ТАЫРЫП БОЙЫНША СТУДЕНТТІ ЗІ ЗІ ТЕКСЕРУІНЕ АРНАЛАН ТЕСТ СРАТАРЫ

1. Ядролы физика жне лшеу техникалары...

А. иондаушы сулелерді денеге серін сипаттаумен айналысатын блімін....

В. иондаушы сулелерді денеге серін сипаттау дістерін жне оны лшейтін техникалармен айналысатын блімін....

С. кез келген сулелерді денеге серін сипаттау дістерін жне оны лшейтін техникалармен айналысатын блімін....

1. дозаметрия деп атайды.

2. ионометрия деп атайды.

3. кулонометрия деп атайды.

2. Жтылу дозасы....

А. дене элементі(блшегі) жтан DЕ энергияны, сол дене массасына атынысына те шама жне ол мына трде жазылады:

В. иондаушы суле шін аныталан эквиваленттік дозаны сол суле шін сапа коэффицентіне кбейтіндісіне те шама жне ол мына трде жазылады:

С. алыпты жадайда, иондаушы сулені серінен бірлік ауа массасында пайда болан барлы о зарядтара те шама жне ол мына трде жазылады:

1. D =f×X, бл шаманы лшем бірлігі ….

2. Н = К×D, бл шаманы лшем бірлігі ….

3. D = DЕ/Dm, бл шаманы лшем бірлігі ….

I.Грей.

II.Зиберт

III.Кулон/кг

3. Эквиваленті доза....

А. дене элементі(блшегі) жтан DЕ энергияны, сол дене массасына атынысына те шама жне ол мына трде жазылады:

В. иондаушы суле шін аныталан эквиваленттік дозаны сол суле шін сапа коэффицентіне кбейтіндісіне те шама жне ол мына трде жазылады: С. алыпты жадайда, иондаушы сулені серінен бірлік ауа массасында пайда болан барлы о зарядтара те шама жне ол мына трде жазылады:

1. D =f×X, бл шаманы лшем бірлігі ….

2. Н = К×D, бл шаманы лшем бірлігі ….

3. D = DЕ/Dm, бл шаманы лшем бірлігі ….

I.Грей.

II.Зиберт

III.Кулон/кг

4. Экспозициялы доза....

А. дене элементі(блшегі) жтан DЕ энергияны, сол дене массасына атынысына те шама жне ол мына трде жазылады:

С. алыпты жадайда, иондаушы сулені серінен бірлік ауа массасында пайда болан барлы о зарядтара те шама жне оны жтылу дозасымен байланысы мына трде жазылады:

1. D =f×X, бл шаманы лшем бірлігі ….

2. Н = К×D, бл шаманы лшем бірлігі ….

3. D = DЕ/Dm, бл шаманы лшем бірлігі ….

I. Грей.

II. Зиберт

III. Кулон/кг

5. Масасы 5 кг денеде энергиясы 25 Дж те иондаушы суле жтады. Жтылу дозасын аныта:

A. 50, бл шаманы SI жйесіндегі лшем бірлігі..

B. 5, бл шаманы SI жйесіндегі лшем бірлігі...

C. 125, бл шаманы SI жйесіндегі лшем бірлігі...

1. Дж/кг +

2. Рад/кг

3. Кулон/кг

6. Сапа коэффициенті К ..

А. жтылу дозасы бірдей, берілген сулені биологиялы серіні баса суледен анша есе тмен екендігін крсететін шама.

В. жтылу дозасы бірдей, берілген сулені биологиялы серіні баса суледен анша есе жоары екендігін крсететін шама.

С. жтылу дозасы бірдей, берілген сулені биологиялы серіні g немесе рентген сулесінен анша есе тмен екендігін крсететін шама.

D. жтылу дозасы бірдей, берілген сулені биологиялы серіні g немесе рентген сулесінен анша есе жоары екендігін крсететін шама. +

E. берілген сулені биологиялы серіні g немесе рентген сулесінен анша есе жоары екендігін крсететін шама.

7. Доза уаты деп:

А. иондаушы суле серін сипаттайтын дозаны сол доза сер еткен t уаыта атынасына те шаманы атаймыз жне ол мына рнекпен сипатталады:

В. иондаушы суле серін сипаттайтын дозаны сол доза сер еткен t уаыта кбейтіндісін атаймыз жне ол мына рнекпен сипатталады:

С. иондаушы суле сер еткен t уаытты сол суле дозасына атынасына те шаманы атаймыз жне ол мына рнекпен сипатталады:

1. N_D = D/t, бл шаманы лшем бірлігі ….

2. N_X = Н/t, бл шаманы лшем бірлігі ….

3. N_H = t/H. бл шаманы лшем бірлігі ….

a) Гр/с

b) Рад/Зб

c) Гр/бэр

8. 2 Грей....

A.50 рада те.

B. 200 Зв те.

C. 150 рад/с те.

D.200 рада те. +

E. 200 рентгенге те.

9 лекция. КРУ БИОФИЗИКАСЫ

Лекция жоспары

1. Кзді рылысы

2. Линза параметрлері

3. Аккомадация

4. Кзді кемшіліктері жне оны линза арылы одау.

