най эмульсияларын бзу дістері: гравитациялы салын блу, быр ішіндегі деэмульгация, центрифугалау, фильтрациялау, электродегидрация.

Мнайды сусыздандыру. Мнай эмульсияларын бзу дістері: гравитациялы салын блу, быр ішіндегі деэмульгация, центрифугалау, фильтрациялау, электродегидрация. Деэмульгаторлар. Эмульсияны бзуды термохимиялы дістері. Тндырыштар, оларды трлері жне есеб.

Кен орындарындаы мнайды дайындау ондырыларында мнайды тауарлы дрежеге дейін дайындауды негізгі процестеріне мнайды сусыздандыру жне тзсыздандыру процестері жатады. Сусыздандыру технологиясыны негізіне су-мнай эмульсияларын бзу процесі жатады. Бл процесс негізінде эмульсиялар траты са дисперсті кйден кинетикалы трыдан трасыз ірі дисперсті жйеге ауысады.

Мнайды деэмульгациялау (эмульсиясыздандыру) тсілдеріні шартты жіктемелері бар:

механикалы (сзу, центрифугалау)

термиялы (тндырып ыздыру, ысты сумен жуу)

электрлік (электромагниттік рісте деу)

химиялы (реагент – деэмульгаторлармен деу)

Сонымен атар, эмульсияларды бзу шін ультрадыбысты жне акустикалы тербелістермен деу дісін де олданады. р трлі дістерді біріктіріп те пайдаланады.

Деэмульсация процесіні негізгі ш кезеін былай крсетуге болады:

I – сырты «бронды» абышаларды бзу

II – тамшыларды ірілендіру

III – фазаларды айыру

Бірінші кезеде, эмульсияны бзуды негізгі жне е мбебап трі – химиялы реагент – деэмульгаторларды сері болып табылады. Кейбір жадайларда ыздыру немесе арынды араластыру серінен сырты абышаларды лсіретуге немесе бір блігін бзуа болады. абышаларды бір блігін электростатикалы жне электромагниттік (нерксіптік жиіліктегі) рістерді олданып бзуа болады. Жоары жне аса жоары жиіліктегі тербелістерді олдану крделі ондырыларды ажет етеді жне ол азіргі кезде лі олданыс тапан жо.

Екінші кезеде, маызды жне болашаы бар тсіл – электр рісін пайдалану (электродегидраторлар) арылы су тамшыларын ірілендіру болып табылады. Сондай-а, эмульсияларды су абатында шаю дісі де ке тараан, бл процесті жасы жруі кбінесе тесілген бырлар-маточниктер арылы сйы аыныны біркелкі таралуымен аныталады. Магниттік рісті (яни импульсті аса кшті магниттерді) олдану шарасы - ондырыларды крделігіне байланысты тежеліп тр.

шінші кезедегі негізгі процесс - бл гравитациялы тндыру болып табылады. Соы жылдары тндырыштарды жоары німді конструкциялары шыты, олар сыйымдылытарды тиімді клемін толы пайдалануа жне эмульсиялы жйелерді физикалы-химиялы асиеттерін ескеруге ммкіндік береді. рамында механикалы оспалары едуір млшерде кп болатын эмульсияларды деу шін центрифуга дісін олдану тиімді болып табылады.

Процесс кезедері	Процесс кезеіні сипаттамасы	олданылатын дістер
I	сырты «бронды» абышаларды бзу	Хим. реагенттерді олдану Эмульсияларды ыздыру Араластыру Электростатикалы рістерді жне ндірістік жиіліктегі рістерді олдану Жоары жиіліктегі жне аса жоары жиіліктегі тербелістерді олдану
II	Тамшыларды ірілендіру	Электрлік рістер Ірілендіру насадкілерін олдану Тщы су абатында шаю Акустикалы толындарды олдану Магнит рісі
III	Фазаларды блу	Тндыру Центрифугалау

азіргі кезде М/С тріндегі мнай эмульсияларын бзуды негізгі дістеріне: гравитациялы суы блу (ыздырусыз тндыру), быр ішіндегі деэмульсация, центрифугалау, сзгіден ткізу, термохимиялы сер ету, электрлі сер ету, сондай-а осы дістерді йлесімді біріккен трі жатады.

Мнай эмульсияларын бзу, сонымен атар, оларды тзілуін болдырмау шін деэмульгаторлар - беттік рекетті заттар (БЗ) - олданылады, оларды рекеттілігі - эмульгаторлара араанда жоары.

