лтын орда» трилогиясыны кркем безендірілген жаа басылымы — 1999 ж. 9 страница

Жеіске мастанан атігез жауынгерлер орансыз алы ойа тиіп ана ныан аш асырлардай, жртты жазыты-жазысызына арамай, тні бойы ойран салды. Таланбаан млік, быланбаан абырой алмады. андай рыс болса да е алдымен бліншілікке шырайтын халы. Б жолы да солай болды. Жыламаан бала, боздамаан ана жо. Бл ырын тек та ата ана толас-
тады.

Сйтіп Кенесары сарбаздары Амола бекінісіні йлерін тегіс ртеп, оранын латып, жермен-жексен етіп, орларын топырапен бітеп, кешегі Шыыс Сібірді отаршылы амалы тран жерді тып-типыл етіп, ертеіне айтадан лытауа арай шегінді.

Осы жолы Амола бекінісін алуда еткен аарманды айраты шін Кенесары Тлебайды Жеке батыр атады. Кп кешікпей Аыбай, Наурызбай, Барбай, Жеке батыр бастаан Кенесары сарбаздары Атау, Ортау бекіністерін алды.

Зебірек пен карабинді, аа слтан мен старшинды жеуге болатынын крген, зірге ндемей келген кейбір рулар енді Кенесары ордасына арай аыла тсті. Кенесарыны абыройы да, адірі де артты. Біра жан аямас аталдыы кп елді зінен ркітті. Алайда соынан ерген батырлары оны лт аарманына айналдыруа тырысты. Ал Кенесары зі болса «Аяз, ліді біл, мырса жолыды біл» дегендей, лі де а патшамен шын белдесіп кресуге кшіні жеткіліксіз екенін жасы тсінді. Енді ол бла йры тлкі улыа салып патша солдаттарымен жата-жастана рысып, азаты ереуілге осылмай жат-
ан баса руларын зіне тартуа кірісті.

 

ІІІ

 

Амола бекінісінен айырылан тні оырлжа араралы кірігімен шектес Есілді Ертіске арай брылар тбегіндегі Зейнеп ауылына беттеген. Кенесарыны ктерілісі дами бастааннан-а оан дт беріп отыран жер-суынан айырылан алы елді аарынан сескеніп шын кілмен осылан Азнабай балаларынан баса да Едігені Шоы, Кшікті Шорманы, Шорманны Мсасы, Сандыбайды Ердені, Дзені, Сайдалыны Аошары секілді Араны мыды айдаан бірнеше шынжыр бала, шбар тс байлары Кенесарыа «Біз сендер жаындамыз» деп жалан ниет білдірген. Тіпті сол патша отаршылыына мойын сынып, шен алып, шекпен киген слтан тымдарыны кейбіреулері Кенесарыа осылып кеткендей болды. Улиханны екінші баласы білмамбет (Ммке) Кенесарыа еріп, жорыта аза тапты. Трсынханны Сарманы «ара азатан шыан Кшенні Трлыбегін аа слтан ойды» деп а патшаа арсы ктеріліп, асым балаларына келіп осылан. Абылайды туан аасы Жолбарысты баласы ошай, Улиханны туан інісі Шыысты баласы Сартай секілді Абылай тымынан шыан бірнеше слтандар Кенесары жаына бірден ауан... Осындай аласапыран кезде, артында сзін тыдар елі бар, Ар-
ынны биі Шегенні Мсасы, ыпшаты биі Жабыршыны Баложасы секілді табанды бай, би, слтандар болмаса, «Кенесары малымды айдап алады» деп орыандары, уаытша болса да ереуілшілерді жатаандай крінген, Арадан Амола аа слтаны оырлжаа сйеніш болар тек араралы аа слтаны Жамантай, Аманараай аа слтаны Улиханны Айанымнан туан баласы Шыыс, Баянауыл аа слтаны Абылайды Маманы орнынан алынаннан кейін, арадан шыып осы Баянауыла аа слтан болан Трсынбайды Боштайы, Ккшетауды аа слтаны Атыайды Аал руынан шыан мыды айдаан аратоаны сотар Зіларасы мен смрын тсындаы Ашамайлы Керейді баукеспе рылар стаан, быыан бай Есеней.

