Бргелер жне оларды жою дістері

Бргелер (лат. Aphaniptera) — жылыандыларды — стар мен сткоректі жануарды — анын соратын са паразит насекомдарды бір отряды. Аузы шауа, соруа икемделген, кзі екеу, кейбіреуі соыр, анатсыз, денесі ткті, жмырта кйінде—12, дернсіл трінде — 8—100, ал уырша алыбында — 6—220 кндей болып, 965 кнге дейін тіршілік етеді. Хайуандарды, адамны анын сорады. Оба таратыш те ауіпті малы. Бан жататындар: адам бргесі мен егеуйры бргесі. ос анатты жне катты анаттыларга жаын. зындыы 1-6 мм(еркектері ргашыларынан са) денесі бйіріні екі жаынан сыымдалган шаш жне жануарлар жні мен стар кауырсыны арасында жасы козгалуа бейімделген. Екінші айтара анатсыздар. Кпшілік трінде бір жп арапайым кздері бар(кейбіреулері кзсіз). Ауыз аппараты кесіп-тесіп-соруга бейімделген. Аятары сіресе артылары жасы жетілген секіруге бейімделген. Толы згеріспен дамиды. Дернсілдері рт тріздішіріген жануар алдытарымен оректенеді. Піллэ ішінде куыршактанады. 3 жыла дейін мір среді. 1000 тр белгілі, ке таралан. Брге адам жне жылы канды жануарды сырты тоышарлары оны ішінде адам бргесі (Pulex irritans) ит бргелер (Ctenocephalides canis) егеукйрык бргелер (Ceratophyllus fasciatus) алакрт трлері бар. Бргелер оба егеуйры бртпе сзек аурулар оздырушыларын тасымалдап гельминттердін аралы иелері болып келеді

Адамны денесін шаатын жерлері– аяы, балтыры, тобыы. Жндікті шаан жері атты ышиды, асыаннан кейін ол жер ірідейді. Оларды шааны масаны шаанынан млдем блек, себебі жара оай жазылмайды, шаан жерінде за уаыт кішкентай тырты алады.

Жануарларда паразитті болу белгісі – бргені шааны ауыртады, атты ышиды жне тері іседі. Жануарлар дуылдап ышыан жерін аятарымен асиды, терісінен бргені тісімен стап алады, сол кезде терісін тырнап жарааттайды. Бргесі бар иттер мен мысытар атты иналады, ртрлі ауыр тетін ауруларды жтыру ммкіншілігі арта тседі. Жануарларды емдеу– жануарларды денесінен бргені лтіру шін дус, ерітінділер, эмульсия, шампундар мен аэрозолдар тріндегі инсектицидтерді пайдаланады. Препараттарды тадау кезінде оны анша уаыт сер ететіндігі, жануарлара зияны ескеріледі. Инсектицидтерді сері тек трі мен сапасына ана емес жануарды терісіне мият жауа да байланысты.

озалысы – птерге бргелер тасымалдаушыа жабысып (жануарлара, адама), подъезден, жертледен (саылаулар арылы) немесе кршілер (таракандар сияты) арылы кіруі ммкін.й жануарлары паразитті кшеден баса жануарлардан жтырып келуі ммкін.

Бргемен кресу жолдары. Жануарларда брге кбіне жні алы жерлерінде, олар йрыында жне аяында (олты астында) болады. Блмеде брге 1 метр биіктікте тіршілік етуі ммкін: р трлі заттарда, жмса ойыншытарда, саылауларда, жиаздарда, кілемдер мен паластарда, плинтус астында.

Іш киімді, жмса ойыншытарды, шркейлерді жне бргелер оныстанып алды деген заттарды ысты сумен жуу керек, жастыты аып екі-ші кнге кнні кзіне жайып ою ажет.

Инсектицидтерді тадаан кезде рамына арау ажет. Хлорорганикалы осынды жандіктерден жасы орайды, біра олар адамдарды, жануарларды, сімдіктерді тіндерінде жиналатын асиеті бар, бл азаны улануына келуі ммкін.

Еденді, плинтустарды 4-5 кн жумаан абзал. Бргелер бір тулік ішінде леді, біра бірден рып кетпейді, бл алыпты жадай: 1-2 апта ішінде салан жмырталардан бргелер шыады. делген абата шыып олар да 1-2 тулік ішінде леді.Фосфорорганикалы осынды мен карбонат онша улы емес, трмыста олдануа болады («Дихлофос» рамында осы заттар бар).Пиретрум мен пиретроидтарды да улы заттары е аз деп есептеледі, оны сері 5 айа дейін созылуы ммкін.

Алдын-алу шін инсектицидтер сіірілген ртрлі арыбаулар олданылады.Е бастысы олданар алдында – дке таыш тау керек немесе мрынды жне ауызды слгімен жабу ажет, себебі пайдаланан зат тыныс алу жолына тссе ауа жетпей тншыып, бас айналып, жрек айнып, естен тану ммкін.