Эпидемиялы процесті сиппатамасы.
Эпидемиялы процесті сиппатамасы. Гименолепидоз барлы жерлерде тараан. Барлы климатты айматарда кездеседі, біра ауруды таралуына аскаридоз сер етеді, себебі соыны тіркелген айматарында гименолопедоз табылмайды. Осыан арамастан, цестоздарды ішіндегі е ке жне барлы жерге тарааны гименолепидоз, сондытан бл гельминтоз контагиозды деп есептеледі. Ол лтстік айматарда (сіресе балалар арасында) жиі тіркеледі.
Жмырта бліуі.
Ергежейлі цепенні жмырта блуі белгілі мерзімділікпен сиппаталады, оны стіне жмыртаны блу мерзіміні затылыы инвазияны прменділігіне тікелей байланысты. Сонымен атар цепенні жмырталары оршаан ортаны ртрлі серіне шыдамсыз, сондытан тіршілік абілетін за сатай алмайды. Ішектен оршаан ортаа шыаннан кейін 1,5-2 саат ішінде бзылады. Осыан орай оларды оршаан орта объектілерінен (ккніс, топыра, трмыс жабдытары жне т.б.) табу сирек кездеседі.
Гименолепидоз оздырышыны берілу механизмі.
Гименолепидоз оздырышыны берілу механизмі – нжіс – ауыз, берілу жолы – жанасу жне ауыз (пероральды). Шыбындар – гельминт жмырталарын механикалы тасушылар. Берілу факторлары – цепенні жмырталарымен ластанан олдар, трмыс жабдытары (ойыншытар, есік тталары жне т.б.), таамдар. Ергежейлі цепенні жмырталары тырнатарда 3-4 жма саталады. Температура +60 С боланда олар 15 мин. мір среді. рашылы жне кн сулелері жмырталаларды лтіреді. Эпидемиялы процемті дамуында е маыздысы адам, гельминтоза шалдыан науаспен тікелей араласанда, жанасанда жтырады. Бл жтыру олайсыз трмысты жадайларда, тыыз орналасанда, жеке бас тазалыы саталмаанда жзеге асады.
Негізгі клиникалы кріністері.
Негізгі клиникалы кріністері – ретсіз жне жиі шыатын ан аралас (кбінесе дизентериямен шатастырады) нжіс; ішті ауруы, лсіздік, аурушанды, асазанны ыжылдауы жне ішек – арын жолыны жмысы бзыланда байалатын баса да белгілер; аллергиялы негізі бар белгілер (бртпе, дене ышуы). Инвазияланандарды 30 % жне одан кбінде ауру белгісіз теді.
Диагноз ою.
Диагноз ою нжісте жне ауруды оршаан заттардан алынан шаймаларда жмырталарды табуа негізделген. Ергежейлі цепенні жмырталары циклмен шыатынын жне оршаан ортада тез летінін ескеріп, теріс крсеткіш болатын жадайда, сынаты 3 рет айталау керек. Табии жаындыны зерттеуді флотациялы дістермен оса пайдалану сынылады. Фенасалмен арандатуды пайдаланып (кешкісін ауру адам 0,1 – 1,0 г препаратты, сосын іш жргізетін тздарды абылдайды), таертен нжісті зерттейді.
Ауруларды емдеу
Ауруларды емдеу жне ергежейлі цепенмен залалданан барлы адамдарды дегелминтизация жасау бір уаыттаы емдеу жне алдын алу шаралары болып табылады. Бл маматта фенасал жне празиквантел олданылады. Аутосуперинвазияны жне реинвазияны ескеріп, аталан препараттарды айталап (2,4 жне 7 кндік циклдер, 5-7 кннен кейін) таайындайды.
Эпидемиялы адаалау, эпидемияа арсы жне алдын алу шаралар.
Эпидемиялы адаалау, эпидемияа арсы жне алдын алу шаралар кп жадайда энтеробиозда олданылатын дістерге сай келеді. Жеке бас гигиенасын сатауды маызы аса зор екенін ерекше атауа болады. Егеуйры цепені тудыратын гименолепидоздарда аралы иелері (бргені, тараандарды жне баса да буынаятыларды) жоюа баытталан дзинсекция жасау керек. Сонымен атар нды, нан таамдарын жне баса да таамдарды ластанудан сатаан жн.
Дифиллоботриоз.
| оздырышы: таспа рттарыны 10 дан арты трлері бар. Оларды ішінде е кп тараланы Diphillobotrum latum. зындыы 10 метрдей, 3-4 мы буындары бар. Денесіні алдыы шетінде 2 сорышы бар. Ішектен жоары жаында шырышты абатына жабысады. |
Дифиллоботриоз. Этиологиясы. оздырышы – 10 трден кп жолашалар Diphillobothrium тымдасынан. Кбінесе зерттелген D. latum(жуан жолаша), жуан жолашалы рт клемі – 10 мм жне одан да зын. Эпидемиологиясы. Дифиллоботриоздар пероральді биогельминтоздар, зооноздар. Соы иесі жне инвазия кзі болып адам табылады. Жне сирек шошалар, аюлар, тлкілер, тюленьдер, т.б. балы жегіштер жатады. Ащы ішекте сіп жетілген гельминт паразиттеледі. Бірінші аралы иесі - су шаяндары, екінші – балытар, оларды азаларында плероциркоидтерді дернсілдері алыптасады. Адама жуы тздалмаан немесе толы делмеген балыты жне балы уызын оректенгенде болады. Патогенез. Жуан жолаты адам организміне патогенді сері токсико-аллергиялы жне механикалы сер ету арылы. Ащы ішекті абырасына паразит шырышты абатты заымдайды. Нтижесінде некротизация жне атрофия болады. Гельминттерді алмасу процестері нтижесінде адам азасыны сенсибилизациясы жреді жне аутосенсибилизациясы болуы ммкін. Ерекше мнді эндогенді гипо- жне авитаминоз алады. Инвазия кезеіні затыы 10 жыла дейін.
Клиникалы белгілері. Жуан жолаты инвазиясы кбінесе симптомсыз теді. Кейбір адамдарда басты ауруы, шаршаышты, бас айналуы, ебекке абілетіні тмендеуі жне асазан ішек жолдарыны заымдануымен бірге теді. Ішек тімсіздігі дамуы ммкін.