елгілеу жне интерфейс. яшытарды форматтау.
Мліметтерді компьютерде кестелар трінде йымдастыруа жне деуге арналан программалар немесе осымшалар кестелы процессорлар немесеэлектронды кестелардеп аталады. Бл электронды кестелерді артышылыы- мліметтерді деуді, срыптауды, есептеуді автоматты трде жзеге асыра алады, ртрлі яшытарда орналасан мліметтерді трліше формулалар кмегімен байланыстыра алады жне т. б.
Ехсеl программасында жат болып .хlsкееймесі бар файл есептеледі. Бл файлды Ехсеl-де жмыс кітабы деп атайды. Жмыс кітабы жмысты беттерден (лист1 немесе Sheet 1) трады. Бір жат клеміндегі беттер саны -255болуы ммкін.Жмыты бетті 4 трі кездеседі:
1. Жмысты бет.Онда кдімгі кестелар болады.
2. Модульді бетіVBA программалау тіліндегі программа тексті жазылады (VBA-Visual Basic for Application).
3. Диалогты терезені беті.Мнда диалогты терезелер рылады. (ОК, Отмена батырмалары бар терезе)
4. Диаграммалар трызылатын бет.
рбір жмысты бет жеке электронды кесте трінде арастырылады да , онда65536 жол (rows) и 256 баан(columns) болады. рбір жол 1 ден бастап 65536 дейінгі бтін сандармен , ал баандар латын алфавитіні A, B, …, Z, AA, AB, …IV ріптерімен белгіленеді. Жолдар мен баандарды илысуынан кестені негізгі рылымды элементі яшы (cell) пайда болады. Кестедаы рбір яшыты адресі болады жне ол яшы орналасан баан мен жолды атауларыны бірігуінен трады (мысалы, А5, ВВ45 , т.б.).
яшытара жазылатын мліметтер текст, тратылар, формулалар трінде болады. Бір яшыа 32767 символа дейін енгізуге болады.
детте (по умолчанию) яшытаы санды мліметтер оа арай, ал тексттік мліметтер сола арай тураланады. Енгізілген млімет ені бойынша шыа сыймаан кезде о жатаы бос емес яшы, алдыысын жауып тастайды. Кестедаы атар орналасан бірнеше яшыты бірігуінен пайда болатын тіктртбрышты обылысты диапазон деп атау келісілген. Диапазонны адресі тіктртбрышты облысты сол жа жоары жаында орналасан шеткі яшы пен о жа тменіндегі шеткі яшыты адрестері арылы аныталады, яшытар адрестеріні арасына ос нкте белгісі ойылады (мысалы, А1: С6). MS Excel программасында яшытара мліметтерді теру арылы немесе бірнеше дістерді пайдаланып, автоматты трде жазуа болады. Оны екі трлі дісі бар:
Бірінші діс:
1. атар орналасан екі яшыа прогрессияны алашы екі мшесі жазылады;
2. млімет жазылан диапазон немесе екі яшы белгіленеді;
3. Тышан крсеткішін белгіленген диапазон облысты о жа теменгі брышына апарсаыз крсеткіш ара тсті « осу белгісіне» (+) згереді, бл белгіні толтыру маркері деп атайды. рі арай толтыру маркерін тышанны батырмасын басып отырып ажет яшыа дейін соза бересіз.
Екінші діс:
1. Бір яшыа прогрессияны бастапы бірінші мшесі жазылады;
2. Млімет жазылан яшы белгіленеді;
3. Правка Заполнить Прогрессия Командасы орындалады;
4. Пайда болан терезеден тип расположение блімінен по столбцубелгіленеді, шаг тсына прогрессияны адамыжазылады, предельное значение тсына прогрессияны соы мшесіні мні жазылады.
Жмысты беттермен жасалатын рекеттер:
- Жмысты бетті атын згерту: жмысты бетке сйкес ярлыкты атына екі рет шертіледі немесе сол ярлыкты контекстік мзіріндегі Переименовать командасы орындалады да жаа ат жазылады; жмысты бетті жою: ПравкаУдалить лист немесе бетке сйкес ярлык контекстік мзіріндегі Удалить командалары арылы жзеге асырылады;
- Бетті орынын ауыстыру немесе кшіру: Правка Переместить/Скопировать лист немесе бетке сйкес ярлык контекстік мзіріндегі Переместить/Скопировать лист командаларыны бірі арылы жзеге асырылады; кшіруді орындау шін Переместить / скопировать лист терезесіндегі Создавать копию блімі іске осулы болу керек;
- Бет осу: алдына жаадан осылатын бет орналасатын, жмысты бет ярлыгына шертілгенде шыатын контекстік мзірден Добавить командасы орындалады да, пайда болан Вставка диалогты терезесінен Лист белгісі тадалынып, ОК басылады.
8.2 . Деректерді енгізу жне редактрлеу. яшы адрестері
яшытарды адрестері.Excel программасында яшытарды ш трлі адрестері пайдаланылады: абсолюттік, салыстырмалыжне араласадрестер. Егер трлі операцияларды орындау барысында операцияа атысатын яшытарды адрестері сйкесінше автоматты трде згеріп отыратын болса мндай яшытар салыстырмалы адресті болып есептелінеді. детте (по умолчанию) Excel программасы іске осылан кезде яшытарды адрестері салыстырмалы адрестер болып трады. яшытармен жасалатын операциялар барысында яшыты адресі туелсіз, зермейтін болса мндай яшытарды абсолют адресті деп атайды. яшыты абсолют адресін крсету шін сйкесінше жол жне баан аттарыны алдына доллар ($) белгісін ойып жазады (мысалы, $A$2). Мны бірден жазу шін яшыты белгілеп , <F4>пернесін басу тсілі де олданылады.
Аралас адрестідеп яшыты адресін крсетуде салыстырмалы жне абсолютадрестерді атар олданылан жадайын айтады (мысалы, $A1, B$2).яшытардаы формулаларды кшіруде абсолют адрестер згермейді, салыстырмалы адрестер згереді.
яшыа формула жазу. Excel программасында яшыа формула енгізу міндетті трде «те болады» (“=”) белгісінен басталады, ал енгізуді аятау Enterпернесін басумен бітеді.
Формулалар жазуды мысалдары: = 2*5^ 3+4немесе =A1+Cos(5,282)
за формулаларды жазуда программа терезесіндегі формулалар жолы деп аталатын жол яшыпен салыстыранда олайлыра болады.
Формулаларды редакциялау. яшытаы формуланы редакциялау шін уелі яшы белгіленіп алынады да екі рет шертіледі немесе F2 пернесі басылады немесе формулалар жолындаы “=”белгісіне сырт еткізіледі.Редакциялау режимінде яшытаы формула формулалар жолында толыымен крініп трады, курсорды алаан жеріізге ойып згертулер нгізе беруге болады.
яшытаы мліметтерді форматтарын таайындау.Ол шін ажет яшыты белгілеп алып сол яшыты контекстік мзіріненФормат ячеек немесе Формат Формат Ячейкикомандаларыны бірі орындалады.НтижесіндеФормат ячеек деп аталатын диалогты терезе шыады, осы терезедегі жапсырмаларды пайдалана отырып ртрлі санды форматтарды, яшытаы текстерді туралауды, яшыты трі мен шекара сызытарын, оранысын жне т.б. параметрлерін таайындауа болады.
8 – Таырып бойынша тест сратары