Деэмульгаторларды негізгі міндеті – су тамшыларыны беткі абатынан эмульгаторларды, яни мнай рамындаы (асфальтендер, нафтендер, шайырлар, парафин жне механикалы оспаларды) жне су рамында болатын (тздарды, ышылдарды) табии беттік рекетті заттарды, ыыстырып шыару.

Су тамшыларыны беткі абатынан табии эмульсиялаушы (яни, эмульгатор болып табылатын) заттарды ыыстырып, деэмульгаторлар з кезегінде гидрофильді адсорбциялы абат тзеді. Нтижесінде су тамшылары сотыысанда ірі тамшылара бірігіп тнады. Деэмульгатор тиімді болан сайын ол жабын абышаларыны, яни «бронны» беріктігін сорлым азайтып, эмульсияларды жедел бзылуына сер етеді.

Эмульсияларды бзылуын жасарту шін жне оларды “ескіруін” (за уаыт саталуын) тотату шін деэмульгаторларды ы тбіне жіберіп, ы ішінде деэмульсация жргізу керек. Деэмульгаторларды ы тбіне жіберген кезде негізінен эмульсияларды инверсиясы жреді, яни М/С тріндегі эмульсия С/М тріндегі эмульсияа айналады, оны ттырлыы 1 мПа*с, себебі оны сырты фазасы су боландытан йкеліске кететін ысымны тмендеуі азаяды.

Теория бойынша, деэмульгатор белгілі бір фазалы атынасы жне дисперстік дрежесі, сондай-а су тамшыларында адсорбциялы абат тзетін эмульгаторды млшері мен рамы бар, андай да болмасын бір эмульсия шін тиімді. Демек, теория бойынша, кен орнын игеру процесінде эмульсияларды рамы мен физикалы асиеттеріні згеруіне байланысты деэмульгаторлар ауыстырылып тру керек, біра іс жзінде бл сирек болатын жадай.

Деэмульгаторларды тиімділігін оны шыынымен, дайындалан мнайды сапасымен, минималды температурамен жне мнайды тну затыымен сипатталатын эмульсиясыздандыру абілеттілігі деп тсіну керек. Тиімділік келесі формуламен аныталады:

(12.1)

мндаы, N – сусыздану дрежесі, % масса;

W_бас жне W_ал – бастапы эмульсиядаы су рамы жне тндырылан мнайдаы суды алды рамы, % масса. Мнайды рамындаы су млшері Дин–Старк аппаратымен аныталады.

быр ішіндегі (жолды) деэмульсация - тиімділігі жоары деэмульгаторларды пайда болуымен байланысты ке олданыс тапты жне мнайды дайындауды баса тсілдерімен бірге олданылады. Бл тсіл бойынша, деэмульгаторды дозалы сораппен мнай-су оспасына ы саасында быраралы кеістікке немесе Т (топты лшеу ондырылары) жинау коллекторыны басында енгізеді (1 тонна мнай эмульсиясына 15-20 грамм). Мнай-су эмульсиясы ктергіш бырлар бойымен, жеткізу желілерімен жне жинау коллекторларымен озалуы барысында арынды араласып, эмульсияны бзылуына келеді.

быр ішіндегі деэмульсация суды алдын-ала бліп шыарып алуды (Т-да, ССС-да) йымдастыруа ммкіндік береді, бл ы німіндегі суды рамы 30%-дан асанда тиімді.

Гравитациялы суы блу (суы тндыру) – шикізат резервуарларында мнай рамындаы абат суларыны млшері 60%-дан асанда жне мнай рамында табии эмульгаторлар болмай, сондай-а эмульсиялар траты болмаан жадайда жзеге асады. Гравитациялы тндыру абат суы мен мнайды тыыздытарыны айырмашылыы серінен жзеге асырылады. Гравитациялы блу деэмульгаторларды енгізу арылы немесе енгізбей-а жргізіледі. Мнайды резервуарлардаы ыздырусыз блінуі бірнеше саатта теді. Эмульсия резервуарлара абат суыны дегейінен тмен орналасан арнайы тарату рылысы арылы резервуарды барлы ауданы бойынша тепе-те жіберіледі, бл су абатымен серлесетін эмульсияны бетін лкейтеді жне эмульсияны ыдырау процесін жеделдете тседі.