Бларды ішінен сіресе ара сйері, жері жаын жне оырлжаны айын-жрты Тукені сбегі мен Жамантайы. Бларды тбі — Араа сііп кеткен Ора ханны баласы Бкей слтанны немере-шберелері. сбек пен Жамантай жайылыма, билейтін елге, аа слтандыа таласып зара кнде ырылысып жатанмен азуы алты арыс оырлжаны кйеу санап екеуі бірдей жаын ттады. Жас тоал Зейнеп Тукені е кенже ызы. Амола кірігіне оырлжаны андай беделі жрсе, араралы кірігіне Туке балалары Жамантай мен сбекті де сондай беделі бар. Сондытан да оырлжа Зейнеп пен баласы Шыысты арасындаы оиа жанына анша батса да трелерді ескі дстріне салып, жас тоалын тркініне кшіре алмаан. з басына ауіп тнген осынау аласапыран кезде Туке балаларымен шатысуды ажет деп таппаан. асым тре ккжалдарын жеіп алсам, со да мені таияма тар келмес деп зіне-зі жбату айтан. Оны стіне тре тымы бір ке-шешеден туып, бір емшектен ст ембесе, біріні ызын, арындасын бірі алып, кйеуі лсе оны кесіне немесе аасына тиіп шатысады да жатады. ара азатай йел мселесінде «ят», «обал», «ата жолы» деп ар-намысты сылтаулап трт таандап жатып алмайды, ашан да болса бос белбеу, кйлек етегі жеіл, сыпырма, боса келеді. Сондытан да алы аза арасына Бар жырау айтан:

 

атын алма треден,

атын алса треден:

Еркегі болар жау жанды,

рашысы — ер жанды, —

 

деп басталатын ле ке тараан. Тре тымынан шыан слу йелді «ер жанды», «еркек мар» салтына еті йреніп кеткен слтандар, егер ел билеу, мансап сатау тілектеріне шипасы тиер болса, атын, ыздарыны й арасындаы бозбалашылыына мн бермейтін, кргенін крмегендей боп, жауырды жаба тоып жре беретін.

«яда не крсе, шанда соны ілерсі», оырлжа да тымыны ауызданан салтынан аса алмаан. «Мы жылы суарыланда лайланбайтын кз бір тентек баланы ыш еткенінен бліне оймас», — деп, еркек жанды тоалды ылыын баласы Шыыс аза тапаннан кейін, тіпті мытуа айналан. «Кенесарыны ойы Амола бекінісін шабу секілді», — деген Ожарды алашы хабары жеткен кні-а оырлжа тоалыны аулын тркін жртыны жерімен шектес Есіл зеніні тменгі жаына кшірген. йткені Кенесары жалыз оырлжаа ана емес, Жамантайа да шігулі, тек араралы шалай болып, зірге сондытан ойран сала алмай жр, ал реті келсе жаын жердегі Тукені кіші ызыны аулын е алдымен шабары аны. Осы жадайды ойлаан аа слтан Зейнепті зіні еншісіне тиетін ш мы жылымен тменгі тбекке кшіріп тастаан. Бл жер дайменді балаларыны анда-санда кшетін ты жайылымы болатын.

лі ыстыы толарси оймаан Желтосанны ая кезі еді. ызалда, саралда, баба, лала, жаушымылдытар глденіп бітіп, бетеге, ккпек сарылт тартып, ит мрын, жуа, арабауыр, жалбыз, ара араат, ызыл арааттар ата бастаан. Ара жерінде сирек кездесетін тйе тікенні жапыратары тсіп, сабы серейіп, басы домалана ербиіп, шытыр, арабауыр, шырана тарамыстана тскен. Есіл зеніні жаасында ойдым-ойдым боп бітетін тал, шетен, сары-
ааш, айы, аршаларды жазытрымы жасыл жапыратары сарылттанып, ал кейбіреулері немі соан желді екпініне шыдай алмай сидия алан. Соы екі жылды ішінде дайменді балалары Амола бекінісінен зап кшуден орып, бл араа онбаандытан кзгі шп лі ты. Оны стіне Есіл зені жазытрым тасыанда кіші-гірім кл болып алатын амысты арасуларды беті мен жаасы са толы. Бл арада кішкентай ккторай, бдене, кксерке, жаалтай кекілік, балтатмсы, шілден бастап, лкендігі анау-мынау озы-латан кем емес, арааз, біразан, дуада, арабай, ырауыл мол болатын. аза даласыны зге жерінде сирек кездесетін жайра, таана, саалта, аламай, кк ара, одас оылтырды да іздеген адам табатын. Клдерінде аз-йрек, ау, арау тыным алмай сысып н салатын.

