айта рлеу дуіріне андай сипат тн?
А) Космоцентризм.
В) Геоцентризм.
С) Антроцентризм.
D) Теоцентризм.
Е) Гелиоцентризм.
айта рлеу философиясыны антикаа атнасы неге сйенеді?
А) Авторитетке.
В) лгіге.
С) Мрата.
D) Наыз мдениетке.
Е) Зерттеулер орталыына.
ай дуірде адам мселесіне бетбрыс жасалды?
А) Антикалы.
В) Орта асырлы.
С) айта рлеу.
D) Жаа дуір.
Е) 20 асыр.
строномиядаы Коперникті революциясы неге сйенеді?
А) Антропоцентристік іліміне.
В) Космоцентристік іліміне.
С) Геоцентристік іліміне.
D) Гелиоцентристік іліміне.
Е) Теоцентристік іліміне.
5. “Кн аласы” ебегіні авторы:
А) Т.Мор.
В) Н.Кузанский.
C) Т.Компанелла.
D) Дж.Бруно.
Е) Н.Коперник.
айта рлеу дуіріні негізгі таырыбы не?
А) оам.
В) Табиат.
С) Мемлекет.
D) Космос.
Е) Жеке тла.
мендегі баыттарды айсысы айта рлеу дуіріне жатпайды?
А) Натурфилософия.
В) Реализм.
С) Неоплатонизм.
D) Гуманизм.
Е) Реформизм.
ж. Бруно, Г.Галилей айта рлеу дуіріні андай баытыны кілдері?
А) Натурфилософия.
В) Реализм.
С) Неоплатонизм.
D) Гуманизм.
Е) Реформизм.
9. айта рлеу дуірі бойынша адам анытамасын берііз:
А) Микрокосм.
В) оамды жануар.
С) дай жаратан жндік.
D) Е басты ндылы.
Е) Ойлаушы субъект.
10. “Гуманизм” терминіні маынасы:
А) Адамгершілік.
В) Мдениеттілік.
С) Білімге штарлы.
D) Сенім.
Е) Дін.
ріс №6.
Жаа еуропалы мдениетіндегі философияны з тадырын зі шешу мселесі
Дрісті ысаша мазмны:
аа заман дуіріні жалпы сипаты.
XVII-XVIII.. батыс Еуропа елдерінде капитализм алыптасты, мануфактура дамыды. Бл заманды ерте буржуазиялы революция дуірі деп те атайды. Материалды ндіріс практикасы ылыма сйенді.
Механика, Ньютон физикасы, жаратылыстану ылымдары, эксперименталды- математикалы зерттеу дамыды. Аартушылы, яни антифеодалды озалыс беле алды. Жаа Заманды кейде аылшын жне француз материализмі дуірі деп те атайды.
Жаа заман философиясыны басты ерекшеліктері:
ü метафизикалы немесе механикалы ойлау дісі стем болды;
ü философияда екі баыт- рационализм жне эмпиризм пайда болды;
ü индуктивтік - эмпириялы діс - жаратылыстану дісі;
ü дедуктивтік - рационалды діс - идеалистік спекулятивтік діс;
ü материализм философиясы мен Аартушыны идеясы.
екартты рационалды философиясы.
Рене Декарт(1596-1650) французды ататы алымы, математик, механик, оптик, физик, физиолог, психолог, философ. Оны ылымда ашан жаалытары: аналитикалы геометрияны негізін салды, координата жйесі, функция ымын енгізді, кемпіроса теориясы, блшектерді йынды озалысы, адам, жануарларды ан айналысы, космологиялы идеялары.
Картезийдіфилософиялы идеялары:
ü философияда тыш рет сана мселесін арастырды;
ü ойлап тран субъект "Менні" болуы, танымдаы аыл, парасатты шешуші рлі, рационализмні негізін салды;
ü кмндану принципі, интуиция мен дедукцияны арастырды;
ü танымда жай абстракциядан крелі ойлауа ту дісі;
ü дуалистік метафизика, яни екідайлы, екімаыналы бастама аидасы;
ü ылыми таныым дісі, рационалды методология жне "туа біте пайда болатын идеялар" аидасы.
Декарт сана мселесін зерттеп, санада ойлау зінен бастау керек дейді. Сезімдік танымды ескере отырып, Картезий аны, айын, аии білімді іздеді. Танымны аиаттылыы - тек кманданушы "Мен", кманданушы сананы бар болуы. Мен кмнні зіні бар болуынан згені бар болуына кмндануым ммкін. Мен кмнданып трандытан- ойлап трмын. Мені кмнімні бар болуы ойлауды бар екенін айын длелдеп тр. Мені кмнімні бар болуы ойлауды бар екенін айын длелдеп тр. Сондытан "Ego, cogito ergo sum" -"Мен ойлап трмын, демек мір сріп трмын".
Танымны негізгі трі - аыл, парасата сйенген рационалды таным. Аиатты іздеп табуды ммкіндігі - туа біткен идеяларды бар болуынан туындайды. Туа біткен идеялар дегеніміз- дайын аиат емес, ол тек аылды аксиома мен ережелерді жасауа ммкіндігі. Интеллектуалды интуиция, дедукция бастамасы- рационалды таным, ал оны ралы - сана, аыл, парасат.