Курсты жмысына

БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С. СЕЙФУЛЛИН атындаы АЗА АГРОТЕХНИКАЛЫ УНИВЕРСИТЕТІ

 

Кафедра «Радиотехника, электроника жне телекоммуникациялар»

 

Курсты жмыс

Пні: Электрлік байланыс теориясы

Таырыбы: «ателер ытималдылыыны минимумы

Критерий бойынша квазиоптимальдік

байланыс жйесiн растыру»

 

Орындаан: ___ тобы студенті

________________________

(Аты-жні)

 

Тексерген: Омаров А.Т.

аа оытушы

 

 

Курсты жмысы орауа жіберілді ______________________

(оытушыны олы)

 

 

АСТАНА 201__

 

С. СЕЙФУЛЛИН атындаы АЗА АГРОТЕХНИКАЛЫ УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедра «Радиотехника, электроника жне телекоммуникациялар»

«БЕКІТЕМІН»

Кафедра мегерушісі

_______________________

_______________________

(кні, айы, жылы)

Курсты жмысына

тапсырма № ____

Пні: «Электрлік байланыс теориясы»

 

Студент ___________________________________________ топ _____________

 

Жоба таырыбы: «ателер ытималдылыыны минимумы критерий бойынша

квазиоптимальдік байланыс жйесiн растыру»

Бастапы деректер _______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

 

№	Тсіндірме жазбаны мазмны	Орындалу мерзімі	Болжамалы клемі
	Байланыс жйесіні рылымды слбасы	20.09.13	2 бет
	Аналогты сигналды цифрлы сигнала трлендіру	30.09.13	2 бет
	Жптыа тексеретін тзетуші кодпен кодтау	10.10.13	2 бет
	Модуляторды рылымды слбасы	20.10.13	3 бет
	Демодуляторды рылымды слбасы	30.10.13	2 бет
	Кодты комбинацияны ате абылдауыны ытималдылыын есептеу	10.11.13	2 бет
	Байланыс арнасыны ткізгiштiк абiлеттiлігін анытау	20.11.13	2 бет

 

№	Графикалы блімні мазмны	Орындалу мерзімі	Беттер саны	Формат
	Модуляторды рылымды слбасы	20.10.13		А4
	Демодуляторды рылымды слбасы	30.10.13		А4

 

дебиет:

1 Омаров А.Т. ателер ытималдылыыны минимумы критерий бойынша квазиоптимальдік байланыс жйесiн растыру. Электрлік байланыс теориясы пнінен курсты жмысты орындауа арналан дістемелік нсаулар.- Астана, КАТУ, 2010.

2 Теория электрической связи: Учебник для вузов/А.Г.Зюко и др. Под ред. Д.Д. Кловского.- М.: РиС, 1998

3 Панфилов И.П., Дырда В.Е. Теория электрической связи.- М.: РиС,1986.

 

Тапсырма берілген кні: 10.09.2013 ж., жобаны орау кні: 30.11.2013 ж.

Жоба жетекшісі ______________ Омаров А.Т.

Тапсырманы орындауа алдым: 10.09.2013 ж. _______________________

(Студентті олы)

Мазмны

 

Курсты жмысына тапсырмасы.......................................………………................4

Кіріспе...........................................................................................................................6

1 Байланыс жйесіні рылымды слбасы...........................................................6

2 Аналогты сигналды цифрлы сигнала трлендіру............................................8

3 Жптыа тексеретін тзетуші кодпен кодтау....................................................10

4 Тактылы жиілігi мен тактылы интервалын есептеу…....................................12

5 Модуляция жылдамдыы мен апаратты тарату жылдамдыын есептеу.........12

6 Модуляторды рылымды слбасы..................................................................13

7 Демодуляторды рылымды слбасы..............................................................15

8 Сигналды амплитудасын анытау..................................................................…16

9 Кодты комбинацияны ате абылдауыны ытималдылыын есептеу..........16

10 Байланыс арнасыны ткізгiштiк абiлеттiлігін анытау................................17

орытынды.................................................................................................................18

Пайдаланылан дебиеттер тізімі............................................................................19

 

Курсты жмысына тапсырмасы

 

ателер ытималдылыыны минимумы критерий бойынша квазиопти-мальдік байланыс жйесiн растыру керек. Оны негізгі параметрлерін есеп-теп, растырылан байланыс жйені даму жолдарын атап шыу керек.

