Эпидемиолгиялы адаалау.

2 баытта жреді:

1. Емдік-профилактикалы жне эпидемияа арсы шаралар;

2. Масалара арсы шаралар.

Эпидемиологиялы адаалау жйесі 4 функция атарады: апаратты, емдік-диагностикалы, басарушылы жне баылау.

Апаратты функцияа оиалар мен ошатарды есепке алу жне тіркеу, территориянгы безгекгенділігі туралы мліметтерді жинау, алынан апаратты баалау, медициналы желі мен ызытырушылы ведмствалар шін апаратты хаттар шыару кіреді.

Диагностикалы функция – науастарды анытау, клиникалы жне параитологиялы диагностика жатады. Санитарлы-эпидемиолгиялы ызметті жмысына ошаты эпидемиологиялы тексеру, ошатыбаылау, ретроспекторлы жне операторлы эпидемиологиялы сараптама, берілген аймата эпидемиялы процесті жадайларын зерделеу жатады.

Баылау функциясы санитарлы-эпидемиологиялы ызметпен жзеге асырылады жне шараларды орындалуын баылаудан, оларды тиімділігін баалаудан, жмыс сапасын коррекциялаудан трады.

Басарушылы функция шараларды жоспарлауды, оларды жргізу мерзімі мен клемі, орындаушыларын, безгекті диагностикасы, клиникасы, эпидемиологиясы бойынша кадрларды дайындау, дістемелік нсаулар мен ескертпелерді шыаруды ескертіп отырады.

Бл жмысты емдеу-профилактикалы мекемелер мен ылыми-зерттеу институттармен бірігіп санитарлы-эпидемиологиялы ызмет атарады.

Тестік сратар

1.Медициналы паразитология неше блімнен трады

A. 3

B. 4

C. 5

D. 6

E. 7

2.Медициналы арахиноэнтомология зерттейді

A. ауру тудыратын гельминттерді зерттейтін бір саласы

B. арапайымдылар тудыратын ауруларды,яни протозойлы инвазияларды зеттейді.

C. оздырушыларды тасымалдаушы буынаятыларды зерттейді

D. паразиттерді рылысын,тіршілік кезедерін,таралуын,емдеу,алдын алу шараларын жне диагностикалау дістерін зеттейді.

E. Азаны анотомиялы рылысын зерттейді

3.Иесіні денесінде орналасуына арай паразиттерді бледі

A. эктопаразиттер жне эндопаразиттер.

B. инфекциялы жне инвазиялы

C. наыз жне жалан

D. уаытша жне траты

E. инфекциялы жне траты

4.Девастация – бл...

A. толы жою масатымен гельминттерге белсенді басу.

B. ауру тудыратын гельминттер

C. паразиттерді рылысын,тіршілік кезедерін,таралуын,емдеу,алдын алу шараларын жне диагностикалау дістерін зеттейтін ылым

D. ауруларды гельмиттерден емдеу жне сырты ортаны инвазиялы материалдардан сатандыру баытындаы кешенді іс-шара

E. Ауырып шыандара диспансерлік баылау орнату

5.Дегельминтизация –бл...

A. толы жою масатымен гельминттерге белсенді басу.

B. ауру тудыратын гельминттер

E. Ауырып шыандара диспансерлік баылау орнату

6.Белгілі бір организмні (паразитті) екінші бір организмді (иені) тіршілік ортасы ретінде пайдаланып, сонда сіп дамуы, оректенуі

A. Симбиоз

B. Паразитизм

C. Инфекция

D. оздырыш

E. Инвазия

7. Паразит за уаыт саталатын азаларды атайды

A. Меншікті орын

B. резервуар

C. Симбиоз

D. Уаытша иесі

E. Табии орта

8. Е.Н. Павловский 1939 жылы экспедициялык, лабораториялы, эксперименталды зерттеулер нтижесінде андай ымды алыптастырды

A. Табии ошаты аурулар

B. Паразиттер

C. Медициналы арахиноэнтомология

D. Аурулар жиынтыы

E. Инвазия кзі

9. Денесі бір жасушадан тратын, кпшілігі микроскоп арылы крінетін азалар

A. Шыбындар

B. Кенелер

C. Биттер

D. арапайымдылар

E. Иттер

F. 10. Ортаны олайсыз жадайында арапайымдылар

тзеді.

A. циста (тыыз абы)

B. микроб

C. бактерия

D. вирус

E. спора

11. арапайымдарды анша мы-а таяу трі бар

A. 70000

B. 6000

C. 700

D. 70

E. 700500

12. Трансмиссивті берілетін жне лпаларда мекендейтін арапайымды

A. Пневмоциста

B. Лейшманиялар

C. ынап трихомонадасы

D. Дизентерия амебасы

E. Лямблия

13. Амебиаз ауруыны оздырушысы

A. Еntamoeba histolytica (Саркодиналар кл.)

B. Ваlantidium соlі (Инфузория класы)

C. Trichomonas vaginalis (Талшытылар кл.)

D. Pneumocystus carinii (Споровиктер класы)

E. Тохорlasmа gondіі

14. Лейшманиялар неше трге блінеді

a. 5

b. 4

c. 3

d. 2

e. 1

15. Денесі алмрт тріздес, о жне сол бліктерге блінген. лшемі 10-18 мкм болатын лямблиоз ауруыны оздырышы.

