Коксоки А,В жне ЕСНО аурулары

Вирусты диареялар - бір топ ( гастроэнтериттер) энтеротропты вирустармен шаырылатын, кбінесе фокальды-оральды механизммен тарайтын, клиникасында гастроэнтерит, энтерит трінде ас орыту жолыны заымдалуымен, интоксикация синдромымен жне кей кезде тыныс алу жолдарыны абынуымен тетін бір топ аурулар. Бір топ инфекциялары вирустармен шаырылатыны ХХ асырды басында анытала бастады. Тсініксіз себептермен пайда болан диареямен тетін ауруларды ршіп крінуі зерттеуге жол салды. Нтижесінде диареяны тудыратын ммкіншілік энтеровирустарда, аденовирустарда, ресвирустарда, ротовирустарда, парвовирустарда аныталды (астро-камици-миниротовирустар).

ДД (Дниежзілік денсаулы сатау йымы) мліметтері бойынша ауыр трінде тетін диареяларды ішінде 20-40% вирусты этиологиялы, кбінесе ротовирусты. Жыл сайын жер бетінде 1-2 млн адамдар кбінесе балалар осы инфекциядан лім табады. азіргі кндегі кзараспен жедел ішек инфекцияларды себептеріні ішінде бірінші атарда-ротовирустар, парвовирустар, одан кейін-энтеральды аденовирустар 40,41 энтеровирустар Коксаки жне ЕСНО, корона-вирустар.

Ротовирусты инфекция

Оздырышы-Rotavirus, Reoviridae тымдастан. рамында РНК-сы бар. азіргі кнде ротовирустарды 4 серовары белгілі-І, ІІ, ІІ, ІУ. 70% кезіндегі оиалар ІІ серовармен шаырылады. Ротовирустар сырты ортада тзімді деп есептеледі. Ауруды кзі ауыран адам немесе вирусты тасымалдаушы. Ауыран адамдар вирусты сыратты бірінші клиникалы кріністерінен бастап 7-10 кніне дейін нжіспен шыарады. Максимальды трінде сыратты 3-5 кнінде. Тарату механизмі-фекальды-оральды, бірата аэрогенды трінде де тарау ммкіншілгі бар. Ауратындар кбінесе кішкентай балалар (0-3 жастаы). лкендер арасында-иммунитеті тмен адамдар ауыруы ммкін (осымша патологиялармен, ариялар т.б.). Сырат кбінесе таам арылы тарайды. Мерзімі-суы уаытта. Бірен-саран оиалар жыл бойы кездесуде.Аурухана ішілік инфекция трінде тарауы ммкін. Патогенезі бойынша ротовирустарды кбейетін орны-ащы ішекті энтероциттері. Нтижесінде ащы ішекті шырыш абатында дистрофиялы згерістер туып, талшы эпителииі ыдырайды. Бл клеткаларды ішінде дисахаридаздарды синтезі атарылады. Ротовирустарды серінен туатын дистрофиялы згерістер бл синтезді бзады да ішек уысында блінбеген дисахаридтер кбейеді. Олар то ішекке тседі де уысында осмосты ысымын жоарлатады. Нтижесінде-то ішекті уысына суыты толады, ол сіірілуге лгере алмайды да-диарея туады. Организмде жауапты иммунитет туады. Кбі сауыады. Бірата ауыр аым да-кішкентай балаларда-лім жиі кездеседі. Иммунитет] аса траты емес, айталап ауруы жиі кездеседі. Морфологиялы згерістер ротовирусты инфекцияларда ащы ішекті шырыштарыны ан толуымен, серозды ісінуімен, ылшытарды ысаруымен, эпителиальды клеткаларды дистрофиялы згерістерімен байалады

Клиникасы

Инкубациялы мерзім 15 сааттан 3-5 туліке дейін. Сырат жедел, кейде ая астынан басталады. Бірінші крінісі кбінесе-су, бірреттік су болады, кейде айталама трде, кбінесе ауру басталаннан бірінші тулігінде басталады. Кей науастарда су іш тумен бірге бір уаытта болады. Нжісіні тсі жасылдау, сарыш-жасыл тсті болады. Кейбіреулерінде нжісінде шырыш болады, тулігіне 1-2 рет теді. Ауырсыну тола трізді эпигастрии, мезагастрии аймаында болады. Іші рылдайды. Сонымен атар гастроэнтерит синдромына интоксикация синдромы осылады.

Патогенезі:

Ротовирустарды кбейетін орны-ащы ішекті энтероциттер. Нтижесінде ащы ішекті шырыш абатында дистрофиялы згерістер туып, талшы эпителииі ыдырайды. Бл клеткаларды ішінде дисахаридаздарды синтезі атарылады. Ротовирустарды серінен туатын дистрофиялы згерістер бл синтезді бзады да ішек уысында блінбеген дисахаридтер кбейеді. Олар то ішекке тседі де уысында осмосты ысымын жоарлатады. Нтижесінде-то ішекті уысына суыты толады, ол сіірілуге лгере алмайды да-диарея туады.

Организмде жауапты иммунитет туады. Кбі сауыады. Бірата ауыр аым да-кішкентай балаларда-лім жиі кездеседі.

Иммунитет аса траты емес, айталап ауруы жиі кездеседі.

Парвовирусты инфекция

Негізгі оздырышы – Norualk вирусы, диаметрі 66 нм. 7 морфологиялы жне 4 серологиялы типтері сипатталан. Инфекция кзі-ауру адам. Таралу жолы: ауа-тамшылы, фекальды-оральды, трмысты-атынас жолдарымен беріледі. Кбінесе ыс айларында ршиді. Инкубациялы кезеі 2-3 кн, 24 сааттан 7 кнге туі ммкін. Басталуы жедел, дене ызуы жоарлайды. Науас шаымдары атты лсіздік, адинамия, жрек айну жне су, бас айналумен жргізіледі. Кптеген науастарда блшы еттері ауыратынына шаымданады. Ауырандарды жартысында іш туі дамиды да, энтерит секілді теді. Ауыр жадайда гиповолемиялы шок дамуымен тырыса трізді аыммен сипатталады. Ішінде ауырсыну кп болмайды, біра ішіні жоары блігінде тола трізді ауырсыну болады. Іші кепкен, пальпацияда атты ішіні рылдауы байалады. Бауыр, ккбауыр лаймаан. Гемопрограммада-лейкопения, нейтропения, салыстырмалы лимфоцитоз, моноцитопения. Ауруды затыы 12-24 сааттан 2-3 кнге созылады. Жалпы науасты жадайы лсіздік, алтырау, 20-30% науастарда температурасы жоарлайды, кей кезде субфебрильді сана жетеді, бас айналу, талып алуы болуы ммкін. арап кргенде сйыты жоалтанда шырышты абаттарыны ратыы байалады. Іші жмса, кіндік маайын пальпациялаанда аздап ауырсыну болады, тере пальпацияда іш рылы естіледі. Лабораторлы длелі: Гемограммада згерістер жо, СОЭ алыпты. Науастарды 1-ші тулігінде кейбіреуінде лейкоцитоз жне нейтрофинез, лейкопения салыстырмалы лимфо жне моноцитоз, кейде эозинофилие болады. Ауру аымы 5-7 кнге созылады. Ситуациялы тексерулер:

· вирусологиялы

· серологиялы (жпты сарысулар дісімен)

· копрограмма