2.1 Цифрлы модуляция трлеріні потенциальдік бгеттерге орныты-лыы шін ысаша салыстырмалы талдауын ткізу керек. Байланыс жйесіні жалпыланан рылымды слбасын келтіру керек.

2.2 Шыу кзімен шыаратын апаратты сигналды спектрі шектелген (спектрді жоары жиілігі- F_ж). Бл сигнал- тменгі жиілікті аналогты сигнал екенін ескере отырып, оны цифрлы ИКМ сигнала трлендіру керек.

Бірінші, аналогты-цифрлы трлендіргіштегi (АЦТ) трлендіруiнi трле-рiн тсiндiрiп жазу керек. Одан кейін, дискреттеу жиілігi мен дискреттеу интер-валын анытау керек. Кванттау адамы D- а тебір алыпты кванттау кезінде, симметриялы екілік кодпен кодтау шін АЦТ-ны техникалы параметрлерін есептеп келтіру керек.

Келесіні анытау керек: санатарды дискреттік U_д жне квантталан U_кв мндерін, N кванттау дегейлеріні нмірлерін, h₁ жне h₂ кванттау ателерді мндерін. Одан рі кодты комбинацияларын растырып, цифрлы ИКМ сиг-налды уаытты диаграммасын трызу керек.

2.3 Бгеттерге орныты, жптыа тексеретiн кодпен кодтау кезінде, код-тау процесін тсiндiрiп жазу керек жне кодерді рылымды слбасын -растыру керек. Бл кодпен кодталан цифрлы сигналды кодты комбинация-ларын растырып, сигналды уаытты диаграммасын трызу керек.

2.4 Кодталан цифрлы сигналды тактылы жиілігiн жне тактылы ин-тервалын (кодты комбинациядаы элементті затыын) анытау керек.

2.5 N- арналы цифрлы тарату жйесіні модуляция жылдамдыы мен а-паратты тарату жылдамдыын анытау керек. Оларды мндері арасындаы айырмашылыын тсіндіру ерек. R<В, R=В, R>В болатын жадайларын атап шыгу керек.

2.6 Берілген модуляцияны трі шін цифрлы модуляторды рылым-ды слбасын растырып, оны жмыс алгоритмін жазу керек. Модуляторды кірісіндегі апаратты сигналды жне шыысындаы модуляцияланан сиг-налды, сонымен атар модулятор слбасыны нктелеріндегі сигналды уаы-тты диаграммаларын трызу керек. Модуляцияланан сигналды спектрлiк диаграммасын трызу жне спектрдi енін анытау керек.

2.7 Берілген модуляцияны трі мен абылдау дісі шін демодулятор-ды рылымды слбасын растырып, оны жмыс алгоритмін жазу керек. Демодуляторды кірісіндегі модуляцияланан сигналды жне шыысындаы демодуляцияланан (модуляциядан шыарылан) апаратты сигналды, соны-мен атар модулятор слбасыны нктелеріндегі сигналды уаытты диаграм-маларын трызу керек.

2.8 Егер, сигнала сер ететiн бгетін, уатты спектрлiк тыыздыы W₀- а те «а шуы» деп есептесек, берілген р_ат атенi (элементті ате алуыны) ытималдылыын амтамасыз ететiн демодуляторды кірісіндегі h²параметрі-ні мнін анытау керек. Аныталан h²мніне жеткiзетiн модуляцияланан сигналды U_m амплитудасын анытау керек.

2.9 арапайым жне тзетуші (бгеттерге орныты) жптыа тексеретiн код шін кодты комбинацияны ате декодтауны (абылдауыны) ытимал-дылыын анытау керек.

2.10 йымдастырылан байланыс арнаны наты жне потенциальдік (Шеннон шегі) ткізгiштiк абiлеттіліктерін анытау керек.

Жмысты нтижелері бойынша орытынды жазу керек:

а) бгеттерге орныты кодтауыны тиімділігін баалау керек. арапайым жне тзетуші кодтармен кодталан кодты комбинацияларын ате декодтауы-ны ытималдылытарын салыстырып, орытынды жазу керек;

б) берілген модуляцияны трі мен абылдау дісі шін, арнаны ткіз-гiштiк абiлеттілігіні пайдалану тиімділігін баалау керек. йымдастырылан арнаны наты жне потенциальді ммкінді ткізгiштiк абiлеттіліктерін са-лыстып, орытынды жазу керек.

