Деу режимдері мен уаыт нормаларын есептеу

Операцияларды тадауды ажет екендігіні негізгі крсеткіштеріні біріне уаыт нормасы (даналы уаыт) tg жатады. Сондытан да операцияларды жобалау кезінде німділік нсаларын салыстыру шін кбінесе даналы уаытты ана салыстырумен шектелуге болады. Операцияны орындау уаыты кесу режимдеріне, жабдытара, оны ру слбаларына байланысты болады [19,24].

Кесу тередігі. Цилиндрлік беттерді деу (жону, кеейту, гілеу, брылау, ажарлау жне т.б.) кезіндегі кесу тередігі:

 

; (2.1)

 

мндаы, Д – дайындаманы деуге дейінгі диаметрі; – аспапты берілген жмысты жрісіндегі дайындаманы деуден соы диаметрі.

Брылау кезінде

; (2.2)

 

мндаы, Д – тесік диаметрі.

Беттерді фрезерлеу, ажарлау, ырнау кезінде

; (2.3)

мндаы, Н – делетін дайындаманы деуге дейінгі размері;

h – кескіш аспапты бір тпесінен кейінгі делетін бетті размері.

аралтым деу кезінде «станок-жабды-аспап-дайындама» жйесіні аттылыы мен беріктігін, станок жетегіні уатын, ал таза деу кезінде бетті кедір-бдырлыы мен длдік талаптарын есепке ала отырып, ммкіндігінше е жоары берілісті тадайды.

Беру. Минутты беріліс.

; (2.4)

мндаы, S – бір айналыма беріліс, мм/айн; n – кескіш аспапты немесе делетін дайындаманы бір минуттаы айналу саны.

Кп жзді аспаппен жмыс істер кездегі тіске беріліс, мм/тіс.

; (2.5)

мндаы, z – кескіш аспаптаы тістер саны.

Кесу жылдамдыы. Кесу жылдамдыыны мнін (vk, м/мин) берілген деу периодыны жадайларын ескере отырып, нормативтік кестелер бойынша бекітеді:

; (2.6)

 

мндаы, v – кестелік кесу жылдамдыы; – сйкесінше делетін материал сапасын, дайындама бетіні жадайын, аспап материалыны сапасын ескеретін коэффициенттер.

Айналу жиілігі немесе осарлы жрістер саны. Токарлы, брылау, айналдыра ажарлау деулері шін айналу жиілігі, мин-1:

; (2.7)

мндаы, Д – кескіш аспапты немесе делетін дайындаманы диаметрі.

Станокты паспортты деректері бойынша есептік айналу жиілігіне ne жаын айналу жиілігін n анытайды.

Наты кесу жылдамдыы, м/мин:

; (2.8)

Сырты айналдыра ажарлау кезіндегі режимдер. Ажарлау дгелегіні жылдамдыын , м/с, мына формуламен анытауа болады:

; (2.9)

мндаы, – дгелек диаметрі, мм; – дгелекті айналу жиілігі, мин-1.

Керамикалы байланыстаы ажарлау дгелегі детте 35 м/с жылдамдыпен жмыс істейді. 50 м/с жылдамдыпен жмыс істей алатын жылдам ажарлау дгелектері де ндірісте шыарылады [10].

Айналдыра ажарлау станоктарында дайындаманы беріліс озалысы крделі болып келеді де, ол айналыма берілістен, жріс пен тередікке арналан берілістерден трады.

Столды бойлы берілісі дайындаманы бір айналымына жмсалатын ажарлау дгелегіні биіктік (ендік) лесімен лшенеді – ; дайындаманы бір айналымына кеткен мм – жне 1 минута кеткен мм – .

Бл шамаларды арасында мынадай байланыстар бар:

; ; (2.10)

мндаы, Bg – ажарлау дгелегіні биіктігі, мм;

Lжж – бойлы беріліс баытындаы жмысты жрісті зындыы, мм:

nж – столды 1 минуттаы осарлы жріс саны.

Ажарлау кезінде бір жмысты жрістегі жмысты жріс зындыы

; (2.11)

мндаы, – бойлы беріліс баытындаы ажарлау бетіні зындыы;

К – дгелек биіктігі лесіндегі дгелекті ажарлау бетінен тыс арты жрісі.

Столды осарлы жрістер саны.

; (2.12)

Кіріп кесетін ажарлау кезінде дайындаманы ажарлау тередігіні берілісін t0 мм/айн, лшейді; бойлы беріліспен ажарлауда столды бірлік жрісі tж жне осарлы жрісі tж кезіндегі беріліс мм жріспен лшенеді, ал 1 мин арасындаы беріліс tм мм/мин лшенеді. Бл шамаларды арасында мынадай байланыстар бар:

– кіріп кесетін ажарлау кезінде ;

– бойлы беріліспен ажарлау кезінде немесе ;

мндаы, nж жне nж – сйкесінше 1 минуттаы бірлік жне осарлы жрістер саны.

