Механикалы динамометр

КШ. ДИНАМОМЕТРЛЕР

Жмысты масаты:Кшті трлері. Кшті лшеу ралдарыны жмыс жасу принциптерімен таныса отырып, р трлі динамометрлермен лшеу жмыстарын жргізу. лшеу дістеріні тиімді жолдарын тадай білуге йрену

ажетті рал-жабдытар:Саат тріздес динамометр, серіппелі динамометр

Теориялы мліметтер:

Динамометрлер. Олады трлері.

Динамометр-кшті лшеу шін арнайы кралдар - динамометрлер (грекше динамис – кш жне метрео - лшеймін) колданылады. Динамометрді негізгі блігі серпімді деформацияны рекет ету аралыында созылатын серіппе болып табылады. Серіппеге шкала бойымен жылжитын крсеткіш бекітіледі.
Тігінен орналасан серіппеге р трлі кш тсіре отырып,оны р жолы аншалыкты созыланын шкаланы кмегімен анытауа болады. Ол шін алдымен серіппе шкаласы градуирленеді. Градуирлеу дегеніміз-ралды накты бліктері бар шкаламен жабдыктау. Алдымен серіппе созылмаан кездегі крсеткішті орны белгіленеді. Осыдан кейін оан 1Н кш тсіріледі.
Тсірілген кш рекетінен серіппе, мысалы, 1 см-ге созылан болсын. Гук заына сйкес серіппені созылуы тсірілген кшке пропорционал екенін білеміз. Онда 2 см серіппе созылуына 2 Н кш, 3 см серіппе созылуына 3 Н кш сйкес келеді. Осылайша градуирленген серіппе -динамометр кмегімен р трлі кштерді лшеуге болады.

Динамометрді бірнеше трі бар. олды Блшы етіні кшін лшеу шін ол динамометрі, тракторларды, локомотивтерді тарту кшін лшеу шін арнайы динамометрлер пайдаланылады.

Механикалы динамометр

Механикалы динамометрді екі трі бар: серіппелі жне рычагты. Серіппелі
динамометрде кш немесе кш моменті кшті баытына арай сыылу немесе созылуы арылысеріппеге беріледі. Сепінді деформацияны шамасы серлесу кшіні шамасымен пропорционал бола отырып динамометрді крсеткішінде тіркеледі. Иінді динамометрде кшті сері иінді деформациялау нтижесінде крсеткіште тіркеледі.

Электрлі динамометр. Электрлік динамометрде арнайы электрлік датчиктер (тіркеуіш) болады. Олар кшті серінен болатын деформацияны электр сигналына айналдырады жне оны дете отырып, оны жазып алады. Кшті немесе кш моментін деформациясын трлендіру шін индуктивті, пьезоэлектрлік, тензоререзисторлы, вибрациалы-жиілікті кедергілер датчиктері олданылады. Кшті серінен датчиктер деформацияланады жне кпірдегі ток кедергісі згереді. Электр сигналыны кші элементті деформациялануына тура пропорционал, яни кшті серіні артуына тура пропорционал болады. Келесі датчик оны серін кшейте отырып, оны жазып алады. Жмыс жасау принципіне арай динамометрлерді механикалы, гидравликалы, электрлік деп бледі. Механикалы динамометрлер серіппелі жне иінді болып блінеді. Динамометрлерді олданысына арай лгілік жне жмысты деп бледі.

Жмысты динамометрлер жалпылама олдануа арналан жне арнайы деп блінеді.

№1.Тапсырма. Саат тріздес динамометрді кмегімен бір сызыты бойымен сер ететін кштерді лшеу. Оларды лшеу шегі мен длдігі жне олданылу масатын анытау.

№2.Тапсырма. атадытары р трлі серіппелі (лшеу шектері де р трлі) динамометрлермен денеге тсірілетін бірнеше кштерді шамасын анытау. лшеу нтижесіні длдігін баалау.

№3.Тапсырма. Электронды динамометрді кмегімен денеге тсірілетін кштерді шамасын анытау. лшеу нтижесіні длдігін баалау.

№4.Тапсырма. Жоарыдаы тапсырмалады лшеу длдігін баалау арылы салыстыру, лшеу дісіні ателігіні болу себептерін анытау.

Баылау сратары:

1.Динамометрді андай трлері бар?

2.Серіппелі динамометр алай жмыс жасайды?

3.Серіппелі динамометрді блік ны аншаа те?

5.Серіппелі динамометр мен саат типті динамометрлерді айырмашылыы андай?

4.Зертханалы жмыстарды орындау барысында р трлі динамометрлермен лшеу арылы оларды длдктерін тадай білу