аза даласында жайшылыта мол кездесетін оян, асыр, тлкі, арса, борсы, суыр, атиін, кзендерден баса, бл арада акіс, араанны ара тлкісі, ырды ызыл тлкісі, кл, зендеріні жаасында сусар, ндыз, блын да шырайды. Кейде лдеалай жем іздеп келген сілеусін мен шиебрі де кездеседі...

Осы араа Зейнепті аулы келіп онан. оырлжа ры-арыдан тоалыны мал-млкін орау шін, сойыл сйреткен елу жігіт кзетші берген. арындасыны кші араралы шетіне келіп тотаанын естіген Жамантай «Кенесарыны сарбаздары аш асырдай жортан мезгіл ой, ел шетіне келіп онан арындасымды шауып кетсе, дайменді тымыны бетіне арай алмаспын», — деп Зейнепті аулын кзетуге таы да жз жігіт жіберген. Жамантайды сескенетін де исыны бар. Осыны алдында ана Кенесарыны кк брілері Есеней аулын шауып кетті деп естіген.

Осындай бір жаы оран, бір жаы адушы жз елу жігіті бар жас тоал ойын-сауыын рып, кк Есілді жаасында аннен-аперсіз жата берген. Оан жан-жаындаы екі елді ыз-бозбалалары да жиі атынасуда еді. Зейнепке «Пленшені болыс баласы сені бір круге мар екен», «Тгеншені Бара керуен айдатып жрген мырзасы, бір тндік йыды июы шін трт тай шйі, бес бас ант жіберіпті», — деп бой жете бастааннан-а сздерін жеіл ткізіп йренген жегелері де келіп-кетіп жатан-ды. Брі де жас лынны етін жеп, сары ымыз бен ою шайын ішіп «Еркежан-ау, бксе бден толып, зі Тлегенні ыры кн шапса болдырмайтын кк жорасындай жалпа жаурын болыпсы ой», — деп алжыдап, не болмаса «трт тлігі тгел, тек енді аа слтан байыа бір л тауып беріп, оны дізгінін млде олыа ал», — деп аыл айтып кілін ктеретін. Брыныдай «Еркем-ау, бленшені аузыны суы рып жр, бір тнге кіл блсе нетеді?» не болмаса: «Жас кезде ызы кргенге не жетеді, ааны кзіне шп салмай, етегіне намаз оып жр дейсі бе бізді. Сен де р алма», — деген секілді Зейнепті жанына майдай жаар сзді бірде-бірі айтпаан. Ал ауыл ішіндегі кз тотайтын тлегіт, не болмаса зін орауа берген сарбаздарды бірде-бірі не кндіз, не тнде Зейнепті а отауыны есігін ашпайды. Ал есігін ашар болса, іштерінде нелер бозда, нелер сада бар. Оны Зейнеп сырттай аарып алан. Кім біледі, ол жайсадарды ішінде де «шіркін-ай, оашада олыма бір тсер ме еді!» — деп Зейнепке сыртынан мартып ліп жргендер де аз емес шыар, біра оырлжаны крінен орады. Жамантай да, оырлжа да жігіттеріне «ауыл ішіне кіруші болмадар, остарыды далаа тігіп, тыныштытарын сырттан барладар» деген.

Бл шартты бзысы келген, Зейнепке ызыан кейбір жет жігіттер, оырлжаны са ла тышыларынан сескенетін. Тн жасыранды тышы креді, жас тоалды ебін табамын деп жріп, кеудесіне анжар адауа кім мар...

Ал кнде сан мезгіл жас уырда пен балбыраан уыз етке тойынып, балайма пен сары ымыза ана сусынын андыратын Зейнеп, кйеуге шыалы еркексіз ш кн жатып крмеген жас денесіні кйіп-жандыран ызуын баса алмай, шырлай ысан жнді кеуде, бура сан жігіттерді асап, ліп-шіп барады... Оан мауын басар еркек шаы болмаса, мынау лде мен блдеге бленген а озы жнінен бастыран алты анат а отау, кл жаалай жусаан йір-йір кк ала кп жылы, рметтеп бас иген ыз-келіншек, тлегіттерді бірде-бірі ызы емес. Барлы ойы, тілегі, мейлі соыр болсын, аса болсын тек марлы айызын андырар еркекте ана... Мауыан мысытай кзі тманданып, ал ызыл брте ерні кеуірсініп кеткен.

