ІЖ –ды абылдаушылы жне олармен заымдалу аупі жоары ауіп-атер контингенттері.

АІЖ-ны ерекшелігі оны науастарды тек кейбір контингенттерін ана заымдайтыныда жатыр. Емдеу алдын-алу мекемесі жадайында пациенттерде АІЖ-ны жпалы ауруыны дамуыны ммкіншілігі кптеген факторлара туелді: оздырыш асиеттері («госпитальды штамм»), заымдайтын дозаны млшері, жалпы жне жергілікті иммунитетті жадайы. Хирургиялы блімшелерде ауіп-атер топтарына ерте жастаы балаларды жне арт адамдарды, терапиялы стационарларда ант диабеті бар науастарды, антибиотиктерді за уаыт абылдаан пациенттерді, босану мекемелерінде мезгілінен брын туан нрестелерді, туанда салма жеткіліксіздігі болан нрестелерді жатызады.

АІЖ-мен ауыру аупі жоары ауіп-атер контингентіне медициналы персоналды да жатызады.

Науастарды анымен арым-атынаста болатын медициналы ызметкерлерді ксіби ауруларыны атарына В, С, D вирусты гепатиттер, АИВ жпасы жатады. Парентеральды гепатиттерді жтыруда аса жоары аупіне гемодиализ блімшелеріні медициналы персоналы, клиникалы зертхана ызметкерлері, хирургтер, стоматологтар, реаниматологтар шырайды.

Эпидемиялы процесті кріністері. АІЖ-ды эпидемиялы процесі спорадикалы жне эпидемиялы сыраттанушылыпен крінеді.

АІЖ-мен сыраттанушылы крсеткіштері ртрлі баыттаы стационарларда ртрлі. АІЖ-мен сыраттанушылыты е жоары дегейі реанимация мен арынды терапия блімшелеріне тн, бл крсеткіш балалар хирургиялы стационарларында да, ересектер хирургиялы блімшелерде де жоары. АІЖ- ды тіркелуі бойынша бірінші орындара босану мекемелері ие болып отыр.

ртрлі стационарларда эпидемиялы процесті кріністері басты этиологиялы агенттерге, стационарды баытына, емдеу-диагностикалы процедураларды клеміне туелді. АІЖ-ды эпидемиялы процесіні ерекшелігі оны траты аурухана ішілік бр етулерді тзумен жретін автономды трде дамуы болып табылады.

АІЖ кезіндегі алдын-алу жне індетке арсы шаралар. Емдеу-алдын-алу мекемелерінде алдын-алу жне індетке арсы шараларды абылдау блімшесінен бастап, барлы рылым бліктерінде жргізеді. абылдау бліміні персоналыны міндеті емдеу алдын-алу мекемесінде жпалы ауруды келінуін, таралуын болдырмау масатында жпа оздырышыны кзін анытау болып табылады. Ол шін абылдау блімінде бір мезгілді бір ана науасты абылдайды, пациентті арап шыады, эпидемиологиялы анамнезді жинап, санитарлы деуді ткізеді. Науастарды абалдаандаы медициналы срыптау мен пациенттерді аындарын жекелеу маызды шара болып табылады.

Келіп тскен рбір науастан со кушеткадаы клеенканы дезинфекциялы ерітіндімен срту керек, олды сабынмен мият жуып, жпалы науасты араан кезде 2 минут бойы тері антисептигін олданып жуу ажет. абылдау блімі дезинфекция, дезинсекция заттарымен, сабынмен, жеке пайдаланатын жуыш жкелер, оны сатайтын ыдыстармен, клизмалар шін штармен амтамасыз етілуі тиіс.

Стационарларды емдеу блімшелерінде жпалы науастарды белсенді трде анытап, оларды оашалайды, аымдаы жне орытынды дезинфекцияны жргізеді. Жпалы науасты жеке палатаа ауыстырады, кейін жпалы ауруханаа жібереді, іріді-септикалы жпалары бар науастар іріді хирургияны арнайы блімшесіне ауыстырылуы керек.