Аспап тзімділігі. ртрлі деу трлеріне арналан анытамалытарда келтірілетін аспап тзімділігіні Тт мні біраспапты деу жадайларына сйкестендірілген. Кпаспапты деудегі аспап тзімділігі:

; (2.13)

мндаы, Т – лимиттелген аспап тзімділігі; КТ – кпаспапты деу кезінде тзімділік периодын згерту коэффициенті.

Уаыт нормасы (даналы уаыт). деуді кез келген нсасын жобалауда уаыт нормасын азайтуа масат ою керек, бан негізгі уаытты tн жне кмекші уаытты Тк азайту арылы ол жеткізуге болады. Даналы уаыт тмендегі тедеулермен аныталады:

); (2.14)

мндаы, – негізгі технологиялы уаыт (есептеулермен аныталады);

– кмекші уаыт (нормативтер бойынша абылданады);

, , – сйкесінше техникалы, йымдастырушылы жне зілістерді реттеу уаыттары (оперативті уаыттан пайызбен алынады: ):

– сйкесінше техникалы, йымдастырушылы жне жмыстаы зілістерді реттеу уаыттарын анытау коэффициенттері ( , ).

Негізгі уаыт

; (2.15)

мндаы, L – асапапты жылжуыны есептік зындыы; і – берілген тпедегі жмысты жрістер саны.

Есептік зынды

(2.16)

мндаы, – сйкесінше делетін бетті, кесетін бетті, аспап кіруіні жне байау жоасын алуды (бірліктік ндіріс шін) зындытары.

Кпаспапты деуді жобалау кезінде белгілі бір операцияны орындау йлесімді болу шін аспаптарды ажетті саны болуы ммкін.

Операцияны орындауа ажетті негізгі уаыт оны ру слбасына байланысты болады, ал бл слбаны тадау едуір клемде деталь размері мен оны шыару санына тыыз байланысты. Бір дайындаманы деу жне технологиялы тпелерді рет-ретімен орындау кезіндегі негізгі уаыта барлы тпелерді орындау уаыттарыны жиынтыы кіреді:

; (2.17)

деуді параллель слбамен жргізген кезде операцияны негізгі уаыты бетті деу бойынша бір лимиттелген (е за) тпемен аныталады:

; (2.18)

Дайындама беттерін деуді бір мезгілде бірнеше операцияларда жргізуге ммкіндік беретін параллель-тізбекті слба кезіндегі операцияны негізгі уаытына біртіндеп рет-ретімен орындалатын позициялардаы лимиттелген тпелер жиынтыы кіреді:

; (2.19)

Сериялы ндірісте детальдар партиясын дайындауды ебек сыйымдылыы:

; (2.20)

мндаы, – сызбамен танысуа, жабдытарды дайындауа, оймадан алып, жмыс соында айта тапсыруа ажетті дайындау-аятау уаыты; – партиядаы детальдар саны.

Даналы-калькуляциялы уаыт нормасы:

; (2.21)

Технологиялы дерісті жетілдіру шін операцияа жмсалатын уаыт нормасын ысарту , %:

; (2.22)

мндаы, – салыстырылып отыран операцияларды уаыт нормалары.

Ебек німділігіні суі, %:

; (2.23)

Дайындамаларды партиямен деу кезінде операцияа жмсалатын уаыт нормасын ысарту, %;

; (2.24)

мндаы, – салыстырмалы нсалардаы детальдар партияларыны ебексыйымдылыы.

Кесу режимдері нормативтік жаттарды олдану арылы анытамалар бойынша таайындалады. деуді р тріндегі уаытты анытауа ажетті есептік формулалар 2.1-кестеде келтірілген [19].

 

2.1-кесте

деуді ртріні уаытын (мин) анытауа арналан есептік формулалар

деу трі Формулалар
тпеге жону тпеге кеулеп жону   ; (2.25) мндаы: деу бетіні зындыы, мм; - кескішті кіру зындыы, мм; кескішті асып кету зындыы, мм; t – кесу тередігі; S – беру, мм/айн; n – айналдырыты айналу жиілігі, мин ; i – тпе саны; пландаы басты брыш
Крделі иманы шетжаын кесу жне тіліктеу ; (2.26) мндаы: мм
тпеге тесу ; (2.27) мндаы: кесіп кіру зындыы, мм; тесік зындыы, мм; брыны асып кету зындыы, мм
Цилиндрлік тісті дгелектерді дискілі тіскескіш ашауышпен кесу ; (2.28) мндаы: тпелер саны
Цилиндрлік тісті дгелектерді модульді брамдыты фрезамен кесу (2.29) мм; q – фрезаны кіру саны  
Бойлы беру дісімен центрлерде сырты дгелек ажарлау , (2.30) мндаы: L – столды бойлы жрісіні зындыы, мм; h –ажарлау дібі, мм; t – ажарлау тередігі, мм; k – тзету коэффициенті
Осьтік цилиндрлік фрезалармен жону ; (2.31) мм; мм
Шетжаты фрезалармен жону ; (2.32) мм; мм; мм
Кескішпен бранда жасау ; (2.33) ;