Амолада болып жатан уаиадан Зейнеп бейхабар. Шабарман ерте келмек. рине, ол байы оырлжаа тез жетсін деп мір жібереді. Крі тарланны кей имылы, жас тлпара бергісіз. Сондытан да Зейнеп оны асай тскендей. Біра оырлжа келгенше де шуда жіптей созылан за екі-ш кн бар алдында... Зейнеп ызадан шатап жатан а мамы жастыын тйгіштеп-тйгіштеп жіберді. Сске болып алан кез еді. Енді ол орнынан трма боп ая жаындаы кебісін киіп ктеріле бергенде, кенет й сыртынан ат дбірі естілді. Жрістері ктем емес, баяу. Жай ауыл адамдары секілді. «Бл кім болды екен?» деп Зейнеп сл ойланды да, деті бойынша есігіні сыртында отыратын кді шаырды. Есікті аырын ашып йге кексе ара бжыр йел кірді.

— Тре ызы, — деді к, — жиенііз келіп тсіп жатыр.

— ай жиенім?

— Масан би ауылындаы.

— ойшы?!

Зейнеп орнынан атып трды. Масан араралыа аты шыан би, аракесек аз дауысты азыбекті рпаы, Жамантайды аылшысы. Масанны аталас аайыны, ары бабалары «жалыз кз» Ора, ия, Тя батырларды жауынгері болан, Атыай сбекті немере арындасы Глбаршынды алан-ды. Осы келіп тран сол Атыайды баласы Есіркеген еді. Баянауылда орыс мектебінде оып жрген он алты-он жеті жасар бала жігіт. Зейнептен трт жас кіші.

Зейнепті Есіркеген атын естігенде тсектен атып трмаса амалы жо. Зейнеп он беске шыып, оырлжа биыл рын келеді екен деп жргенде сбек ауылына баран-ды. Сол жылы Есіркеген де наашысыны ауылына келген. ріп ауыза саландай аппа жзді, лкен ой кзді он бір жасар баланы наашы апалары ызы кріп, бірінен со бірі йлеріне шаырып ондыратын. Ол кезде лі жетке жарамаан еркек баланы бой жеткен, немесе бой жете бастаан ыз балаларды бір тсекте жанына алып жатуы ерсі емес. Тіпті ке-шешелері бой жеткен ыздарына оран болсын деп ондай баланы дейі жатызады. Есіркегенге сбек наашысыны йіне онан кні о жатаы ке болыскей керуетте екі апасыны ортасына йытауа тура келді. Бір апасы осы бой жетіп алан Зейнеп. Екіншісі Атбасар дуаныны бір слтанына затылан, енді тркіндеп келіп жатан сбекті лкен ызы адиша деген слу келіншек. ысты кні еді. йде сол кні асыр уып, аттары болдырып онып алан бір-екі бекзадалар да бар болатын. сбек трені зі йде жо. Бозбалашылыты басынан талай ткізген сарыарын бйбішесі, йінде жатан онатарынан ауіптенді ме, йтеуір екі ызыны ортасына жиен баласын жатыз-
ан. ыз ояту ол кнде дадылы дет. Шам снген со біраздан кейін ара саалды онаты ертегісін тыдап жатып Есіркеген йытап кеткен. анша йытааны белгісіз Ўлден уаытта о жаындаы Зейнепті Есіркегенді «сен былай жат» деп шатай іргесіне саланында ана оянып кетті. Болыскей керует аырын озалып, тйіршік-шиыршытарыны кміс оыраудай лсін-лсін шылдырлаандарына араанда тсектеріне шеуінен бтен таы біреу келген секілді. Мны нендей мні барын білетін бала кенет ызасы келіп, ызаншатыы стап «бл кім-ей?» деп айай салып жібермекші де болды. йткені баана тсекке жатызар алдында лкен наашы апасы ойыны-шыны аралас «байап йыта, апаларыды біреу-міреу рлап кетіп бара жатса, айай сал», — деп клген. Бнысы «байа, кзетші бар», — деп ыздарын орытаны еді. Осы сз есіне тскен Есіркеген бірден айайлауды ерсі кріп «бл кім-ай?» деп олын созанда, алааны ертекші онаты ара саалына барып тиген. Баланы бір сойан шыарарын сезіп алан Зейнеп дереу Есіркегенге брылып, тентек жиенін бауырына ысып, бетінен сйе бастаан. Дл асында жатан келіншек апасыны уанышы ызытырды ма, лде за созылан кереует дірілі, ауызын ашуа жаа жеткен гл жайнаан жас денесіні сезімін оятты ма, Зейнеп «біз де сйтейік» деп Есіркегенді брынысынан да шырлана бауырына ыса тскен. Наашы апасыны сзін жыысы келмеді ме, лде оны ысты лебі н бойын ытытап, брын білмеген бір ажайып дниеге бледі ме, Есіркеген йтеуір Зейнепті олын апаан, дегеніне кне берген.

