Инфекция кзі ауру адам жне й жануарлары: ит, мысы, жылы, ой.

Берілу механизмі: жанасу. Бл ауру ауыран адаммен тікелей арым-атынас жасау жолымен, сондай-а киім мен тсек жабдытарын, слгіні, жкені, олапты, орта тсек орынды пайдаланан кезде, жынысты атынас жасаанда жады. Моншаларда, душтарда, жатаханаларда, она йлерде, жолаушы поездарында санитарлы тртіп саталмаса жтыру жадайы жиі кездеседі. й жануарларына араанда, ит, мысыпен ойнаанда да жуы ммкін.

Инкубациялы кезе 7-10 кн. ышымаа тн белгі – ышыма жолдарыны кбіне ол буындарында сіресе саусатарды арасында, білекті бгілетін буындарында, іш, жамбас, йымша, ая терісінде пайда болуы. ышыма жолдары зындыы 0,5-1см. тік сызыты немесе С ріпі нысанында бгілген жіішке срылт тсті болады, рашысы іріді кпіршіктерді бір шетінде орналасады.

ышыманы клиникалы белгісі: ышуы кешке арай жне тнгі уаытта рши тседі, ышыма жолдарыны брін амтитын папулездік-везикулездік бртпелерді элементтері бір-бірінен 1см дейінгі ашытыта атар трады.

Диагностикасы. ышыманы зертханалы диагностикалау тері–венерологиялы диспансерлерде жргізіледі.

ышыманы зертханалы зерттеуді негізгі дістері:

– ышыма жолдарынан кенені алып тастау, скальпель, ине шымен ышыма жолыны шетіндегі кпіршікті тесу.

– ышыма жолдары, кпіршік тстарындаы эпидермисті жіішкелеп стараны жзімен кесу.

– заымдалан жердегі эпидермисті жіішке абатын ыратын асыпен сылып алып тастау.

– тереірек ыру (ышыма жолдары 5% йод тнбасын жаанда лупа арылы жасы крінеді).

ышыманы емдеу. ышыма емдеуді негізгі дісі – ышыма жерлерді ана емес, барлы тері абаттарын ышымаа арсы дрмекті деу ажет. Емдеу шін жоары белсенділікке ие, жасы абылданатын жне тез сер ететін бензилбензоат жне Демьянов дісі олданылады. Емшара аяталаннан кейін науас таза іш киім жне дезинфекцияланан сырты киім киеді. Тсек жаратары міндетті трде ауыстырылады.

Алдын алу. ышымаа арсы медициналы тексеру жргізіледі:

· Алдын алу медициналы тексеру кезінде;

· Бала башаларда, мектеп-интернаттарда - р бір 10 кн сайын;

· Мектептерде, ксіптік-техникалы мектептерде, колледждерде – каникулдан кейін;

· Балаларды сауытыру лагерінде - барар алдында; Студенттерді- жатаханаа орналасар алдында, Науастарды емдеу-сауытыру йымдара баран кезде;

· Ошата арым-атынаста боландарды медициналы адаалау кезінде.

Науаспен арым-атынаста болан барлы адамдарды мият тексеріп 1,5 ай медициналы баылау (р 10 кнде 1 рет), алдын алу емдеу ажет. Ауыран бала толы айыана дейін жне барлы санитарлы-індетке арсы шараларды ткізіп болана дейін бала башаа, мектепке жіберілмейді. Халыты декреттелген тобы ішіндегі ышыма ауруларына жмыс істеуге рсат берілмейді жне жмыстан шеттеледі. р бір аныталан науаса дрігер № 089/у – нысаны бойынша хабарлама толтырады, тері-венерологиялы диспансерге жне тиісті ауматы СЭБ хабарлайды. СЭБ балалар мекемелерінде, жатаханаларда жне отбасы ошатарында міндетті трде эпидемиологиялы тексеру жргізіледі, №328 эпидемиологиялы тексеру картасы толтырылады. Аымдаы дезинфекция йде емделіп жатан науасты йінде, емдеу кабинеті, стационарда, мектеп жне балалар мекемелеріні ошалау блмелерінде жргізіледі. й жадайында науас шін жекелеген тсек орны мен отбасыны баса мшелері олданатын заттардан блек тратын жеке пайдаланатын заттарды (іш киім, слгі, ойыншы) бліп беру керек. Науасты заттары жтыру ауіпін тндіреді, сондытан науасты киімін кн сайын міндетті трде дезинфекциялау, дезинсекциялау керек.

