ны ткізу трі – тренинг.
дістемелік сыныс: Пайдаланушы мен компьютер жйелеріні арасындаы зара атынасты йымдастыру шін, р трлі апаратты енгізу ралдары пайдаланылады. Бл ралдарды тадау, жйеде орындалатын тапсырманы ерекшелігіне байланысты. Компьютерлік жйелерде апаратты енгізу ралдарыны классификациясыны негізі ретінде, логикалы рылыларды бес трі саналады:
- Локатор – орынды анытау;
- Селектор – экранда крінетін объектіні немесе апаратты тадау;
- Валюатор – сандар кеістігіне жалыз мнді енгізу;
- Пернетата- алфавитті-цифрлы символдарды енгізу;
- Батырма - рекетті немесе белгісін тадау.
Жоарыда тізбектелген ралдарды іс жзіндегі прототиптері карандашты немесе бадарлы планшеттер, тышан, шар, джойстик, сулелі ауырсын, сенсорлы экран, потенциометр, алфавитті-цифрлы жне функционалды пернетата болып табылады.
Лекция №20. Диалогты жзеге асыру.
Жобалау процесін жне жйені жзеге асыруыны жалпы принциптерін арастырайы.
Біра іс-жзінде бл ажеттіліктер жиі бзылады немесе мына себептерге байланысты орындалмайды. Біріншіден, бл бадарламаларды амтамасыз етуді деуді мамандарымен байланысты. делетін бадарламалара негізделген аны ажеттіліктер наты олдануда ызба мінезі бар. Дрыс рылмаан бастапы ажеттіліктер жне де толып жатан натылы еместерді атары барлыын жаадан руа келіп сотырады. Бл процесс кп айталануы ммкін. Бны себебі мынада; барлы бадарламалаушылар тезірек жзеге асыру сатысын уаытша жаындатуа тырысады. Бл ажеттілікті термин жобалауа те аз уаыт жмсалады. Сол уаытта толы жне дрыс мамандарды дайындау бадарламаларды амтамасыз етуде е жауапты тапсырма.
Мамандандыру – алдыы этаптар орытындысы бойынша табылатын эскизді талаптар этапы. Эскизді ажеттіліктер есеп ойылуы дегейінде крсетіледі. Блшектеу процесін маман шыарады, мамандандыру негізінде бадарламалар деледі. Дл осы саатта жзеге асыру процесінде бастапы ажеттіліктерден ауытулар болуы ммкін жне бастапы згертулер керек болады.
Жобалауды екі негізгі этабын бліп крсетуге болады: эскиздік ажеттіліктерді шаару жне мамандарды олдануы.
Диалог сценарийін жобалау кезінде ескеруі ажетті е маызды факторларды арастырайы:
Диалогты соы масаттары. Бл масаттар диалог есебіні берілуінен туындайды. Е олайлы диалог графы трінде бейнелеу. Диалог графы асинхронды шыыстарды алдын-ала ескеруі керек, яни пайдаланушыны тілегіне арай ол кез-келген алмасу нктесінен жоары дегейге айта орала алады.
Кіріс баылауы. Диалог процесі кезінде берілгендерді баылау ажет, яни тзетуге келіп тсетін апаратты талдау. Диалогты жйе ате табылан жадайда оны дейді жне егжей-тегжейлі диагностикалы хабарламаларды береді. Жасы диалогты бадарламаны ерекшелігі берілгендерді енгізуді дамыан ателер диагностикасы болып табылады. Егжей-тегжейлі диагностикалы хабарламалар – пайдаланушыны диалогты жйемен жмысыны жоару німділігіні кепілі. Шындыында, егер жйе “Сізде ате” деген хабарлама жіберсе, онда бл аз апаратталан хабарлама.
Жйе наты атені крсетуі керек (детте бл шін арнайы символ олданылады, мысалы, леп белгісі «!») жне оны себебін тсіндіруі керек.
Экранда хабарламаны орналасуы. Экранда хабарлама мтінні орналасуы апаратты тез жне дрыс абылдауда маызды мнге ие.
Мамандандыруда берілген диалог сценарийі диалогты жйе жобасыны е маызды наты крінісі болып табылады. Дайын жйені тексеру жасы мамандар болан жадайда жеілдейді. Егер бадарламаа згеріс енгізу талап етілсе, онда сйкес мамандара да згеріс енгізу керек. Басты клемді диалогты жйені жобалауа аудару керек.
Бадарламалау
Бадарламалы жабдытауды руа тн ерекшелік оны техналогиялылыы болып табылады. Бадарламалау технологиясын олдану сапалы бадарламалы жабдытауды руды амтамасыз етеді. Мндай технологияны мысалы ретінде кеінен олданылатын рылымды бадарламалауды атап крсетуге болады.
Диалогты жйеде рылымды бадарламаларды жзеге асыруа бадарламалауды наты логикасын амтамасыз етеді жне згерістер енгізуге, алып жруге ыайлы бадарламаларды алуа кмектеседі.
рылымды бадарламаларды негізгі рамаларына мыналар жатады: жоарыдан тменге жобалау, модульді бадарламалау, рылымды кодтау.
Жоарыдан тменге жобалау есепті жалпы сипатта тізбекті блшектермен анытауды болжайды. Есепті натылау иерархияны тменгі дегейіні пайда болуына келеді.
Мысалы, жалпы тапсырма – диалогты жйені жазу, иерархияны жоары дегейін тіктртбрыш трінде бейнелейік, оны ішіне «диалогты жйе» деп жазамыз. Осылайша, ш тіктртбрыштан тратын иерархияны екінші дегейі пайда болады. з кезегінде, рбір бадарлама иерархияны екінші дегейінде де анытала береді. Нтижесінде жйені ааш трізді иерархиялы рылымы алынады.
Жоарыдан тменге жобалау жйе рылымын наты крсетуге ммкіндік береді.
Модульді бадарламалар – бл бадарламаны модульдер деп аталатын блшектерге блу. Модуль бадарлама немесе процедура трінде дайындалады. Модульді бадарламалау кезінде кіріс модуліне андай берілгендерді келіп тсетінін жне шыысында андай берілгендер болу керектігін білу маызды.
Бл жадайда, модуль «ара жшік» сияты жмыс істейді, яни баса модулдер кзарасы сте маызды емес, модуль ішіндегі де маызды емес, бастысы, оны дрыс кіріс берілгендерін беруі. Осымен модульдер туелсіздігі амтамасыз етіледі.
Модульді бадарламалау жоарыдан тменге жобалауды логикалы жаласы болып табылады. Шындыында, суретте иерархияны рбір дегейі сйкес модульдер трінде жзеге асатын бір немесе бірнеше тіктртбрыштармен беріледі. Модульдерге блу бадарламалауды жеілдету.
рылымды кодтау – бл бадарламаларды алуа, оуа, тестілеуге жне модификациялауа ыайлы моделдерді жазу дісі. рылымды кодталуды негізін кез-келген иындыы бар бадарламаларды жазу принципін райды жне олар арапайым логикалы рылымдарды шектелген сандары кмегімен жзеге асады: операторлар тізбектілігі, шартты тадау, айталау (циклды).
Осылайша, мынадай орытынды жасауа болады: рылымды бадарламалауды олдану бадарламалар мен берілгендер рылымына тсінікті енгізеді. Бадарламаларды жазан кезде бір логикалы рылымды олдану бадарламалау стилін стандарттайды, бадарламаларды ыайлы оуа жне тсінуге кмектеседі.