Шеннонны кодтау теоремасын тжырымдап, оан атысты, жйені та-рату дрыстыы мен ткізгiштiк абілеттілігін жоарылату ммкіндіктерi тура-лы орытындыны жазу керек. Сонымен атар оларды жоарылату дістерiн атап шыу жне тсіндіру ажет.

 

 

Берілгені:

Нсаны номері- 01

Модуляцияны трі- цифрлы амплитудалы модуляция (ЦАМ)

абылдау дісі- оптимальдік когерентсіз

Аналогты сигналды спектрдегі жоары жиілігі- F_ж=3,4 кГц

Кванттау дегейлеріні саны- М=64

Кванттау адамы- =1,6 мВ

Арналарды саны- N=1

Шуды (бгетті) уатыны спектрлік тыыздыы- W₀=10^-7 В²/Гц

атені ытималдылыы- р_ат=910^-7

 

 

Кіріспе

 

азіргі байланыс жйелері, р трлі функциональді туелді рылылар-дан тратын крделі комплекс болып шыады. Жалпы жадайда кез келген техникалы жйені тиімділігі, шыарылатын німні сапасы мен санымен аны-талады. Байланыс жйелерiнде, мндай нім болып берілетін апараты есептелінеді, оны саны- апаратты тарату жылдамдыы, ал сапасы- атенi ытимал-дылыы болады. Байланыс жйесі тиімділігінi е маызды крсеткiшi болып, жйе мен арнаны ткізгіштік абілеттілігін пайдалану дрежесін анытайтын, апаратты тиімділігі болып шыады.

Байланыс жйелерді тиiмдiлiгiн жоарылату мiндетi- бл ттынушыа, берілген дрыстыымен апаратты максимальдік санын жеткізетiн жйені, е жасы нсасын табу. Жйелерді тиімділігін жоарылату шін, шыу кзiнi артытылыын тмендету, бгетке орныты кодтармен кодтау жне басаларын жасау керек.

Курсты жмысында, берілген модуляцияны трі мен абылдау дісі ке-зiнде, ателер ытималдылыыны минимумы критерий бойынша квазиоптимальдік байланыс жйесін растыру жне оны параметрлерiн потенциальді ммкіндікті параметрлермен (Шеннон шегімен) салыстыру керек.

 

 

1 Байланыс жйесіні рылымды слбасы

 

абылдауыны максимальдік (потенциальдік) бгеттерге орнытылыын амтамасыз ететін абылдаышты оптимальдік абылдаыш деп атайды.

Дискреттік сигналдарды абылдауыны бгеттерге орнытылыын баа-лайтын параметрі- сигналдарды абылдау кезіндегі атені ытималдыы. Ол модуляцияны трі мен абылдау дісіне байланысты. Цифрлы сигналдарды абылдау кезінде, цифрлы амплитудалы (ЦАМ), жиілікті (ЦЖМ), фазалы (ЦФМ), салыстырмалы фазалы (ЦСФМ) модуляцияларды олданылады.

1 суретте цифрлы модуляция сигналдарды векторлы диаграмалары келтірілген.

 

а) ЦФМ s₀(t)б) ЦЖМв) ЦАМ

s₀(t) U 0 U s₁(t) U s=2·U s₀(t) U s₁(t)

0 U s₁(t)

s=2U s=U

 

1 сурет- Цифрлы модуляция сигналдарды

векторлы диаграммалары

 

Цифрлы жйелерінде, екілік кодты «1» жне «0» элементтері таратып беріледі. Оларды тарату шін s₁(t) жне s₀(t) сигналдарды олданады. ЦФМ кезінде, s₁(t) жне s₀(t) сигналдары- арамаарсы сигналдар, яни s₁(t)=-s₀(t). Сигналдарды айырмашылыы (сигналдарды векторлар арасындаы араа-шытыы) s=2U,мнда U-сигналды амплитудасы. ЦЖМ кезінде: s₁(t)жне s₀(t)сигналдары- ортогональдік сигналдар, s=2U, ЦАМ кезінде: s=U.

