Су тімін ысы кезеде лшеуді ерекшеліктері жне лшеу ателіктері.

Су тімін ыста лшеу иынды туызады. Су тімін лшеу шін тадалан жер жайылмасыз болу керек, бар болан жадайда анарлым тзу, ені тар жне рельефі біртегіс, жесалалары , ескі арнасы жо жерді тадау ажет. Ені ке жайылма су тімін лшеу жмыстарын иындатып жібереді. Тадалан учаскеде зен бір арнамен ау керек, тзу боланы дрыс. зен арнасында мз кептелу, се буылу секілді былыстарды туызатын аралдарды аралшаларды, майырларды болмауы тиіс. зенні арнасы траты боланы жн, яни шайылмауы немесе шгінділергі толмауы тиіс. Арнаны шп баспауы керек. Жасанды имараттардан алыс болуы керек, йткені оларды суды тежелуіне алып келуі ммкін. Су тімін лшеуді айтарлытай длдігіне жету шін тадалан учаскеде аыс біралыпты болу керек. зенні тпкі арнасы мен жайылмасында аысты баыты бірдей болу керек. Су сабасына тскен кезде аысты жылдамдыы 0,15-0,25м/с –тен кем болмауы, су тасу кезінде 3-4 м/с-тан арты болмауы керек. Ааулы жазбалар: а) Жазбада кейбір зіктерді, сия тамшыларыны жне сия жайылып кеткен жерлерді бар болуы. Мндай аауларды себебі: зі жазушыны аламыны ластануы немесе сапасыны нашарлыы, болмаса сияны сапасыны тмендігі. ) Ирек жазба. Себебі: су дегейін зі жазушыны зенмен байланыстыратын быр тесігіні лкендігі; б) Баспалдаты жазу. Себебі: алтыа, ауырлы гіріне немесе сымнан есілген арана бір нрсе тиіп трады. г) Таспаны шешу стінде таспадаы су дегейі шамасыны сырты су лшеу бекеті бойынша алынан су дегейі шамасымен сйкес келмеуі. 1см ге дейінгі сйкессіздік кезінде т ету енгізілмейді. Сйкессіздік 1см ден арты болан жадайда тзету су ретімен уаытты затыына байланысты жазбаны басынан бастап енгізіледі. Д) Таспаны шешу немесе оны келесі тулікті жазбаларын жазу шін зі жазушыа орнату стіндегі зі жазушыны таспасы бойынша уаытты наты жергілікті уаыта сйкес келмеуі, яни зі жазушыны саатыны озып кетуі немесе алып оюы. Сйкессіздік 5 мин а дейін болс а, онда тзету енгізілмейді, ондай сйкессіздік жіберіледі. Егер сйкессіздік 5 мин тен арты болса, онда тзету су ретімен жазбаны басынан бастап енгізіледі.Ааулар крылылардан кп болады.

 

17.Су тімін зырылдауыпен лшеу кезіндегі жмысты рамы.Гидрометриялы зырылдауы аысты кез келген нктесіндегі жылдамдыты жоары длдікпен лшеуге ммкіндік береді. Зырылдауыты трлері жне рылымдары р трлі болады. Гидрометриялы зырылдауыпен лшеу шіе мына жмыстар жасалады:1)Бекеттегі суды дегейі аныталады (рейкалы немесе адалы).

2)зенні клдене имасыны ені бойынша тіктемелерге блінеді:-тіктемелерді араашытыы лшенеді; -тіктемелерді тередігі лшенеді.

3) Жылдамды тіктемелерде крделі детальды діс кезінде 5 нктеде: су беті, 0,2h, 0,4h, 0,8h, cу тбі: 2 нктеде: 0,2h, 0,8h: 1 нктеде: 0,6 h жылдамды лшенеді. Зырылдауы жылдамдыы 100 сек.кем емес стау керек. лшеу уаытыны ішіндегі сигнал санын санаймыз. 1 секундта алаты бранданы айналым санын 20-а кбейтеміз. рі арай жылдамды тіктемедегі аысты жылдамдыын анытау шін, рбір зырылдауыа заводтан шыанда оса берілетін тарировкалы кестені кмегіне жгінеміз.

Зырылдауытар біратар белгі бойынша ерекшеленеді: Айналу сіні баыты, алаты бранданы немесе роторды рылымы, тйісу жне есептеу механизмдарыны рылымы жне зырылдауыты суа тсіру тсілдері бойынша. Айналу сіні баыты бойынша тік жне клдене сті зырылдауытара блінеді: Біріншіге- ГР-21, ГР-21М, ал екінші трге – Прайс зырылдауытары жатады. азіргі уаытта ГР-21М, ГР-55, ГР-99 жне баса да маркалы зырылдауытар олданылады. Кез келген зырылдауыты негізгі бліктеріне: 1) алаты брандасы бар жріс блігі жне тйісу механизмі; 2) зырылдауыты аасы; 3) аыс баытын алыптандырушы; 4) сигналды рылы; Жріс блігі зырылдауыты негізгі тйіні болып табылады, ол ішкі камерада орналасатын осьтен, алаты брандадан, тйісу механизмінен трады. Механизмні тйісуі алаты бранда белгілі сана те айналымды жасаан со тйіседі. Аысты жылдамдыын зырлдауыпен лшеу оны ала брандасыны соан суды серімен принципіне негізделген. Аыс жылдамдыы (V, м/с) мен зырылдауыты алаыны 1 секундта айналу саныны (n, айн/сек) арасында келесі туелділік бар: Y=/(П) Бл туелділік рбір зырылдауы шін арнайы су бассейндерінде аныталады жне исы трінде крсетіледі. Аыс жылдамдыын лшеу кезінде арнайы сырыты немесе тросты кмегімен суа тсіріледі. Зырылдауыты алатары аысты жылдамдыы нерлым скен сайын жылдам айнала бастайды. алаты айналымынан кейін тйыталу жабдыы іске осылады, сйтіп дыбыспен белгі береді. Дыбыс белгісіні аралыы секундомермен есептеледі белгіні арасындаы уаыт бойынша секундтаы айналыс саны аныталса, айналыс саныны кмегімен аыс жылдамдыы аныталады.