Тндырыштар - олара толытай немесе бір блігі ана бзылан эмульсиялар тскен кезде мнайдан суды блуге арналан. Тндырыштар атты суланан мнайды ндіру кезінде оны суын алдын-ала бліп алу шін немесе мнай эмульсияларын блокты не траты пештерде ыздыраннан со мнайды толы сусыздандыру шін олданылады. Олар (тндырыштар) аппараттан шыар кездегі нім рамындаы су мен тзды млшері тауарлы мнайды сапасына ойылатын стандарттара сйкес болуын амтамасыз етуі керек.

азіргі кезде здіксіз жне жартылай здіксіз жмыс істейтін цилиндр пішінді саылаусыз тндырыштар кп олданылады. Тндырыштарда эмульсияларды бліну процесі статикалы немесе ламинарлы режим жадайында жреді (Re=1¸2).

МД-да тндырыштарды параллель жалау оларды мнаймен жне сумен ретсіз жктелуіне келіп соады, нтижесінде МД-ны технологиялы жмыс режимі бзылып, оларды жмысыны тиімділігі азаяды.

Центрифугалау - арнайы рылыларда (центрифугаларда) жргізіледі, бл жерде тыыздытары р трлі мнай мен суды айыру шін оларда пайда болатын инерция кшін олданады. Центрифугада су-мнай эмульсияларын блу - те тиімді діс, біра лі практикада олданыс таппаан.

Фильтрация – бл иыршытас, сынан йнек, ааш жне металл иындылары жне т.б. материалдардан тратын фильтрлеуші (коалесцирлеуші) абат арылы трасыз эмульсияларды ткізіп біріктіру шін олданылады.

Фильтрлер кмегімен мнайды деэмульсациялау селективті (тадамалы) суландыру принципіне негізделген.

Конструкциясы жаынан фильтрлер коалесцирлеуші элементпен толтырылан колонналы аппарат болып табылады, оны лшемдері айдалатын эмульсияны клеміне байланысты. ыздырылан эмульсия колоннаны тменгі жаынан, ал мнай колоннаны жоары жаынан шыарылады, ал су тменнен шыарылады. Фильтрация дісі здігінен жретін процесс ретінде олданылмайды, оны жылухимиялы дістермен бірге йлесімді олданады.

азіргі кезде быр ішіндегі деэмульсациямен атар мнайды газдан блу, оны сусыздандыру жне тзсыздандыру процестері атар жретін блокты термохимиялы ондырыларды олдану ке тараан.

Жылухимиялы (термохимиялы) деэмульсация. Жылусыз жне беттік рекетті заттарсыз (БЗ) мнайды деэмульсациялауды азіргі бар дістері тиімсіз болып табылады. Сондытан, азіргі кезде барлы ндірілген суланан мнайды 80% термохимиялы ондырыларда деледі, бл ондырыларды келесідей артышылытары бар:

· ондыры барынша арапайым (жылуалмастырыштан, тндырыштан жне сораптан трады);

· салыстырмалы трде ондырыны жмыс режиміне мнайдаы су млшеріні згеруі кп сер етпейді;

· эмульсия сипаттамасыны згеруіне байланысты ондыры мен аппаратураны ауыстырмай-а деэмульгаторларды ауыстыру ммкіндігі.

Мнайды деэмульсациялауа арналан термохимиялы ондырыларды атмосфералы ысымда (яни алыпты ысымда) жне лкен ысымда жмыс істейтін трлері бар. Атмосфералы ысымда жмыс істейтін ондырылар здігінен аатын арынсыз мнай дайындау жйесі бар ескі кен орындарында лі кнге дейін жмыс істеуде жне оларды біратар кемшіліктері бар.

Тік деэмульсаторлар ксіпшілікте мнайды дайындауды дниежзілік тжірибесінде са кен орындары мен жеке блшектенген учаскелерді жабдытауда ке олданылады. Тік жасалан мнайды дайындау аппараттары мнай жинау пункттеріні ауданын ысартуа ата талаптар ойылан кезде (сіресе, теіз кен орындарында, батпаты аудандарда жне т.б.), мнайды дайындау жне жинауда артышылытары бар. Кптеген шетел, соны ішінде АШ фирмалары азіргі кезде компоновкасымен, лшемдерімен, ыздырыштарыны санымен жне трімен, жеделдету тсілдерімен (коалесцерлеуші сзгілер (фильтрлер), электродтар жне т.б.) ерекшеленетін тік деэмульсаторларды мол ассортиментін шыарады. Тік деэмульсаторларды клемі 5-80 м³ аралыында згереді. Бл аппараттарды айыру, ыздыру жне сусыздандыру бліктері (зоналары) болады жне тндыру блігінде эмульсия аыныны ажетті таралуын амтамасыз ететін ыздыру бырыны астындаы эмульсияларды таратыштар, тесігі бар бгеттер, срелер жне т.б. рылылармен жабдыталады.