Сонымен, ЦФМ кезінде s₁(t) жне s₀(t) сигналдарды айырмашылыы е лкен, ЦЖМ сигналдарды айырмашылыы одан тмен, е кіші айырмашылы-ы- ЦАМ сигналдарды. Солай боландытан, е жоары потенциальдік бгет-ке орнытылыын (е тменгі атені ытималдылыын) беретін- ЦФМ, одан кейін- ЦСФМ, ЦЖМ, ЦАМ.

ЦФМ модуляцияны ЦЖМ модуляциямен салыстыранда, ол 2 есе (З дБ) энергетикалы тысын береді, ал ЦАМ модуляциямен салыстыранда- 4 есе (6 дБ) тысын береді. ЦСФМ модуляцияны бгетке орнытылыы ЦФМ модуля-циядан тмен, біра ЦЖМ модуляциядан жоары.

2 суретте байланыс жйесіні жалпы рылымды слбасы келтірілген.

 

абылдаыш

БЖ

БШК

uц(t)

uцк(t)

АК

Хабар/сигн.

ХШК

Модулятор

Ш

b

ua(t)

s(t)

s'(t)

АД

ШКД

Сигн./хабар

ХА

К

Демодулятор

b*

u*a(t)

x (t)

u*ц(t)

u*цк(t)

s*(t)

s*'(t)

Таратыш

ШКК

 

2 сурет- Байланыс жйесіні жалпы рылымды слбасы

 

ХШК- хабарлар шыу кзі. зіліссіз хабарларды шыарады.

Хабар/сигн.- хабарды сигнала трлендіргіш. b хабарды u_a(t) бастапы аналогты сигнала трлендіру шін.

ШКК- шыу кзіні кодері. u_a(t)аналогты сигналды u_ц(t)цифрлы сиг-нала трлендіру шін. Бл аналогты-цифрлы трлендіргіш (АЦТ). Цифрлы бастапы сигнал- бл екілік арапайым кодты кодты комбинацияларды тіз-бегі.

АК- арнаны кодері. Тарату дрыстыын жоарылату шін. арапайым кодты кодты комбинацияларын, бгетке орныты (тзетуші) кодпен кодтай-ды. Цифрлы u_ц(t)сигнал, u_цк(t) цифрлы кодталан сигнала трленеді.

Модулятор. Бастапы сигналды параметрлерін арнаны параметрлер-мен сйкестіру шін. Тмен жиілікті u_цк(t)цифрлы кодталан сигналды, арна-ны параметрлеріне сйкес келетін s(t)жоары жиілікті сигналатрлендіреді. Модуляторда, тасушы сигналды параметрін, u_цк(t) апаратты цифрлы код-талан сигналды зыымен озгертеді. Сонымен, тасушы сигнала таратып бері-летін хабарды кіргізеді.

Ш- шыу рылы. Оан, кп жадайда, сигналды кшейткіші, спект-рін шектейтін жолаты сзгі, таратышты байланыс жолымен келістіретін -рылылар. Шыысынан- кшейткен s¢(t) сигналы шыады.

БЖ- байланыс жолы. Сигналдарды тарату шін арналан физикалы ор-тасы.

БШК- бгеттер шыу кзі. s¢(t)сигнала осылатын x(t)бгеттер мен брмалануларды шыарады. Сонымен, байланыс жолымен абылдау жаына келетін сигнал- s^*¢(t)=s¢(t)+x(t). Ол, тарату жаынан шыан s¢(t) сигнала тура сйкес емес.

К- кіру рылы. Оан, кп жадайда, бгеттерді дегейін тмендету шін жолаты сзгі, сигналды кшейткіші, абылдаышты байланыс жолымен келістіретін рылылар. Шыысынан- s^*(t)сигнал шыады.

Демодулятор. Модуляциядан шыаратын рылы. Оны шыысынан тарату жаындаы цифрлы кодталан сигнала сйкес u^*_цк(t) сигнал шыады. Оны, тарату жаындаы u_цк(t)сигналмен айырмашылытары болу ммкін (кодты комбинацияларында ате алынан элементтері болу ммкін).

АД- арнаны декодері. Тарату дрыстыын жоарылату шін. u^*_цк(t) ци-фрлы кодталан сигналды, бгетке орныты кодты кодты комбинацияла-рын декодтап, оларды ішіндегі ате алынан элементтерін табу жне тзету шін. Шыысынан цифрлы бастапы u^*_ц(t) сигнал шыады.