Ертеіне Есіркеген апаларынан ялып йден та атпай зытып отыран. Тіпті аулына кеткенше бл йге енді айтып басын да спаан. Содан бері наашы апасы Зейнепті кргелі келгені осы. Арада алты жыл уаыт тіпті. Алты жыл жас баланы ер жетіп, ал ер жеткен ызды дниені нелер ысты-суыын басынан ткізіп лгіретін уаыты. Зейнеп тез киініп, шымылдыты трді. Сйткенше болан жо, амшысын бктей стап Есіркеген «Ассалаумаалейкм» деп йге кіріп келді. Бл баяы ешкіні асыындай кішкентай Есіркеген емес. Булыып скен денесі сп-са. Бозылт беті сл сопатанып, ет жеділеу мрны шеміршектеніп, ырланып, жоары ерніні стінде азыра лпа жнді мрт та кріне бастапты. алада оып жрсе де ауыл жігіттерінше киінген. Басында — сырты кгілдір пайы, ара кк елтірі брік, стінде — жаасы кгілдір барытпен кмкерілген, а ботаны тбітінен рмектеп тоылан ыса етекті шапан, шалбары да осындай а бота тбітіні рмегінен. Ке балаына екі елідей, бркіні тысы мен шапаныны жаасы трізді, кгілдір барыт стаан. Белінде патсайыдан ызан шашаты белбеу, исы жаа ара атлас кйлегіні азантай ана ірі крінеді. Аяында шоайма ара былары етік. Есіркегенні он жетіге жаа шыса да кдімгідей ыз ызыар жігіт болып аланын Зейнепті ойнаы кзі бір кргеннен-а таныды. Ол шаын жайып арсы жрді. Жиенін бауырына ысып екі бетінен кезек-кезек сйді. Наашы апасыны ысты ерні, апалы ылтипаттан грі ыстыыра тигенінен ысылып Есіркегенні екі беті дуылдай жанып ызарып кетті. лде бдан алты жыл брын ткен оиа есіне тсті ме, ол йтеуір Зейнепті шаынан ымсына имылдап тез босанды.

— Ауыл-аймаы, ке-шеше аман ба? — деді Зейнеп жайрадай, — зі де лкен жігіт болып алыпсы! — Сір мны да есіне баяы тн тскен болу керек, ол сыл-сыл клді, — оуда деп еді, ала ыздары здеріні негелеріне йреткен шыар?

Наашы апасыны салан жерден зілдесе сйлегені Есіркегенге наан жо. Сйтсе де жылы жауап айырды.

— Оуда екенім рас, біра ыздардан емес, малималардан неге алып жрмін.

— ойшы? Оларды негесі біздердікінен згеше болады ма екен?

ой сойылып, самауырын ойылды. ыстан шыан ср азы салынан, та асан уыз ымыз ішілді. Ет пісер кезде ауылды бір-екі асаалдары шаырылды. Ет жеп, ымыз ішіп, аз уаыт гіме рып олар да кетті.