Тік деэмульсаторларды кейбір кемшіліктері бар: німділіктері тмен, ыздырылан мнайды атты конвективті аыны серінен тндыру блігіндегі эмульсияны нашар таралуы.

Клденеді (горизонтальды) деэмульсаторлар. Келесі трдегі блокты ондырылар шыарылады: УДО-2М, УДО-3, УДО-1500/6, СП-1000, СП-2000, “Тайфун”1-400, ДГ-2500, ДГ-6300, БН-М жне т.б. Осы аппараттарды ішінде е кп тараланы - УДО-3 тріндегі деэмульсаторлар.

УДО-3 деэмульсаторы (13.1-сурет) ыздыру блогы (І), тндыру блогы (ІІ) жне баылау-лшеу блогынан трады. ыздыру жне тндыру блоктары тік бгеттермен блінген, диаметрі 3, 4 м клдене цилиндрлі трыта орналасан.

13.1. Сурет. УДО-3 клдене айырыш-деэмульсаторы. 1-аппаратты тры (корпусы); 2-ыздырылан эмульсияны енгізу быршасы; 3- тменгі жаы тесілген цилиндрлі бгет; 4- U тріндегі ыздыру бырлары; 5, 5а- айырыштар; 6- тік бгет; 7- сйы стаыш (барботер); 8-“зіе дейін” ысымды реттегіш; 9-дегей теестіргіш линиясы; 10-таза мнайды жинаыш; 10а- таза мнайды шыаратын тік орналасан бырша; 11- тарату коллекторы; 12- таза мнай коллекторы; 13- таза мнайды шыаратын клапан.

рамында деэмульгаторы бар мнай эмульсиясы жылуалмастырыш-тарда алдын-ала ыздырылан со жоарыдан бырша (2) арылы ыздыру блігіне келіп тседі, ыздыру блігі цилиндрлі бгетпен (3) екі уыса – ішкі жне сырты блінген. Ішкі уыс блігінде U тріндегі ыздыру бырлары (4) орналасан.

Мнай эмульсиясы бгетті тменгі тесіктері арылы І блікке келіп тседі, мнда ол ыздыру бырларында газды жануы серінен 60 °С дейін ыздырылады. ыздырылан эмульсия бгеттен асып тгіліп, тарату коллекторы 11 арылы тндыру блігіне ІІ келіп тседі, одан ол аппаратты барлы имасы бойынша желобтар кмегімен су абатынан тіп, таза мнай жинаыша 10 келіп тседі, одан рі арнайы тік орналасан быршалар (отводтар) 10а жне таза мнай коллекторы 12 бойымен клапан 13 арылы аппараттан шыарылады.

Аппаратты ыздыру блігінде мнайдан блінген газ алдымен айырыша 5, одан кейін сйы стаыш (барботер) 7 арылы ІІблікке келіп тседі. Екінші бліктен газ 5а айырыша жиналады, одан “зіе дейін” ысымды реттегіш 8 арылы газ желісіне баытталады. Су аппараттан деэмульсаторды тменгі жаында орналасан бырша арылы шыарылады.

Суланан мнайды ыздыру жне сусыздандыруды (немесе тзсыздандыруды) технологиялы процесін бір аппаратта йлестіруді артышылытарымен атар біратар кемшіліктері бар:

· жылулы уаты жне німділігі салыстырмалы трде тмен;

· ыздыру жне тндыру блоктарын бір аппаратта орналастыру, осы блоктарды бірінде технологиялы иындытар немесе техникалы ааулар болан кезде ондырыны жндеу шін оны толы тотатып сндіру керек.

Сондытан, МДАЦ-ны алыпты жмыс істеуі шін мндай ондырыларды резервін арастыру керек, біра бл кезде рбір аппараттан со кондициялы мнайды алу шін аынды аппарттара блу проблемасы туады. Осыан байланысты ыздыру мен тндыруды блек-блек блоктары шыарылады.