ШКД- шыу кзіні декодері. арапайым кодты кодты комбинация-ларды декодтап, u^*_ц(t) цифрлы сигналды u^*_a(t)бастапы аналогты сигнала трлендіреді. Бл цифрлы-аналогты трлендіргіш (ЦАТ).

Сигн./хабар- сигналды хабара трлендіргіш. u^*_a(t) бастапы аналогты сигналды b^* хабара трлендіреді. абылданан b^* хабары, тарату жаындаы b хабардан айырмашылыы болуы ммкін.

ХА- хабарларды алушы. зіліссіз хабарларды абылдайды.

 

 

2 Аналогты сигналды цифрлы сигнала трлендіру

 

Аналогты сигналды цифрлы ИКМ сигнала трлендіру шін АЦТ-те тізбектей ш операциялар орындау керек:

а) аналогты сигналды уаыт бойынша дискреттеу, яни u_a(t) бастапы аналогты сигналдан, Т_д уаытты интервалы (дискреттеу интервалы) арылы U_д(nТ_д) дискреттік санатарын алу;

б) дискреттік санатарды кванттау (мндері (дегейлері) бойынша дис-креттеу), яни дискреттік санатарды мндерін, е жаын U_кв(nT_д)кванттал--ан (рсат етілген) мндеріне тедету;

в) квантталан санатарды кодтау, яни квантталан мндеріне сйкес кванттау дегейлеріні нмірлерін симметриялы екілік кодпен кодтау.

АЦТ-ті рылымды слбасы 3 суретте келтірілген.

 

 

Аналогты сигнал

Цифрлы ИКМ сигнал

ua(t)

Дискретизатор (АИМ)

Кодер

Кванттаушы

Uд(nTд)

uц(t)=uикм(t)

Uкв(nTд)

АЦТ

Дискреттік санатар

Квантталан санатар

 

 

3 сурет- АЦТ-ті рылымды слбасы

 

Дискреттеу жиілігі (интервалы) Котельников теоремасыны шарты бой-ынша тадалады:

F_д2F_ж; (Т_д£ ), (1)

мндаы F_ж- сигналды спектріндегі жоары жиілігі. Т_д=1/F_д.

Наты цифрлы жйелерде дискреттеу жиілігін екі еселенген жоары жиілігінен жоары алады: F_д>2F_ж. Бл, абылдау жаында квантталан сана-тардан аналогты сигналды алпына келтіру кезінде, арапайым тменгі сзгіні олдануа ммкіндігін береді. Цифрлы тарату жйелеріні жабдытарын уни-фикациялау шін F_д- 8 кГц жиілігіне еселі болып алады.

Цифрлы ИКМ сигнал- бл арапайым екілік кодты k-элементтік код-ты комбинацияларды тізбегі. Кодты трі- симметриялы екілік. Кодты комбинациядаы 1-ші элемент- квантталан санаты полярлыын кодтайды: о полярлыы- «1», теріс полярлыы- «0». Келесі (k-1) элементтер- дегейіні н-мірін кодтайды. Кодты комбинацияны зындыы (элементтерді саны) М кванттау дегейлеріні саны бойынша аныталады:

 

k1+log₂М, (2)

 

мндаы k- бтін саны.

 

Есептеулер:

F_ж=3,4 кГц, F_д>2F_ж=23,4=6,8 кГц. F_д=8 кГц.

Т_д=1/F_д=1/(810³)=12510^-6 с=125 мкс.

М=64; k1+log₂ М=1+log₂64=7 элемент.

Кванттау адамы D=1,6 мВ.

АЦТ-ті кірісіндегі аналогты сигналды мндер диапазоны:

[-D(М-1)¸D(М-1)]=-100,8¸100,8 мВ.

АЦТ-ті техникалы параметрлері 1 кестеде келтірілген.

 

1 кесте

Квантталан мндері Uкв, мВ		±1,6	...	±9,6	±11,2
Кванттау дегейлеріні номірлері N		±1	...	±6	±7
Дегейлер номірлеріні кодты комбинациялары		1000001 0000001	...
Квантталан мндері Uкв, мВ	±20,8	±22,4	…	±99,2	±100,8
Кванттау дегейлеріні номірлері N	±13	±14	…	±62	±63
Дегейлер номірлеріні кодты комбинациялары			…

 

Дискреттік санатарды мндері: U_д1=N_нса=01+20=21 мВ.