A. Lamblia intestinalis

B. Ваlantidium соlі (Инфузория класы)

C. Trichomonas vaginalis (Талшытылар кл.)

D. Pneumocystus carinii (Споровиктер класы)

E. Тохорlasmа gondіі

16. Адамны жне жануарды жедел протозойлы трансмиссивті ауру, оздырышы Анофелес туыстыы масаларымен берілетін ауру

A. Лямблиоз

B. Амабиоз

C. Безгек

D. Іш сзегі

E. Малария

17. Адам азасында безгек оздырышыны крделі даму циклі андай жолмен теді

A. Жынысты

B. жыныссыз

C. тпейді

D. Жынысты жне жыныссыз

E. Барлыы дрыс

18.р трлі мшелерінде — бас миында, скелет (аа) жне жрек блшыеттерінде, кез лпасында, кпеде, жатыр абырасында жне ры абышаларында кездесетін токсоплазмоз ауруын тудырушы ке таралан паразит.

A. Еntamoeba histolytica (Саркодиналар кл.)

B. Ваlantidium соlі (Инфузория класы)

C. Trichomonas vaginalis (Талшытылар кл.)

D. Pneumocystus carinii (Споровиктер класы)

E. Тохорlasmа gondіі

19. Жаа ана эритроцитке енген плазмодияны морфологиялы пішіні:

A. тртбрышты

B. саиналы

C. диспергириленген

D. шбрышты

E. клдене-жолаты

20.Безгек ауруында алтырама жадайын немен тсіндіруге болады:

A. масаны шауына реакциясымен

B. плазмодий тіршіліктеріндегі токсикалы німдермен

C. масаны шаан жеріндегі екінші ретті инфекциямен

D. зін-зі сеімдірумен

E. хининні серімен

9 Тарау. Медициналы гельминтология.

Гельминтоздарды жалпы сипаттамасы.

Медициналы гельминтология паразитты рттарды серінен туындайтын адамны ауруларын зерттейді. азіргі уаытта адамдарда паразиттейтін 300 ден астам гельминттер тіркелген, ТМД елдерінде 70 тен астам гельминттер табылады.

Медициналы трыдан маызды гельменттер 2 топа блінеді

1 Жалпа рттар.

2 Жмыр рттар.

Гельминт рттарыны ішекте орналасуы.

Гельминтоздар (грекше helmіns, helmіnthos – іш рт) – паразит рттарды адаммен, жануармен жне сімдіктерді организміне еніп, кбеюі салдарынан пайда болатын ауру трлері. Гельминтоздар адамда сорыш, таспа, жмыр, т.б. рттарды паразиттік тіршілігі салдарынан пайда болады. Гельминтоздарды аталуы ауру туызатын рттарды тріне арай. Оларды тек адамда (аскаридоз, энтеробиоз, т.б.) немесе адам мен малда атар кездесетін гельминтозооноздар (фасциолез, трихинеллез, эхинококкоз) трлері белгілі.Гельминтоздара арсы арнайы дрілер – антгельминттер олданылады.Гельминтоздар ауыл шаруашылыы малдарында кп кездеседі, азір оны 2000-нан астам трі белгілі. Мыс., ойларда мониезиоз, эхинококкоз, протостронгилез, т.б. ірі ара малда – фасциолез, эхиноккоз, т.б.; жылыда – стронгилятоз, старда – аскаридиоз, полиморфоз, т.б.; балытарда – ботриоцефалез, диплостомоз, т.б. кездеседі. Гельминтоздар ауруларын сатану шаралары: тазалы сатау. Іш тазартатын дрілер ішу. й жануарларын малдрігерлік тексеруден ткізіп, ауыран малды бліп алып, дрі-дрмекпен емдеу, мал алдытарын биотермиялы жолмен деу, ортаны оздырыштарынан тазарту.

Беріліс механизмдері:

Негізгі берілу механизмі- нжіс ауызды механизм. Инвазия адам организміне пероральды жне алиментарлы жолмен жмырталармен ластанан су жеміс жидек, таам німдерін жегенде тседі.

Гельминттер – ол адам жне жануарлар денесінде паразиттік мір суретін рттар. Оларды тарауында негізгі рл анаатсыз санитарлы жадайа жне тмен трмысты мдениетке беріледі. Бл кртарды оздыраты ауруларын “гельминтоздар” дейді. Гельминттер здеріні улы заттарын блу арылы аурушады жадайлара шыратады: ішекті ызметін бзады, зат алмасуын блдіреді, аллергия жадайды туызады, кейде ішек туйілуі мумкін.Гельминтоздар негізгі ш топа блінеді:

1.Биогельминтоздар адама аралы иесіні дене тіндері жне сырты орта элементтері арылы жады.

Биогельминтоздар ды инвазия кзі жне таратушы факторлары

Инвазия кзі

Жануар

Мшелер немесе тіндер

абылда ан аза

Сырты орта

Таратушы факторлар

Адам

2.Геогельминтоздар – оздырыш адам азасына оршаан ортадан еіп, ауруа шалдытырады(аскаридоз).

Жанасуа байланысты гельминттер - оздырыш ауру адамнан немесе заттар арылы дені сау адама жады (энтеробиоз). Балаларда е жиі кездесетіні – аскаридоз жне энтеробиоз.

Гельминтоздарды ж жолдары жне локализациясы.

Инвазия кзі

Адам

Жануар

Таратушы факторлар

абылдаан аза

Сырты орта элементтері

3. Контагнозды гельментоздар : рттарды жмырталармен ластанан адам арылы жады.

Контагнозды гельминтоздарды инвазия кзі жне таратушы факторлары.

Инвазия кзі

Адам

Таратушы факторлар

олданылан заттар

олдар

абылдаан адам