Су тімі аудан жне жылдамды исытарыны асиеттері.

«Жылдамды-аудан» тсіліні мні келесіде: зенні клдене имасы арылы тетін су тіміне те су тімі лгісіні, клемні яни су дегейіні клемін анытау Q=wv.

зенні клдене имасы арастырылады. иманы р нктедегі жылдамды р трлі болады. Осыан скес элементар су тімдеріде ркелкі болады. Трлі нктелерде жылдамды баытыда р трлі болуы ммкін. Элементар аудана скес келетін су тімін анытау шін осы ауданшаны аысты жылдамдыына кбейту кереек. Біра жергілікті жылдамдыты векторы нормальа андайда бір брыш жасап баытталатын боландытан жылдамды векторыны зін емес, оны нормальа тсетін проекциясын сепке алу керек. Бл жадайда элементар аудана сйкес келетін су тімі келесі формула бойынша аныталады: dQ = u cos dw

мндаы: U cos – нормальа тсірілген жылдамды векторы; U – элементар ауданшаны шегіндегі жылдамды; – нормаль мен жылдамды баыты арасындаы брыш; dw – элементар ауданша.

40.Су аындысын ысы кезеде арнаны су басан жадайда айнымалы су тежелу кезінде есептеу. Су тімін ыста лшеу иынды туызады. Су тімін лшеу шін тадалан жер жайылмасыз болу керек, бар болан жадайда анарлым тзу, ені тар жне рельефі біртегіс, жесалалары , ескі арнасы жо жерді тадау ажет. Ені ке жайылма су тімін лшеу жмыстарын иындатып жібереді. Тадалан учаскеде зен бір арнамен ау керек, тзу боланы дрыс. зен арнасында мз кептелу, се буылу секілді былыстарды туызатын аралдарды аралшаларды, майырларды болмауы тиіс. зенні арнасы траты боланы жн, яни шайылмауы немесе шгінділергі толмауы тиіс. Арнаны шп баспауы керек. Жасанды имараттардан алыс болуы керек, йткені оларды суды тежелуіне алып келуі ммкін. Су тімін лшеуді айтарлытай длдігіне жету шін тадалан учаскеде аыс біралыпты болу керек. зенні тпкі арнасы мен жайылмасында аысты баыты бірдей болу керек. Су сабасына тскен кезде аысты жылдамдыы 0,15-0,25м/с –тен кем болмауы, су тасу кезінде 3-4 м/с-тан арты болмауы керек. Ааулы жазбалар: а) Жазбада кейбір зіктерді, сия тамшыларыны жне сия жайылып кеткен жерлерді бар болуы. Мндай аауларды себебі: зі жазушыны аламыны ластануы немесе сапасыны нашарлыы, болмаса сияны сапасыны тмендігі. ) Ирек жазба. Себебі: су дегейін зі жазушыны зенмен байланыстыратын быр тесігіні лкендігі; б) Баспалдаты жазу. Себебі: алтыа, ауырлы гіріне немесе сымнан есілген арана бір нрсе тиіп трады. г) Таспаны шешу стінде таспадаы су дегейі шамасыны сырты су лшеу бекеті бойынша алынан су дегейі шамасымен сйкес келмеуі. 1см ге дейінгі сйкессіздік кезінде т ету енгізілмейді. Сйкессіздік 1см ден арты болан жадайда тзету су ретімен уаытты затыына байланысты жазбаны басынан бастап енгізіледі. Д) Таспаны шешу немесе оны келесі тулікті жазбаларын жазу шін зі жазушыа орнату стіндегі зі жазушыны таспасы бойынша уаытты наты жергілікті уаыта сйкес келмеуі, яни зі жазушыны саатыны озып кетуі немесе алып оюы. Сйкессіздік 5 мин а дейін болс а, онда тзету енгізілмейді, ондай сйкессіздік жіберіледі. Егер сйкессіздік 5 мин тен арты болса, онда тзету су ретімен жазбаны басынан бастап енгізіледі.Ааулар крылылардан кп болады.

41.Су тімі исытарын жайылмасыз тстамаларда экстрополяциялау. Жайылмасыз тстам –су дегейі атты ктерілгенде су,аын басты арнада алатын тстама. Су тімі исыын тікелей созу арылы экстрапаляцялау тсілі лшенген су тімдері мен негізделмеген исыты блігі су дегейі амплетудасы 10 пайыздан аспаан жадайда жне зенні клдене имасыны профилі осы зона шегінде сынбаан болуы тиіс, ал арнаны кедір - бдырлыын айтарлытай згеріске шырамаан болу керек. Бл жадайда су тімі исыын исыты баытын сатай отырып е жоары нктеге дейін созылан блігі пунктермен белгіленеді.

42.Су тімі исытарын трлі жадайларда трызу. Арнаны шп басан жадайда гидрометриялы тстаманы учаскесінде тстамадан 5-10м аыстан жоары 5-10м аыстан тмен арнаны шбі шабылып тастау керек. Аыспен жеіл келе жатан шпті зырылдауыты ала брандасына оралып алуы ммкін.Мндай жадайда дыбысты сигнал дрыс келмейді.Зырылдауыты судан шыгарып,шптен тазарту керек.

Арнада мз жамылысы, анжыр болан жадайдасу тімін лшеу шін алыдыы 10см болу керек,одан тмен болан жадайда сынады. Аяз -5ºС-тан тмен болу керек.Мз жамылысы бар болан жадайда суды астыы бетімен аныталады.Тередікті лшеу кезінде мзды алыдыы суа батырылан мзды алыдыымен жне ойытаы суды тередігі аныталады.

Арна трасыз болан жадайда лшеу 2 рет жреді:жылдамды лшенгенге дейін жне кейін.Тіктемедегі жылдамды су тбінен бетіне дейін жргізіледі. Арнанын деформациялы жадайы лкен болан жадайда немі тексеру керек немесе баса жерге ауыстыру ажет.