U_д2=- U_д1/2=-21/2=-10,5 мВ.

Санатара сйкес келетін кванттау дегейлеріні нмірлері:

N₁=U_д1/D=21/1,6=13,1. N₁=14.

N₂=U_д2/D=-10,5/1,6=-6,56. N₂=-7.

Квантталан санатарды мндері: U_кв1=N₁·D=14·1,6=22,4 мВ.

U_кв2=N₂·D=-7·1,6=-11,2 мВ.

Санатарды кодты комбинациялары: Q₁(0,1)=1001110.

Q₂(0,1)=0000111.

Кванттау ателерді мндері: h=U_д-U_кв. h₁=21-22,4=1,6 мВ;

h₂=-10,5-(-11,2)=0,7 мВ.

Цифрлы ИКМ сигналды уаытты диаграммасы 4 суретте келтірілген.

 

u_ц(t) 1-ші кодты 2-ші кодты

комбинациясы комбинациясы

1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 1

 

t, мкс

0 125 250

4 сурет- АЦТ шыысындаы цифрлы ИКМ сигналды

уаытты диаграммасы

 

 

3 Жптыа тексеретін тзетуші кодпен кодтау

 

Барлы та санына еселi ателердi табатын, бгеттерге орныты (тзету-ші), жптыа тексеретiн кодпен кодтау кезiнде, арапайым кодты k- элемент-тiк кодты комбинацясына, бір тексеруші элемент осылады. Тексеруші эле-менті, кодты комбинация iшiндегi «1» деген элементтердi санын жп санына жеткiзедi. Тексеруші элемент кодты комбинацияны соында, апаратты эле-менттерден кейін ойылады. Сонымен, жптыа тексеретiн кодты кодты комбинацияны зындыы келесіге те:

 

n=k+1, (3)

 

мндаы k- арапайым кодты кодты комбинациясыны зындыы.

Тексеруші элемент - арапайым кодты кодты комбинациясындаы бар-

лы элементтерді модуль екі бойынша осындысымен аныталады:

r=k₁ Å k₂ Å…Å k_k, (4)

 

мндаы Å- модуль екі бойынша осындысы; k₁, k₂ ... k_k- арапайым кoдты кодты комбинациясындаы апаратты элементтері.

Жптыа тексеретiн тзетуші (n, k) кодты параметрлері: (n, k)=(k+1, k).

 

Есептеулер:

k=7 эл.; r=1 эл.; n=7+1=8 эл., кодты параметрлері: (8,7).

Бірінші кодты кобинациясы шін.

арапайым кодты кодты комбинациясы: Q₁(0,1)=1001110.

r=1Å0Å0Å1Å1Å1Å0=0.

Жптыа тексеретiн кодты кодты комбинациясы: F(0,1)=10011100.

Екінші кодты комбинациясы шін.

арапайым кодты кодты комбинациясы: Q₂(0,1)=0000111.

r=0Å0Å0Å0Å1Å1Å1=1.

Жптыа тексеретiн кодты кодты комбинациясы: F(0,1)=00001111.

Жптыа тексеретiн кодты кодерді рылымды слбасы 5 суретте келтірілген. Жптыа тексеретiн тзетуші кодпен кодталан цифрлы сигнал-ды уаытты диаграммасы 6 суретте келтірілген.

 

k₁ k₂ k₃ k₄ k₅ k₆ k₇

RG1

Å

 

 

 

 

 

 

k₁ k₂ k₃ k₄ k₅ k₆ k₇ k₈ r RG2

 

5 сурет- Жптыа тексеретiн (9,8) кодты кодерді

рылымды слбасы

 

 

U_цк(t) 1-ші кодты 2-ші кодты

комбинациясы комбинациясы

1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1

 

 

0 125 250 t, мкс

 

6 сурет- Жптыа тексеретiн (9,8) кодты кодерді шыысындаы

цифрлы сигналды уаытты диаграммасы

4 Тактылы жиілігi мен тактылы интервалын есептеу

 

Жптыа тексеретiн тзетуші кодпен кодталан цифрлы сигналды эле-ментті затыы, дискреттеу интервалы мен кодты жалпы зындыымен аныталады. Бір тактылы интервалда- бір элементі таратып беріледі. Сонымен, элементті затыын- Т_такт тактылы интервалы, ал элементтерді та-рату жиілігін- F_такт тактылы жиілігі деп атайды.

