Механикалы деу арылы жндеу
нерксіп салаларыны біразында машина детальдарын орталытандырып жндеу ндірісті ажетті осалы раммен амтамасыз етуді тиімді жолдарыны бірі болып алды. Жнделген детальдарды ны жаа детальдар нымен салыстыранда едуір тмен. Жндеу кезінде беріктендіру дістерін тиімді пайдалану жнделген детальдар ресурстарын жаа детальдар ресурстарымен салыстыранда едуір жоары етуге ммкіндік жасайды. Мны барлыы да алпына келтіретін жндеу жмыстарын дрыс йымдастыруды жоары тиімділігін айындайды. Машиналарды кп санды парктерінде бл материалдарды, энергия мен ебекшыындарыны жептеуір немділігін амтамасыз етеді.
| Машина детальдарын жндеу (алпына келтіру) дістері
|
| Номиналь-ді (бастап-ы) лшемге
|
| осымша жндеу деталдарымен
|
| Автоматты жне флюспен балыту
|
| Автоматты электр импульспен балыту
|
| Тозуа тзімді таспамен жанастырып жетпетіру
|
Индукциялы доалы 
|
Плазмалы доалы 
|
4.1-сурет. Машина детальдарын жндеу (алпына келтіру) дістері
Клікте, рылыста жне де машиналарды жндеуді орталытандыру ке клемде олданылатын нерксіпті баса да салаларында жндеу техникасы дамуыны маызы арта тскен жне ол алпына келтіру дістеріні ке арсеналына ие.
Механикалы деумен жндеуді екі трі бар: жаа размермен жне номинальді размермен жндеу. Жндеуді бірінші трінде детальді номинальді размерін бастапыдан блек етіп абылдайды, мысалы, 100 мм болан еді, 98 мм болды, мнда жндеу жеке жне жндеу размеріне сйкес болуы керек. Жаа размерге келтірілетін жеке жндеуде е баалы детальдарды ондаы ааулар жойыланша дейді (мысалы, отырызу бетіні згерген формасын тзегенге дейін).
Жанасан детальдарды айта дайындайды немесе осы жаа размерге келтіреді. Жндеу кезінде металды минимал абаты алынатын боландытан, жеке жндеу негізгі детальді жмыса жарамды мерзімін зартуа ммкіндік береді. Алайда ол зара ауыстырымдылыты бзады, бл жндеуді бірліктік ндірісінде ана ммкіндік болады. Жндеу размеріне келтіріп жндеуде бастапыдан блек жаа номинальді (жндеу) размерін бекітеді, біра алашы шатаманы сатап алады, бл берілген размер аумаында зара ауыстырымдылыты сатап алуды амтамасыз етеді. Бл, рине, жндеу кезінде ірі сериялы ндіріс дістерін пайдалануа ммкіндік жасайды да, оны арзандатады жне арапайым етеді.
Номинальді размерге келтіретін жндеуде (4.2-сурет) детальды бастапы номинальді размерлері мен шатамаларын металды ааулы абатын жою немесе оны ааулы блігіне осымша жндеу деталін (втулка, саина, орама жне т.б.) ою арылы механикалы деумен алпына келтіреді.
4.2-сурет. Механикалы деуде номинальді лшемге келтіру арылы жндеу тсілдері:
а – втулканы тесікке ою арылы; – втулканы білікке тыыздап ондыру арылы; б – жазы бетке табашаны балыту арылы; в – аауды жойып, жлдызшаа жаа тжді балыту арылы;
1 – тозан бет; 2 – механикалы делген бет; 3 – втулка; 4 –білік; 5 – жазы деталь; 6 – жансырма; 7 – кпшек; 8 – тж; 
– номинальді диаметр
Осы діспен, яни жндеу втулкасын, гильзасын, саинасын ою арылы тегіс бетті тесіктер; втулканы, саинаны немесе жартылай втулканы престеу арылы біліктер; тілікшелер мен жапсырмаларды ою арылы жазы беттер жне т.б. жнделеді. Аталан діс бойынша жндеуді технологиялы процесі мынадай сатылардан трады: детальды ааулы абатын немесе ааулы элементін жою жне беттік осылысты дайындау; жндеу деталін немесе оны ауыстыратын блшекті жасау; осымша жндеу деталімен осу немесе оны ауыстыратын блшегін негізгі детальмен біріктіру жне бекіту; соы механикалы деу жне жндеу сапасын баылау.