удармашыны жалан достары.

Интернационал сздер Кірме сздер - тіларалы арым-атынас (байланыс) нтижесінде бір тілден екінші тілге ауысан бгде тілдік элементтер. Кбінесе белгілі бір жаа ым-тсінікті атауы болып келетін кірме сздер «шет тіл сздері», «интернационал сздер», сияты трлерге сараланып зерттеледі. Кірме сздерді кейбіріні тр-тласынан, дыбысталуынан ай тілді еншісіне жататыны белгілі болып трса, ал ертеден олданылып, тілге бден сіісіп кеткен кірме сзді айсы біріні тп тркінін айындау шін арнайы этимологиялы зерттеулерге жгінуге тура келеді. Мысалы, тіліміздегі за-закон ос сзіні законы - орыс сзі екені баршамыза белгілі, ал тл сзіміздей болып кеткен за болса - ерте замандарда ытай тілінен ауысан. Аылшын жне орыс тілдерінде бірдей оылатын жне маыналары бірдей сздер кп. Бл сздер осы тілдерді бір-бірінен алынан немесе шінші бір тілден кіріккен (француз немесе латын тілдерінен). Мысалы: contras, control, diagram, dialect – контраст, контроль, диаграмма, диалект. детте интернационал сздерді аудару йынды тудырмайды. Егер олар бірдей маына беретін болса. Біра, аудару кезінде интернационал сздерді олдананда бл сзді аударылып жатан мтінні стиліне аншалыты сай екенін ескеру керек. Аудармашылар аударма жасау кезінде маынасы жаынан р трлі, біра тлалары бірдей аылшын жне орыс сздеріне жиі кезігеді. Бл сздерді псевдоинтернационал сздер немесе “аудармашыны жалан достары” деп аталады. Кпшілікке белгілі мысалдар: compositor сзі композитор деп аударылмайды, наборщик деген маынаны білдіреді; conductor сзі кондуктор деп ана емес, режиссер деп те аударылады. Кбіне псевдоинтернационал сздерді затты-логикалы мазмндарында айырмашылытар болады. Мндай айырмашылытарды 4 трін крсетуге болады: 1.Орыс тіліне еніп кеткен аылшын сзі meeting аылшын тілінде кп маына береді. Олар “кездесу”, “жиналыс”, “дуэль” жне т.б. Аылшын сзі record “рекорд” маынасымен атар “протокол”, “репутация” деген маыналарда олданылады. Nation сзі “лт” маынасынан баса “халы”, “ел”, “мемлекет” деген маыналарында жиі олданылады. 2.Егер сздер баса бір шінші тілден кіріккен болса. Аудитория сзі екі маына білдіреді: 1) кабинеттер жне 2) люди, слушающие выступление. Аылшын тілінде auditorium сзі кабинет деген маынаны білдіреді. Ал аудитория сзіні екінші маынасы audience деп аударылады. 3.Екі тілде де маыналары сйкес келуден баса зіні баса маыналары бар. Корреспонденция сзіні аылшын тіліндегі “correspondence” сзімен бірдей келетін маынасы “хат”, ал аылшын тілінде жо маынасы “газеттегі аымдаы оиалар туралы ескерту”. з кезегінде аылшын “correspondence” сзіні орыс тілінде жо маынасы “аналогия”, “сйкестік”. 4.Тлалары сас сздер ртрлі маыналарды береді. Мысалы:

Story – история жне аылшын сзіндегі екінші маынасы бар. a part of a building comprising all the rooms that are on the same level. a three-story building Бір дегейде орналасан блімдер, соны ішінде имаратты бір блігі. Мысалы: ш абатты имарат. Box – коробка жне орыс тлндегі басаша маынасы “боксировать”, “бокс”.

ркін тіркестерді аудару.

Траты сз тіркесі, фразеологиялы тіркес – екі немесе одан да кп сздерді тіркесуінен жасалып, бір ымды білдіретін бейнелі сздер тобы. Еркін тіркес - кемінде толы маыналы екі сзді байланысынан тратын сздерді тіркесі. Еркін сз тіркесіні етістікті сз тіркесі жне есімді сз тіркесі деп блінеді. Еркін сз тіркестерін аударан кезде сздерді ауыстыру жиі кездеседі. Себебеі, аылшын тіліндегі сздер тіркесті маынасын толы аша алмауы ммкін. черная неблагодарность black – жай ана ара Сол себепті, “a rank ingratitude” деп аударылады. Кейде маынаны дрыс жеткізетін сзді табу иын. Аудармашы семантикалы ауыстыруларды пайдаланады. Генерализация жне конкретизация Бастапы сз аударма тілінде баса, маынасы ке сзбен Орел поднялся выше и снова стал делать круги. The bird went up end circled again. немесе тар маынадаы сзбен Он взял ребенка на руки. He took the child in his arms. ауыстырылады. Метонимикалы аударма Метонимия – зара байланысты балама ымдарды олдану, былыс орнына оны ерекше асиетін крсету. Свободная продажа – a free market Плохо работающее производство – a money-losing factory Семантикалы компоненттерді айта блу Тпкі нсадаы сз тіркесті маынасын нтижедегі аударылан толы сйлемге байланысты ауыстыру. Правительству было поручено глубоко изучить предложения, высказанные депутатами. The government was asked to make an in-depth study of the deputies` proposals. Компрессия аза тіліндегі немесе орыс тіліндегі кейбір сз тіркестері аылшын тілінде жеке сзге айналады. лттар жадайды жасы жаа згеруін тілейді Nations wants to change the situation for the better. Народы желают изменения дел к лучшему.Nations wish to see improvements