ытушылар мен студенттерге психологиялы кеес беру.

Психологиялы кеес беру туралы ылыми зерттеулер мен тжірибелерді талдай келе, психологиялы тжірибені бл ызметі арылы психикалы дамуы алыпты жадайдаы адамдарды зін-зі тану, баалау жне дамыту ммкіндіктерін пайдалана отырып, басалармен арым-атынасын, зара рекетін, оан ажетті тлалы сапаларын алыптастыру сияты адамны мір сруі шін аса ажетті мселелелерін шешу іске асырылады. Психологиялы кеесті абылдай отырып, адам з бойындаы ерекшеліктері мен потенциалды ммкіндіктерін аарады. Сондытан пихологиялы кеес беруді жасты кезедегі (натыра: студенттік) рлі зор. Дл осы уаытта болаша жас маман жаа, жеке-дара мір жолын бастауды кп сырлы тоысында трады. Жалпы аланда студенттер шін психологиялы кеес беруді йымдастыруды маыздылыы мынада: - бірінші курса абылданан студенттер жаа оу жадайына бейімделу кезеінен туі керек; - студенттерді ішінде бірыай лтты тестілеу нтижесіне арай стресстік жадайдан шыа оймаандар кездеседі; - мектеп бітірушілер мамандыты тадауа араанда, мамандыа атысты емтихан тапсыратын пнді тадауа кбірек мн береді. Соында пн мен мамандыты сйкес келмеуінен туындайтын иындытара тап болады; - жоары оу орындарындаы азіргі заманы кредиттік жйеде оу ерекшеліктеріне тселуді иындытары жетерлік; - тлалы ерекшеліктері мен ажет болатын ксіби сапалары арасында пайда болатын сйкессіздіктер студентті зіне сенімділігін тмендетіп, оудаы белсенділігін тежейді; - жоары мектептегі алып жатан біліміні техникамен тексерілуі студент пен оытушы арасындаы адамаралы тікелей арым-атынасты шектейді, жне т.с.с. Міне, осы себептерге байланысты бл мселені зектілігін келесі жадайлар анытай алады: - жоары оу орындарында психологиялы кмек крсететін орталытар жо, ал студенттерді леуметтік-психологиялы проблемалары кптеп саналады; - психология пні барлы мамандытар бойынша жргізіледі (студенттер кредиттік оу жйесіндегі тадау бойынша пндерді ішінен психологияны тадайтыны жиі кездеседі), дегенмен бл пнні студенттерге пайдалы тжірибелік ммкіндіктерін олдану мселесі негізінен психодиагностикалы жне психокоррекциялы дістермен шектеліп отыр; - студенттерді тлалы дамуы мен ксіби даярлыына психологиялы ыпал ету ммкіндіктері жеткілікті дегейде емес; Оыту іс-рекетін психологиялы кеес беру іс-рекетіне састыруа негіз болатын факторлар: - психологиялы кеес беру де, оыту да рылымы жаынан іс-рекеттік мазмнда сипатталады; - екеуі де белгілі бір нтижелерге жетуді кздейді; - екі іс-рекетте де екіжаты байланыс амтамасыз етіледі: - екеуінде де зара рекеттестік алыптасады, т.с.с. Психологиялы кеес беру іс-рекетін зерттеушілерді орта пікірі кеес беру адамны оршаан ортасын жасы жаына арай згертіп, жаымды дегейге ктере алатындыына ыпал ететін демеуші кш екендігін тсіндіреді. Психологиялы кеес беруді діснамалы негізі жеке адам теорияларынан рылатындытан, зерттеу баытымыз студентті тлалы алыптасуы мен дамуы болып табылды. Сонымен, психологиялы кеес беруді оытумен байланысты белгілеріне тоталса: 1) психологиялы кеес беру ісі психолог маманны іс-рекеттік рылымыны бір блігі болып табыланымен, психология пніні оытушысы шін ксіби тжірибесін жетілдіру жолдарыны біріне жатады; 2) психологиялы кеес беру тлалы су, адамны жаымды, жайлы мірі, карьерасы жне психикалы згерістері туралы мселелермен айналысатындытан, оытуды басты масаттарын шешуге кмектеседі; 3) психологиялы кеес беруді проблемаа тап болан адаммен де, мірі жайлы адаммен де йымдастыруа болатыны студенттерді психологиялы білімді мегеруде олданылуына негіз бола алады; 4) психологиялы кеес беру психологиялы ылыми теориялара (когнитивтік, бихевиористік, жйелік, т.с.с.) сйенеді, ал бл теорияларды психологияны оитын студенттер білулері ажет; 5) психологиялы кеес беру – даму ралы ретінде де, арнаулы ажетті тсіл ретінде де жргізілетін процесс; 6) психологиялы кеес беру ртрлі баытты амтиды: психикалы денсаулы, оу-трбие мселелері, отбасы жадайлары, реабилитациялы, туелділік-туелсіздік, ы бзу, карьера, т.б.

3. Студенттік жымды психологиялы зерттеу.

Студентті рекеті табысты болуыны ажетті жадайы - жоары оу орнында оуды зіне таныс емес жаа ерекшеліктерін, ішкі дискомфортты жоюды тйсінуді жне ортамен шиеленісті болдырмау ммкіншілігін игеру. Бастапы курстарда студенттік жым рылады, аыл-ой жмысын рационалды йыдастыруды дадылары мен ептілігі алыптасады, тадап алан мамандыа икеміділігін тсінеді, ебекке, бос уаытты пайдалануа жне трмыс тіршілігіне оптималды кн тртібі алыптасады, тланы ксіби маызды асиеттері баытында здігінен білім алу жне зін-зі трбиелеу бойынша жасалатын жмыс жйесі аныталады. Студенттерді жмыс жасау іс-рекеті зіні масаты мен мінеттерімен сырты жне ішкі жадайларымен, психикалы процесстеріні туімен оларды жеке тла ретінде жне де жымда жмыс жасауында ерекшеленеді. Студентті жмыс жасауы леуметтік мні бар іс-рекет, себебі оны е негізгі масаты - р трлі салалара жмыскерлерді дайындау, жоары білімі бар тлалара жадай жасау. Студенттік жмыс жасау іс-рекеті жалпы айтанда, материалды трге жатпайды. Студентті жмыс жасау іс-рекетіні негізі – оуды оып, ылыми жне леуметтік мірге атысу. Студенттерді жмыс жасау іс-рекеттеріні атарына масаттар мен орытыныларды ерекшеліктерін ебекке дайындау, білімді тану, жеке тлалы асиеттерді осуа болады. Зерттеу объектісіні ерекше асиеті (білім, келешек маманды бойынша апарат) сонымен бірге студентті жмыс істеу іс-рекеті жоспарлы трде туі жатады. Жмыс жасау іс--рекетіні негізгі ралы – оулытар, зерттеу ралдары жне таы басалар. Студенттерді жмыс жасау іс-рекетіне психиканы интенсивті трде жмыс жасауы, жоары дегейлі білім амидасы жатады. Студенттерді жмыс жасауында лсіздік пайда болады да, соны салдарынан міндеттер пайда болады. Оуды жетістігі білімді абылдау деген психикалы процессімен аныталады. Осы анытаманы негізінде тлалы ерекшеліктер жатады. р трлі рекетті жетістігі, е алдымен білім дегейіні дамуына байланысты.