Оаша алан жиенінен аланы жайын срап наашы апасы ліп барады. «атынды аладан аласы ба, даладан аласы ба?» — деп ояды сз арасында. «ала ыздары біздей емес бапты келетін шыар, крді бе здерін», — деп сыл-сыл кледі. Есіркеген яланынан жалтара жауап береді. Он жетіге келіп алды деген аты болмаса, ол лі де ауызын жарып шашылмаан гл трізді, алжыдаан боп кіліне шо сала сйлеген наашы апасына кейде ренжіп аландай кпелей арап, зіліне кз жасындай таза млдір бла сезіммен жауап береді. Ал Зейнеп болса... бала жігіт ыайына кнбеген сайын, брынысынан да ршелене тседі. Тр алдында шйі крпе стінде мамы жастыты шынтатай слаан оыан жиеніне лденені дметкендей лсін-лсін телміре арап, оны отты кздерімен ішіп-жеп барады. Ірге жата клбей, а жастыты бауырына ысып етпетінен жатан кйі, кейде екі аяын кезек-кезек ктеріп ояды. Аяын ктерген сайын тыыршы аппа балтыры лсін-лсін жар етіп крінеді. лденені сылтау етіп, а саусатарымен басына басы таяй тскен жиеніні біресе бетінен сипап, біресе ойнаансып тамаынан ытытайды.

Наашы апасы мен жиеніні оаша шйіркелескенін аза ашан ерсі крген, ешкім бл екеуіні кні бойы а отаудан шыпай гімелескеніне кіл бле ойан жо. «Бейшаралар бауырлас емес пе, бірін-бірі саынып алан ой», — деді де ойды. Ал а йді ішінде гіме тіпті бтен трде. Еріккен жас келіншек, оыан жас бала жігіт. Бірі арсыз нпсі ызыын ойласа, екіншісі бтен ойдан млде аула. Зейнеп пен Есіркегенні арасы ересек аншы итті жас кшікпен ойнаанындай. Ойлары мен тілектері шалай жиені мен наашы апасы ананы-мынаны гіме етіп, ит тартыста отырандарында екінді леті де болып алды. Есіркеген атасы Масан биді «Наашы апаа слем беріп айт»деген аылымен келген еді, енді еліне жрмек болды. Біра Зейнеп жібермеді. «Саынып-сарайып, ктіп жатан атыны жо, бір кн онып кет», — деп лердегі сзін айтып жалынды. Есіркеген сырта шыып, аайын-туыстарыны йлеріндегі зге серіктерімен аылдасып еді жас шіркіндер кілдерін жыпас рбы-рдас тауып алан ба, тегіс осы ауылда бір тнеп кетуді малдады. Амал жо, бала жігіт те онуа кнді. Зейнеп Есіркегенні зге серіктері мен бір-екі ауыл кісіні йіне шаырып кешкі она асын берді. Олар біраз уаыт гіме-дкен рысып, тн ортасы ауа тарасты. Енді тсек салатын мезгіл де жетті. Наашы апасы жиеніні стіне ызыл жібек тбіт крпе жауып, астына а мамы жмса бстек жайып, трге жатызды. Сегізінші шамды кндегісінен кеш сндіріп, Зейнеп шымылдыыны ішіне кіріп шешіне бастады. Жаланда нпсісі озан жас йелге, ара тастай мызымас еркекпен бір йде оаша жатаннан арты азап бар ма екен, Зейнепке де бдан арты азап болмады. «Ат соып тастаан екен» деп ойласын деп басы жастыа тиісімен жорта орылдауа айналан бала жігітке не дерін білмей, іші алай-тлей жанып барады. Неше бгін ара бет болса да «жаныма келіп жат» деп йіне келген жиеніне алай айтсын, ойнына зі кіріп баруа таы да дті шыдамады. Ал дл асындаы жігіт оан ола тспес жма ішіндегі рахаттай, жрегін удай ртеп маза берер емес. стіндегі крпесін ая жаына сырып тастап, а мамы тсегінде рі аунады, бері аунады. Тн де бгін лдеалай тымырсы ысты бола алар ма, іштегі жалын мен сырттаы ысты леп бірге осылып жас йелді еркек мар денесін оттай ртеп ояра жер таптырмады. «Бл кшік еркек кіндікті емес пе!» деп біресе жиеніне ашуланады, бір ретте «жаныда жатан уанышты крмейді екенсі, несіне еркекпін деп жрсі», — деп оны йінен де уып шыысы келді. Кз иыын аударан жігіті кілдегі мддесін орындап бден дадыланан жас атын, Есіркегенні мны тіпті йелге санап был етпегеніне біресе намыстанды, біресе алдында тізесін бгіп жалынбашы болды. Біра йелді мндай жадайына кіл ояр жігіт жо, ол енді пысылдап шын йытауа кірісті.