ертханалы жмыс №7-8

Таырыбы:Мзір трінде жне «и-жо» жйесі трінде диалогті зерттеу.

Жмысты масаты:ЭЕМ-мен мзір трінде пайдаланушыны зара рекеттесу диалогын ндіру, пайдаланушыны «и-жо» арапайым жауаптарын талап ететін ЭЕМ-мен жйе трінде зара рекеттесуіні диалогын ру.

Теориялы блім

Диалог деп - ойлау процесіні жылдамдыымен лшемдес, наты масата жету шін екі субъектіні арасындаы хабарламаларды тікелей айырбасын тсінетін боламыз. Сол наты масат арылы уаытты кез келген стінде апаратшы мен реципиент (апарат абылдаыш) ролдеріні ауысымы ммкінді болады.

Мзір – диалогті аса тараан типі. арау барысында жйе диалогті инициализациялайды. Осылайша, диалогті адамы жйені ену алыбын беруінен басталады. Пайдаланушымен шыу хабарламасын бергеннен кейін жне оны жйесін ндіргеннен кейін диалогті адамы аяталады.

Берілген диалог типіні машиналы іске асыруыны бірнеше формалары ммкінді. Барлы жадайда ену хабарламасы ретінде дисплей терезесінде жйені кптікке байланысты кптік функциялары (ереже бойынша нмірленген) крінеді, оларды жзеге асырылуы диалогті жріп жатан алыбында ммкінді. Мндай ену хабарламасын мзір деп айтатын боламыз.

Пайдаланушымен наты функцияны тадауы мыналармен іске асырылуы ммкін:

1. пернелік татада талап етілетін директиваны немесе оны ысартылан атауын терумен;

2. талап етілетін апаратты нмірін пернелік татада терумен;

3. керекті директивасы бар терезе жолына курсор апару;

4. берілген функцияны іске асыру шін бадарламаланан функционалды пернелерді басу арылы.

олданбалы диалогтік жйеде екі функционалды компонентті бліп крсетуге болады:

- пайдаланушы жмыс жасайтын олданбалы жйені;

- пайдаланушы мен олданбалы жйе арасындаы диалогті басаратын диалогтік компонент.

олданбалы жйелерді мысалдары ЭЕМ-мен профессионалды сферада пайдаланушыларды жмыс жасайтын барлы жйелері болып табылады, басаруды автоматтандырылан жйелеріні р трлілігі, автоматтандырылан жобалауды жйелері, олданбалы бадарламаларды пакеттері жне т.б. Бл жйелер диалогті мселелік облысыны терминдерінде жруімен сйкесті жне шыуда пайдаланушыны есептеуіш машинасымен атынасуыны масаты болып табылатын соы нтижені сол пайдаланушы алады.

Диалогтік компонент олданбалы жйені ондырмасы болып табылады жне пайдаланушыа мселелік есепті ойылымын длелдеуге кмектеседі. Ол ш сйкес лингвистикалы формалар мен сервистік функциялар жиынтыын сынады. Бл жадайда диалог диалогтік жйені терминдерінде жреді жне метадиалог деп аталады. олданылып жатан терминология іс жзінде мселелік облыстан туелсіз. олданбалы жйеде жетілдірілген метадиалогті бар болуы тек мселелік облыспен таныс пайдаланушыа талап етілетін нтижелерді алдын ала толы зерттеуінсіз диалогтік жйе алуына ммкіндік береді. Сондытан олданбалы жйені рсатты болуы жне тарауы кбінесе диалогтік ондырманы ру сапасынан туелді болады.

И-ЖО жауаптарын талап ететін сратар, диалог адамында балама ретінде пайдаланушыа И жне ЖО жауаптары сынынылан кезде «мзір» типіндегі диалогті жеке жадайы болып табылады.

 

Баылау сратары:

  1. Диалог анытамасын берііз.
  2. Диалогті трлерін атап шыыыз.
  3. Мзір трінде іске асырылан диалог ерекшеліктері.
  4. Метадиалогті анытамасын берііз
  5. Диалогтік жйені анша жне андай функционалды компоненттерін райды?
  6. «И-жо» жауаптарын талап ететін жйе трінде іске асырылан диалог ерекшеліктері.

Тапсырма:

    1. Пайдаланушыны ЭЕМ-мен мзір трінде диалог райтын бадарлама рыыз.
    2. Кнге байланысты аптаны кнін анытауа ммкіндік беретін бадарламама рыыз.

СОЖ 4

Трлі-тсті бейнені CRT мониторларында пайда болуы

Тапсырма:

1) Электронды сулелі ттікшесі бар мониторларда трлі-тсті бейне трызуды принципін білу.

2) Электронды сулелі ттікшесі бар мониторларды жасауда пайдаланылан, трлі-тсті бейнелерді абылдайтын, оператор-адамны кру асиетін білу.

3) Электронды сулелі ттікшесі бар мониторларда пайдаланылатын тстік моделдерді негізгі компененттерін білу.