абыл алды.
Венгрияда метрологиялы жмыстарын – метрология жніндегі Мемлекеттік басару деген лтты орган басарады. Негізгі ыты актілері 1991-92 жылдары абылданан, оны ішінде Мемлекеттік Декреті N127/91 жне Метрология туралы за (1992ж). Батыс еуропалы мемлекет задылытарымен йлестірілген.
Болгариядаы метрологиялы жмыстар 1952ж. абылданан жне МОМЗ сыныстарыны олдауымен 1995ж айта арастырылан “Млшер мен лшеу аспаптары туралы” за бойынша жргізіледі. Стандарттау жне метрология Комитеті - лтты орган болып есептеледі. Мемлекеттік метрологиялы рылыма Метрология туралы лтты орталы жне 15 айматы орталытар кіреді.
Польшада метрологияны жаа тарихы 1993ж “ Млшер туралы” за абылданан кезінен басталды. Осы заны негізінде Млшер басару басшылыы рылан, оны негізгі міндеті – метрологиядаы лтты талаптарды ЕС ережелеріне жне нормаларына йлестіру. лшеу ралдарыны трін бекіту жне салыстырып тексеру туралы жмыстарын тек ана Мемлекеттік метрология ызметіні ткізу ыы бар, бл Калибровкаа жеткізу шін негізгі талап болып табылады. Млшер басару басшылыы МОМВ, МОЗМ жне метрология жніндегі еуропалы йымдармен тыыз байланысты жмыс істеуде.
Чехияда Метрология туралы за 1990ж абылданды. Сонымен атар метрологиялы жмыстар стандарттау жне лшеу туралы Басшылыы кілімен реттеледі. Метрология саласындаы лтты орган – Экономика министрлігіне баынатын стандарттау, метрология жне сынау жніндегі Чештік басармасы болып табылады.
Словенияда метрологиялы жмыстар 1991ж. “Метрология жне салыстырып тексеру туралы” за абылдану жне ылым мен метрология министрлігіне баынатын стандарттау жне метрология жніндегі басармасы рылуы кезінен бастап жргізіледі. Заны ішінде негізгі аидалар, бірлік пен лшеу ралдары, эталон, метрологиялы ережелер жне т.б. мселелер арастырылан.
Румынияда 1992ж. кіметті бйрыымен задылы метрология-сыны Румын Бюросы рылан, ал 1994ж. – “лшеу туралы” за абылданан. Бюроны негізгі функциялары: задылы метрология-ны негізін зірлеу; лтты эталондар жйесін сатау; мемлекеттік метрологиялы адаалау жргізу, тртіп бзуды анытау жне айып пул санкцияларын олдану; лшеу ралдарыны трін бекіту; салыстырып тексеру жне калибрлеу лабораторияларын аккредиттеу. Метрология жніндегі территориялы басармаларды лшеу рал-дарыны сынау лабораториялары жне лтты метрологиялы институты осы Бюроа баынады.
Задылы метрологиясы мына салаларда басты трде таралады: сауда, денсаулы орау, оршаан ортаны орау, жолаушы жне зат тасымалдау транспортыны ауіпсіздігі, ебек орау жне т.б.
ТМД-ы мемлекеттерді метрологиялы жмыстарын дамыту шін жйелік жмыстар жргізіледі.
Белоруссияда задылы метрология аймаында мемлекеттік саясатын “лшеу бірлігін амтамасыз ету туралы” заына негізделген Белстандарт жргізеді, задылы метрологиясында терминмен анытамалар, эталондар, лшем бірлігін эталондардан лшеу ралдара беру, стандартты лгі жне стандартты анытама мліметтер, мемлекеттік сынау жне трін бекіту, метрологиялы адаалау жне баылау, халыаралы достылы жне мамандарды дайындау мселелері арастырылады.
1993ж. Украина мемлекетіні министрлік кабинеті абылдаан “лшеу бірлігін амтамасыз ету туралы” декрет метрологиялы жмыстарды ыты негізі болып табылады. Бл декрет мемлекеттік метрология ызметіні йымдастыру рылымын, масаты мен міндеттерін, лшеу ралдарына ойылатын негізгі талаптарын, эталондар жйесіні рылуын жне жмыс істеуін анытап рады, сонымен атар мемлекеттік метрологиялы адаалау мен баылау объектілерін анытайды.
Жалпы айтанда азіргі кезде метрология саласында е маызды проблема – метрологиялы ережелер мен нормаларды халыаралы жне еуропалы дегейге жеткізу.