 

 

Дерматомикоздар

Дерматомикоздар – теріде саыраулаты оздырыш тудыратын жпа кеселі. Бл кесел негізінен тері жне оны осымшаларын, яни шашты, тырнаты, сирегірек баса азалар мен тіндерді заымдайды. Тері саыраулатарды негізгі оректену ортасы - адам жне жануар. Олар мірге ажетті оректену заттарын - эпидермистен, шаштан, тырнатан жне тері майдан табады. Саыраулатар адамны немесе жануарды азасынан тыс жерде мір сруге абілетті. Оан оса зіні жымтал асиетін бірнеше жылдар бойы сатай алады. Сол себепті жу тек ауру адамнан ана емес, сонымен атар тікелей емес жолмен рамында саыраула элементі бар - абырша, тырна алдытары немесе шаш сынытарымен арылы да трмысты жадайда жуы ммкін.

Инкубациялы кезеі - ауруды алашы сатысынан бірінші симптомны пайда болуыны дейінгі кезе, орта есеппен 8 14 кнді, кейде бір айды райды.

Трихофития(лишай, ырма таз) - адама аса ауіпті кесел болып есептеледі. Инфекция кзі- ауру адам жне й жануарлары (ірі ара мал). Трихофитон туындысы саыраулапен шаырылып, адамны терісін, басты шашты блігін жне тырна пластинкасын заымдайды. Кесел жануарды куту жне ауру адаммен тікелей атынаста болу немесе киім, трмысты заттар (бас киім, жнді жаа, таратар, тсек жабындысы, ойыншытар) арылы жады. Оан оса зарарланан жануарды німдері (абырша, шаш, жн жне шпте, топырата, астауындаы алан алды) заттары арылы жады. Бдан баса шаштаразда - шаш ысартанда, саал ыранда, тырнаа маникюр жасаанда да жуы ытимал.

Негізгі клиникалы белгілері: алашында тек басты шашты блігінде, бір, кейіннен кптеген диаметрі 1–2 см-дей айын емес, шекарасы аныталмаан, ошауланан, бір-бірімен осылмаан ошатармен крінеді. Оша аймаындаы тері аздап ісінген, ызылт тсті, беті ашыл-ср тсті абыршапен оршалан, сонымен оса кпіршік, іріді бртпе жне шеткерлі абыршытануымен крінуі ммкін. Шаш тері беткейінен немесе тбінен 2–3 мм дегейінде сынады. Жазы теріні здігімен ошаулануы немесе осымша басты шаш блігімен бірге заымдануы ммкін. Оша теріні ашы айматарында, яни бет, мойын, дене, білек блігінде орналасады. Бір немесе бірнеше ісінген, аздап тері бетінен ктерілген, ашы-ызыл тсті, дрыс шеберлі, шекарасы аны датарды бетінде ратанан абырша жне са кпіршіктер пайда болады. Ошаты жазылуы орталытан басталып, саина трді райды.

Тередік трихофития (инфильтративті - іріді трі) кбінесе ауылды жерде кездеседі. Жу кзі - малшы, тышан, зертханалы егеуйры, сиыр, бзау, жылы жне ой болып табылады. Клиникалы симптомы - абыну крінісі айын крініп, ірідеуге дейін барады. Денедегі жазы теріні, басты шашты блігін жне саал-мртты заымдайды, олар айын шектелген жартылай шарды немесе ккшіл–ызыл тсті тыыздалан тйіндермен, бдырлы беткейлі ірідікпен апталан ойытанумен, абыршатанумен, шаш тсуімен сипатталады. Шаш фолликуласы саасыны тбі ірімен толып, кеейіп, басанда ірі соралап, не тамшылап блінеді («бал арасыны торлы ясы» симптомы). Соы кезде денедегі асаалы аймаыны терісіні жне оны осалыларыны заымдануы жиі кездеседі. Жпа кзі - ауру адам, «теріден - теріге» принципі бойынша жынысты атынас арылы да жады.

Алдын алу шаралары:

1. Теріні, жалпы денені таза стау.

2. Ааптасына бір рет моншаа шомылу, жеке бас гигиенасын сатау, жеке ттыну заттарын стау.

3. Жан-жануарлермен контактте боланнан со олды мият сабындап жуу.

4. Сау адамдарды, аурудан (баланы балабашаа, не мектепке баруды тотату) ошаулау. йткені оршаан ортаа ол аса жпалы ауру болып табылады.

5. Денені баса блімдеріні заымданбауы шін, ошаты сулауа, ванна не душ абылдауа болмайды.

6. здігімен ошаты (трлі маймен, кремдермен немесе баса да заттарды жауа) емдеуге болмайды, себебі микроскопиялы талдауда (саыраулашаа ырнау) дрыс орытынды бермейді. Егер здігімен емделген жадайда, майды немесе кремді сабынмен жуып, не спиртпен сртіп, алдыы 3–4 кн ішінде ошаты суламай, ештее жапай, бірден дерматолог-дрігеріне, ммкіндігінше аурумен арым- атынаста болан адамдарды арауа алып келу керек.