ыздыру блоктары мнайды дайындау ондырысыны тереірек сусыздандыру жне тзсыздандыру аппараттарыны алдында мнай эмульсияларын ыздыруа арналан.

ыздыру блоктарыны келесідей модификациялары шыарылады: НН тріндегі клемдік ыздырыштар, БН тріндегі “быр ішіндегі быр” ыздыру блоктары, ПТБ тріндегі блокты трбалы пештер.

НН тріндегі ыздырыштар – клдене сыйымдылытар негізінде жасалан мнай ыздырыштары (НН-1,6; НН-2,5; НН-4,0; НН-6,3), оларды ішкі уысы екі блікке блінген, онда газды инжекторлы оттыпен жне ттіндік мржалармен жабдыталан екі-екіден ыздырыш бырлары бекітілген. Бл ыздырыштара эмульсияны аппаратты тменгі блігінен жібереді, ол ыздыру бырларын жанап тіп, дренажды су абатынан алып шыады. Мнай, блінген су жне газ аппаратты жоары жаындаы жалпы коллектор арылы шыарылады. Аппаратты шыуындаы е жоары (максималды) температура 90ºС-а жетеді. Сулылыы 25% жне ыздыру температурасы 40ºС болан кезде аппаратты німділігі 2000-8000 т/тул.

НН тріндегі блокты ыздырыштарды тз шгінділерін тзуге абілеті аз, жеіл, орташа жне ауыр мнайларды деу шін уаты жылына 0,5-6 млн. тоннадай болатын мнай дайындау кешендерінде олдану сынылан.

13.2. Сурет.БН-5,4 блокты ыздырышы. 1-ыздырыш быры; 2- абыралы ыздырыш быры; 3-тры, тласы; 4-линзалыкомпенсатор; 5-отты; 6- ттін шыатын мржа; I- мнай эмульсиясы; II-отынды газ.

БН тріндегі быршалы блокты ыздырыштар (БН-5,4; БН-М) мнайды сусыздандыру жне тзсыздандыру процесі кезінде эмульсияны жедел трде ыздыруа арналан. Сонымен атар, оларды ттырлыы жоары парафинді мнайларды бырлар желісі бойынша біралыпты тасымалдау барысында ыздыру шін олданады.

БН-5,4 ыздыру блогы (13.2-сурет) зара таратушы коллектор кмегімен тізбектей жаланан трт клдене орналасан “быр ішіндегі быр” ыздыру элементтеріні жиынтыы болып табылады. ыздырыштар клдене балкалара бекітілген. Мнай-су эмульсиясы ыздыру бырыны бетімен жанасан кезде ызады. ыздыру быры газды турбина тріндегі газ оттытарында 5 (жану камерасында) жануы серінен ызады. Мнай эмульсиясыны озалыс жолын зарту жне оны жанып жатан газбен абыра арылы жанасу уаытын кбейту шін быраралы кеістіктегі мнай эмульсиясыны озалысы лкен жылдамдыпен винттік сызы бойынша баытталан. Барлы трт ыздыру элементтеріні мржалары биіктігі 20м-лік жалпы ттін шыару мржасына 6 жаланан. ыздыру элементтері зара былай байланысан, яни оларды райсысын блокты жмысын тотатпай-а шіруге болады, яни мнай эмульсиясын ыздырыш элементтерді кез келгеніні маынан ткізуге болады.

ыздыру блогыны жмысы кезінде автоматты трде шыар басындаы мнай эмульсиясыны температурасы, оттыа берілер алдындаы газды ысымы, жану камерасында жалынны болуы реттеліп трады. ауіпсіздік автоматикасымен эмульсия циркуляциясыны тотауы, ыздыру температурасыны ктерілуі, жану камерасындаы жалынны снуі кезінде жаныш газды берілуін тотату арастырылан.

ыздыру блогынан кейін мнай эмульсиясы таратыш коллектор бойымен саылаусызданан тндырыштара келіп тседі, бл жерде аын баяу жылдамдыпен озалан кезде эмульсия мнай мен суа блінеді.

Сипатталан ыздыру блоктарыны УДО ондырыларынан мынадай артышылытары бар:

· отынды газды пайдалану коэффициенті 20%-а жоары;

· ааулар немесе ыздыру бырларыны бзылуы кезінде жндеу немесе блокты ауыстыру уаыты азаяды;

· ыздыру блогыны німділігі 2-3 есе жоары, ал металл сыйымдылыы 1,5 есе тмен.