Кзді рлысын арастырайы (1- сурет). Кз алмасыны сырты склера (1) абатымен оршалан, ол кзді ішкі рылымын орап трады жне оны аттылыын сатайды. Склераны алдыы абаты жарып, те жа млдір мйізді абата (2) айналан. Жа мйізді абат арылы кзге сырты ортадан жары енеді. Мйізді абаттан кейін тсті абы (3) жатыр, оны орта блігін 2 -8 мм дейін згеретін салау трінде кз арашыы (4) алып жатыр. Тсті абы пигментпен боялан дгелек трізді блшы еттен трады. Дгелек блшы еті жиырылуы немесе кееюі кз арашыыны лшеміні згеруіне алып келеді, осылайша кзге тсетін жары аыны реттеледі.

1 сурет Кзді рылысы.

Тсті абыты ары жаында ос дес линза пішінді, созымалы кз бршаы (5) орналасан. Оны оршай жаланан циллиарлы блшы етті (6) тартылу немесе созылуы кз бршаы бетіні исытыын згертеді, нтижесінде оны оптикалы кші згереді, сонымен атар блшы ет кзді брып оны осін арап тран нрсеге баыттайды. Мйізді абат пен кз бршаы арасындаы кеістік су трізді сйыпен толтырылан. Кз бршаыны ары жаындаы кеістікті оймалжы сйы шыны трізді дене (7) алып жатыр. «Мйізді абат - су трізді сйы – кз бршаы - шыны трізді дене» бірігіп оптикалы кші 58,8 диоптрии болатын (F=17,2 мм) линза трізді оптикалы жйені райды. Бл оптикалы жйені оптикалы ортасы мйізді абаттан, ішке арай 5 мм жерде, ал оптикалы осі суретте крсетілген АА тзуі.

Кз алмасыны ішкі бетін, жартылай сфера трінде тор абат (9) алып жатыр, ол сырты пішіні тыша жне таяша трінде болатын жарыты сезгіш рецепторлардан ралады. Кзде жалпы саны 125 млн таяша мен 6,5 млн тыша бар. Бл жарыты сезгіш жасушалар тор абатты сырты бетінде ан тамырлары орналасан аймата(8) жатыр. Тор абаттаы нерв талшытары бірігіп, кру нервіне (10) айналан. Бл аймата таяшалар мен тышылар жо, сондытан кру нерві алып жатан жерді жарыты сезбейтін «соыр да» (11) деп атайды. Тор абатты орта блігінде, оптикалы ості бойында (АА тзуі) е кргіш айма(12) орналасан, бл жерде жарыты те сезгіш тышалар орналасан, бл тышалар арылы кз жарыты тсін анытайды. Тор абатты баса айматырын негізінен таяшалар алып жатыр.

Кз кез келген ашытыта жатан нрсені аны круі тиіс. Енді осы былысты арастырайы. Жа линзаны формуласы мына трде жазылады:

1/d + 1/f = 1/F, (1)

мндаы d- нрседен кзге дейінгі ашыты, f- линзадан кескінге дейінгі ашыты, F- линзаны фокусты ашытыы. Бл тедеудегі f кз бршаынан тор абата дейінгі ашыты, ол траты шама, ал d здіксіз згеріп отыратын шама. Егер нрседен кзге дейінгі ашыты немі згеріп отырса, онда 1-тедік орындалуы шін тедеудегі F немі згеріп отыру тиіс. Оан кз бршаы бетіні исытыын згерту арылы ол жеткіземіз. Бл былыс былайша жреді: кз бір нрседен ашытыы згеше екінші нрсеге ауысанда, екінші денені кескіні аны крінбейді, (йткені d згерді, ал F сол алпында) бл туралы миа тиісті сигнал жетеді, мидан шыан кері сигнал кздегі циллиарлы блшы еті жиырылуын немесе созылуын тудырады, соны нтижесінде кз бршаыны фокусы дене кескіні аны болана дейін згереді, рине бл рдіс те жылдам жреді кзді мндай аб

ілетін аккомодация деп атайды.

Кзі алыпты кретін адамны кзі дене кескінін кзді тор абатына фокустайды. Кейбір адамдарды кздері кескінді тор абатты алдына, оан жеткізбей тсіреді (2а- сурет), кзді мндай кемшілігін жаыннан кргіштік деп атайды.

а)

б)

2 сурет

Мндай адамдар жаын жатан нрселерді аны кргенімен, алыс жатан денелерді блыыр креді, Мндай кз аауын тзету шін шашыратыш линзадан жасалан кзілдірік киеді.

Кейде адам кзі дене кескінін тор абатты сыртына фокустайды(2б- сурет), кзді мндай кемшілігін алыстан кргіштік деп атайды. Мндай адамдар алыс жатан денелерді аны кргенімен, жаын жатан нрселерді блыыр креді, Мндай кз аауын тзету шін жинаыш линзадан жасалан кзілдірік киеді.

Енді круді биофизикалы негізін талдайы. Жоарыда айтандай, кзге тскен жары аыны кз бршаы арылы жарыты сезгіш жасушалара- таяшалар мен тышалара фокусталады. Таяшалар тор абатты жартылай сфера бетінде орналасан жне ол кескінді «а – ара» трінде круге ммкіндік береді. тышаларды саны аз, олар негізінен тор абатты орт,а блігін алып жатыр жне кескінді «трлі-тсті» трінде круге ммкіндік береді.