Сонда, тактылы жиілігі- бл бір секунданы ішінде таратып берілетін тактыларды (элементтерді) саны. Сонымен, тактылы жиілігі- бл модуляция жылдамдыы деп айтуа болады.

Тменде келтірілген есептеулер- бл теоретикалы есептеулер. Олар, а-жетті осымша ызметтік арналарсыз, бірарналы тарату жйелер шін ана жарайды. Есептеулерде, дегенмен, тзетуші кодпен кодтауы есепке алынан.

 

F_такт=F_дn жне Т_такт=1/F_такт, немесе Т_такт=Т_д/n жне F_такт=1/Т_такт. (5)

 

Есептеулер:

F_д=8 кГц; n=8 эл.

F_такт=F_дn=810³8=6410³ Гц=64 кГц;

Т_такт=1/F_такт=1/(6410³)=15,610^-6 с=15,6 мкс.

 

 

5 Модуляция жылдамдыы мен апаратты тарату жылдамдыын есептеу

 

N- арналы тарату жйесiндегi В модуляция жне R апаратты тарату жыл-дамдытарын анытау кезінде, келесілерді ескергенi дрыс:

- N арналы сигналдарды тарату шін, жйені тарату циклы рамында N арналы интервалдарды жне синхросигнал мен баса кызметтiк сигналдар-ды тарату шiн бiр осымша арналы интервалды стау керек;

- жйесіндегi В модуляция жылдамдыы, секунданы iшiнде таратып бе-рiлетiн элементтердi санына, яни тарату жйесіні тактылы жиiлiгiне те;

- тактылы жиілігiн анытау кезінде, арналы интервалында санаты n- элементтік кодты комбинациясын таратып берілетінін есте сатау керек;

- тарату жйесіндегі апаратты тарату жылдамдыы, дискреттеу жиілігi мен элементті энтропиясын ескерумен, апаратты тасымайтын ызметтiк сиг-налдарды (осымша арналы интервалда таратып берілетін ызметтік сигнал-дары, санатарды кодты комбинацияларындаы жптыа тексеретiн кодты тексеруші элементтері) элементтерiн ескерусіз есептеу керек;

- дискреттеу интервалы, апаратты тасыйтын санатарды k-элементтiк кодты комбинациялардан тратын N арналы интервалын стайды.

арапайым жадай шін бір ызметтік арнаны алуа болады. Онда, N-арналы ЦТЖ-дегі В модуляция жылдамдыы (техникалы жылдамдыы) жне R апаратты тарату жылдамдыы (апаратты жылдамдыы) мынандай форму-лалар арылы анытауа болады:

 

В=F_дn(N +1), (6)

 

R=Н_элF_дkN (7)

 

мндаы Н_эл- элементті энтропиясы (бір элементті ішіндегі апаратты орта саны).

Элементтерді шыу ытималдылытарын бір біріне те болатынды ал-са: р(1)=р(0), онда Н_эл=Н_{эл.макс}=1 бит/эл жне R=F_дkN,бит/с.

 

Есептеулер:

F_д=8 кГц; k=7 эл; n=8 эл; N=1 арна.

В=F_дn(N +1)=810³8(1+1)=12810³ Бод=128 кБод.

R=F_дkN=810³71=5610³ бит/с=56 кбит/с.

(Тапсырманы 2.5 пунктіндегі тапсырмасын келтірііз).

Жйені модуляция жылдамдыы мен апаратты тарату жылдамдыыны мндері арасындаы айырмашылыын тсіндіру ерек. R<В, R=В, R>В болатын жадайларын атап шыгу керек.

 

 

6 Модуляторды рылымды слбасы

 

х

Гн

uцк(t)

sЦАМ(t)

1)

2)

3)

uтас(t)

 

7 сурет- ЦАМ модуляторды рылымды слбасы

 

Г_н – тасушы сигналды генераторы: u_тас(t)=U_тас×cos(w_тас·t);

´ - сигналдар кбейткіші.