ПТБ тріндегі бырлы пештер ттырлыы жоары мнайды жне мнай эмульсияларын ксіпшілік ішінде жинау жне тасымалдау жйесінде ыздырыштар ретінде олданылуы ммкін. ПТБ-10 тріндегі пештерді зен кен орнында теіз суын жылытуа (абат ысымын стап тру шін жне німді горизонттарды мнай бергіштігін лайту масатында) олданады. ПТБ-10 тріндег пешті негізінде су жылытуа арналан жне жмысты ысымы 16 МПа болатын ПТБ-10-160 пеші жасалан.

Мнай ндірісіні азіргі арынды дамуы мнай ндіруші аудандарда мнай ксіпшілігі объектілерін салуды индустриалды дістерін енгізуді ке ауымда жргізуге ммкіндік беріп отыр. Зауыттардан шыатын блокты термохимиялы ондырылар технологиялы процесті автоматтандыруа арналан жабдытармен бірге жеткізіліп, ажетті жерде 15-20 кн ішінде трызылады. Зауытты жадайында жасалатын автоматты блокты-кешенді жабдытарды олдану бастапы крделі аржылар млшерін тмендетуге, рылыс-монтаж жмыстарыны мерзімін азайтуа, технологиялы процестерді басаруды автоматтандырылан жйелерін енгізуді тездетуге, мнай деу зауытына тасымалданатын мнайды стандарттара сай дрежеде дайындауды амтамасыз етеді.

Электродегидратация (электрлік деэмульгация). М/С тріндегі мнай эмульсияларын электр рісінде де бзуа болады. Бл діс негізінен орташа, ауыр жне ттыр мнайларды тзсыздандыруа арналан. Электр рісіндегі эмульсияларды бзу механизмі былайша тсіндіріледі.

Егер сусыз мнайды жоары кернеудегі екі жазы параллельді электродтар арасына орналастырса, онда кш сызытары бір-біріне параллельді біртекті электр рісі пайда болады (13.3, а-суреті). Электродтарды арасында М/С тріндегі эмульсиялар орналасса кш сызытарыны орналасуы згереді де, электр рісіні біртектілігі бзылады (13.3, б-суреті).

13.3. Сурет. Электр рісіндегі кш сызытары. а - таза мнайда; б, в – полярлы су тамшысы бар мнайда.

Электр рісіні индукциясы нтижесінде суды диспергирленген (саталан) тамшылары поляризацияланады жне су тамшыларыны тбелерінде электрод зарядтарына арама-арсы электр зарядтары бар су тамшыларынан тратын тізбек тзіп, кш сызытарыны бойында созылып жиналады. Негізгі жне осымша электр рістеріні серінен алдымен реттелген озалыс теді, сонан со су тамшылары тмендегі формуламен аныталатын кштер серінен сотыысады:

(13.1)

мндаы K – пропорционалды коэффициент; – электр рісіні кернеулігі; r – тамшы радиусы; l – тамшы центрлеріні араашытыы.

Жоарыдаы формуладан кріп отырандай, егер тамшыларды араашытыы аз болып, ал тамшы лшемдері салыстырмалы трде лкен болса, онда тартылыс кші соншалыты лкен болып, су тамшыларыны бетінде адсорбцияланан жне осы су тамшыларын мнайдан бліп тратын жабын (яни бронды) абышалары сыылып бзылады, нтижесінде су тамшыларыны коалесценциясы жреді.

Эмульсияларды бзылуы траты ток рісіне араанда айнымалы ток рісінде жасы жреді, себебі айнымалы ток рісінде ток пен кернеу озалысы циклді згереді, нтижесінде су тамшылары з озалыс баытын згертіп отырады жне немі тербеліс жадайында болады, сонымен атар осы кезде электр рісіні серінен тамшыларды пішіні немі згереді, яни тамшылар немі деформация серінде болады, бл адсорбциялы абышаларды бзылуына жне тамшыларды осылуына сер етеді.

най эмульсиясыны табии тратандырышы; Мнай эмульсиясыны “ескіруі” дегеніміз не жне ол андай факторлара байланысты болады?

(12.1)

мндаы, N – сусыздану дрежесі, % масса;