Алдын-алу дезинфекциясын жргізуге аса назар аударады, яни АІЖ-ны оздырышыны беріліс жолдарын жне факторларын жояды, емдеу мекемесінде «госпитальды штаммдарды» циркуляциясын тотатады. Бл масатта емдеу блімшелерінде дезинфекциялы ерітінділерді олданып, заттарды жне жиазды беттерін сртеді. Тсек жабдытарын рбір науасты шыарылуынан кейін дезинфекциялы камерада дейді. Науастар іш-киімді ауыстырып 7-10 кнде 1 рет гигиеналы ваннаны абылдайды. Тсек жыбдытарын жне іш-киімдерді ауыстыранда оны апаы бар ыдыстара немесе мата-мата аптара салады. Сосын еденді жне заттарды дезинфекциялы ерітінділермен сртеді. Барлы жинау заттарын: щеткаларды, слгілерді, шелектерді белгілейді. Жинау материалын 3 % хлорамин ерітіндісіне 1 саата салып ою, таза аынды суда шайып кептіру арылы зарасыздандырады. Жоспарлы трде айына 1 рет, сонымен атар крсеткіштер бойынша ауаны, сйы дрілік алыптарды, ана стіні, науас ішетін сйытытарды, персонал олдарынан жне кту заттарынан алынан жуындыны бактериологиялы зерттеулерін жргізеді.

Емдеу алдын-алу мекемелерінде немі хирургиялы ралдарды, инелерді, шприцтерді, тігу материалыны, катетерлерді, жасанды ан айналым аппараттарды эндоскопиялы аппаратураны залалсыздыыны бактериологиялы баылауын жргізеді.

Денсаулы сатау министрлігіні бйрыына сйкес госпитальды эпидемиолог мамандыы, ал ірі ауруханаларда - санитарлы-эпидемиологиялы сратар бойынша бас дрігерді орынбасары мамандыы енгізілді, ауруханаларда АІЖ-ларды алдын-алу жнінде комиссиялар рылды. МСЭ орталытарында АІЖ-ларды баылау бойынша блімшелер ызмет етеді, оларды басты міндеті – АІЖ-ларды алдын-алу бойынша жмысты дістемелік басару, емдеу алдын-алу мекемелерін лицензиялау, эпидемиологиялы жадайды сараптау, АІЖ-ды бр етулерін зерттеуге атысу.

Аіж-ларды алдын-алудаы маызды баыт ауруханаа дейінгі кмекті крсету, арнайы орталытарды диагностикалы зерттеулерді жргізу, ауруханаа жатызу масштабтарын ысарту, стационарда болу уаытын ысарту болып табылады.

АІЖ-ларды эпидемиологиялы адаалау – АІЖ-ларды эпидемиялы процесіні динамикасыны (сыраттанушылы, тасымалдаушылы, лім-жітім дегейі), оларды таралуына сер ететін факторларын жне жадайларды мониторинг жйесі, АІЖ-лармен кресу мен алдын-алуды ылыми негізделген жйесін ру шін алынан апаратты сараптау.

Эпидемиологиялы адаалауды масаттары емдеу алдын-алу мекемелерінде АІЖ-лар бойынша эпидемиологиялы жадай туралы орытынды жасау жне оны негізінде ылыми негізделген АІЖ-ларды баылау жнінде сыныстарды анытау болып табылады. Эпидемиялы процесті тенденциясын анытау, АІЖ-ларды этиологиясыны згеруін жне ауіп-атер факторларыны серін анытау алыптасан кресу жне алдын-алу шараларыны жйесіне тзетулер енгізу шін ажет, бл алдын-алу жне індетке арсы шараларды ныаюына ыпал етеді.

Емдеу алдын-алу мекемесінде айына 1 рет АІЖ-лармен сыраттанушылыты сараптамасын жасап, алдын-алу жне індетке арсы шараларды атарылуы бойынша наты сыныстарды даярлау керек.

АІЖ-ларды рбір оиасыны пайда болуы кезінде госпитальды эпидемиолог эпидемиологиялы тексеруді жргізеді, ал АІЖ-ларды ауыр трлерінде (мысалы, ліммен аяталан сепсис, остеомиелит) эпидемиологиялы тексеруге МСЭ эпидемиологы, блімше мегерушісі, аурухананы бас дрігеріні орынбасары атысады. рбір аурухана ішілік ауруа «шыл хабарламаны» толырып, МСЭ орталыына жібереді.