Машиналарды жмыс жне жкармаыш органдарын жндеу
Жеразу машиналарыны жмыс органдары (бульдозер пышатары, скреперлер мен экскаватор шміштері) пайдалану кезінде арынды абразивті тозуа тсетін боландытан, оларды жндеу кезінде тозуа тзімді балымаларды олдану ажет.
Бульдозерлер мен скреперлер пышатарыны негізгі аауларына абразивті тозу, сызаттар, сынытар, шалыстытар жатады. Сызаты мен сыныы бар пышатар олданыстан алып тасталынады. Деформацияланан пышатарды преспен тзетеді. Тозан пышатарды алпына келтіру шін олды немесе автоматты ерітпелер олданылады. Ерітпе жапсыру алдында шалыстауды болдырмау шін пышаты штарын стаыштарымен бекітеді. Ерітпе жапсыруды пышаты алдыы ырына ртрлі тзімді орытпалармен (сталинит, сормайт, ЭТН бырлы электрод, легірленген нта абаты бойынша таспалы электродпен жне т.б.) орындайды.
Сталинитпен ерітуді бір-ш абатпен жргізеді. Шалыстауды азайту шін еріту алдында пышаты 3000С-а дейін ыздыру ажет. Легірленген нта абаты бойынша пышатара ерітпе жапсыруды арнайы ондырыларда (6.3-сурет) жзеге асырады [4].
6.3-сурет. Пышатарды балытып аптастыруа арналан ондыры слбасы:
1 – стол; 2 – балытылатын деталь; 3 – легірлейтін нтаа арналан шанап-млшерлегіш; 4 – флюс шанабы; 5 – балыту бастиегін жылжытуа арналан рельс; 6 – басару пульті; 7 – таспа кассетасы; 8 – таспа; 9 – беру механизмі
Легірлегіш нта есебінде сталинит, нта тріздес сормайт немесе ферроорытпа нтатарыны оспасы пайдаланылады. Электрод есебінде ені 40 немесе 50 мм, алыдыы 0,3...0,4 мм болатын болат таспа олданылса, балытуа жоары марганецті АН-60 флюсі пайдаланылады. Арнайы ондырыда еріту німділігі олмен ерітумен салыстыранда 5-6 рет жоары болады. Пышатарды ерітуді санымен бірге автоматтаы нтаты таспамен немесе нтаты сыммен жзеге асырады. Ерітіндіні ай тсілмен жапсыранына арамастан, пышаты біртіндеп салындатады, ажет болан жадайда тзетеді.
Экскаватор шміші тістеріні негізгі аауларына тозу, сызаттар, штытарды майысуы жатады. Сызатты тістерді олданыстан алып тастайды. штытарды майысуын ысты жадайда тзетумен жндейді. Тісті толы тозуыны белгісі оны зындыыны 30% жне одан кп шамаа ысаруы болып табылады. Тістерді алпына келтіру кезінде оларды еріту абатын 8мм-ге дейін сіре отырып тозуа тзімді орытпалармен ерітіп жндейді. Тозу шамасы лкен болан жадайда алдымен тісті Э-50 электродпен бірнеше абат ерітеді, сонан со тозуа тзімді орытпамен тісті тозан блігін оттекті кескішпен кесіп тастайды немесе оны номинальді лшемін алпына келтіру арылы тісті жаа блігін балытып бекітеді.
Экскаватор шміштері тістерін, бульдозер пышатарын, гидробала штарын ерітіп деу шін тмендегідей электродтар олданылады:
- Э-110Х14В13Ф2, ВСН-6 маркасы;
- DJN Е2-UM60-GP, ОЗH-6 маркасы;
- Э-300Х28Н4С4, ЦС-1 маркасы;
Азкміртекті, ортакміртекті, орталегірленген жне жоарылегірленген болаттардан жасалан машина детальдарын ерітіп деу шін еріту коэффициенті Ке=8,6 болатын ОЗH-300 маркалы электродтар олданылады. Экскаватор шмішіні корпусында кесу жиегіні, абыраларыны тозуы, кшейткіш белбеулеріні тозуы мен заымдануы, сонымен бірге сызаттар мен майысулар секілді ааулар болуы ммкін. Шмішті алдыы абырасыны бйірлік айналымдары мен тісаралы участоктары ЭТН-2 немесе ЭТН-4 электродтарымен ерітіп деуге тседі. Еріту формасы тырлы. Еріту абатыны алыдыы тіссіз шміштерді кесу жиектерін ерітіп дегендеймен бірдей. Сыйымдылыы 0,33м3 шміштер шін еріту ені 40 мм-ге дейін болса, сыйымдылыы 1,25 м3 шміштер шін - 100 мм-ге дейін болады. арынды абразивті тозу кезінде жалпылай тегіс ерітуді олданса, ал белсенділігі аздау тозу кезінде жеке білікшелермен жргізілетін торлы еріту олданылады. Торлы еріту ерітетін материал шыынын немдеп, німділікті арттырады.
Жкктергіш машиналарды е кп жнделетін тораптарына грейфер жатады. Тозуы тістерді жмыс элементіні бастапы зындыынан 35% асып кеткен жадайда олар жаасымен ауыстырылады. Тозуы аз шамадаы тістерді Т-590, Т-620, КБХ, ХР-19 зекті электродтармен немесе ЭТН-1, ЭТН-2 бырлы электродтармен ерітіп дейді. Осы электродтармен грейфер жатарыны кескіш жиектерін де ерітіп жндейді.
Майысан тартыштар мен корпус элементтерін салын кйде немесе ыздырып тзетеді. Тозан лашаларды ОЗН-300 типтегі электродтармен ерітіп, номинальді лшемге келтіріп дейді. Корпус абыралары жарышатары мен грейфер белбеулеріні сызаттарын да пісіріп жндейді.
Табашалы ілгіштерде алдымен сатандырыш табашалар мен тесіктерге престелген болат втулкаларды кштік беттері тозады. Тозуы абыраны бастапы алыдыынан 50%-а асатын сатандырыш табашаларды жаасымен ауыстырады. тпелі бойлы сызаттары бар табашалар да алмастырылуы тиіс. Жинаыш жк рытарыны да (тменгі мадайша жне т.б.) тозан элементтері жаасымен ауыстырылады.