Таырып 12. Сырткы экономикалы байланыстар жйесіндегі аржы.

Сабаты масаты -сырткы экономикалы байланыстар жйесіндегі аржы дамуын тсіну.

 

Сратар:

 

1. Сырткы экономикалы сферасы ызметіні мні.

2. Сырткы экономикалы байланыстара не жатады.

3. Инвестицияларды трлері.

 

Нарыа кшу зара байланыста жне дниежзілік экономикамен бсекелестікте дамитын ашы трпаттаы экономикамен бірге дние жзінгі кптеген елдерімен халыаралы экономикалы байланысты кеейтуді ажет етеді.

ызметті сырткы экономикалы сферасы мемлекетті ,оны жеке жне заны тлаларыны уксас шетелдiк катысушыларымен жне халы-аралы аржы-кредит институттрымен сауда,кредит трансферт жне зге де операциялар кезiнде катысумен байланысты атынастарды кен шенберiн камтиды.

Халыаралы байланыстарды дамытудаы аржыны рлі ш баыт бойынша крінеді.

- аржы кздерін іздестіру жне халыаралы ынтыматастыты р трлі баыттарын аржыландыру шін ажетті аржы ресурстарын жмылдыру.

- Халыаралы ыпалдасты процестерді реттеу.

- Халыаралы атынастарды рбір трін жне бл атынастарды тікелей атысушыларын ынталандыру.

Дамуды азігі кезеінде сырты экономикалы байланыстара мыналар жатады:

1.сырты сауда.

2.шетелдік инвестициялау: бірлескен ксіпкерлік , соны ішінде заы тлаларды млкіне акциялар жне баса баалы ааздар арылы лестік атысу.

4. концессиялар – елді аумаында шаруашылы жне зге ызметті жзеге асыру шін мемлекет меншігіндегі табии ресурстарды, р трлі объектілерді пайдалануа млік ытарын алу, меншікті жалдау.

5. азастан республикасыны халыаралы аржы-кредит йымдарына атысуы; сырты экономикалы ызметті бл нысанымен шетелдік кредиттер мен арыздарды беру байланысты жне халыаралы аржы жне баса йымдара жарналар тленеді.

6. ылым, техника, мдениет,туризм салаларындаы ынтыматасты.

7. шет елдерде елшіліктерді, консулдытарды жне баса ызметкерлерді стау жніндегі есеп-исаптарды жргізу.

Арнаулы экономикалы аумактарды-айрыкша ытык жне экономикалы режимi бар арнайлы блінген аумактарды алыптастыру ызметті ерекше турi болып табылады.

Аталан сырткы экономикалы байланыстарды дамыту республиканы шетелдермен валюта-аржы,есеп-кисап жне кредит атынастарыны негзiне койылан

Сырткы сауда экспорт камтиды.ндірістын казыргi алыптасып отыран курылымына байланысты Казакстан экспортны едэуiр улес эзiрше шикi затка ,тустi металдарга,фабрикаттарга тиiп отыр.

Макро экономикалы теорияга сйкес экспорттын иасып тусуi таза экспорт таза лытты німiн клемін оны мультипликациялы эсерiне байланысты лытты экономиканы дамытуды олайлы факторы деп есептелiндi.

Инвестицияларды ек туры болады:тура жне портфелдк .Тура инвестициялар дегенмз шетелдк капиталды оны егiснiн оз тэуекелдгiмен пайда алу шін баса елдiн экономикасында жумсауы.

Портфелдiк инвестициалар-каражаттарды жалан капиталга-баса елдiн зани жне жеке тлаларды шыгаратын багалы кааздарга жумсау.Сырткы экономикалы ызметтi дамытуды негiзi коптеген шаруашылы зандарында каланан .бл ызметтi кенейту озара байланыста жне орталысыздандыру койылан.

Сырткы экономикалы ызмет калыпты жзеге асыруы ушн дамыан сырткы экономикалы инфракурылым ажет.Осы масатпен Укiметті Кржы Экономика жне бюджеттiк жоспарлау министрлiгiн лытты банкті курылымында сырткы байланыстарды басаруды орандары курылан.Валюталы реттеу-нормативтiк-ытык актiлердi эзiрлеу мен бекiту акпарат жинау ,валюта заннамасыны сакталуын бакылау жне зандарды кзделген санкцияларды олдану.

 

 

дебиеттер:

1. Тінсілов М.Д., ркмбаева .Р. Баалы ааздар нарыын реттеу. /оулы/. РМК «АА экономикасы жне ААД ЗИ» баспаханасы Алматы 2007.

2. Ібрішев И.И., ркмбаева .Р. Банктік туекелдер. /оу ралы/. аза клік жне Коммуникациялар академиясыны баспасы. Алматы 2009.

3. ділов Ж.М., Тінсілов М.Д., ркмбаева .Р. Инвестиция менеджменті. /оу ралы/.азТУ-ды ТБ орталыы. Алматы 2009.

4. Тінсілов М.Д. Банк менеджментін йымдастыру. /оулы/. азТУ-ды ТБ орталыы. Алматы 2009.

5. Тінсілов М.Д. Сатандыру ісіні аржылы негіздері. /оулы/ азТУ-ды ТБ орталыы. Алматы 2011.

6. Тінсілов М.Д., ркмбаева .Р. аржы негіздері: теориясы, тжірибелер мен есептеулер. /оулы/ азТУ-ды ТБ орталыы. Алматы 2016.