Сынаманы ыдырату (ажырату), еріту
Бл операцияны жргізу кезінде сынаманы барлы аныталатын компоненттерiн тгелдей ерiтiндiге ауыстыруа тырысып жне еріту кезіндегі ыздыруды немесе таы да баса операцияларды орындаанда компоненттерді жоалтып алмау керек.
атты затты наты лгісін еріту шiн детте сынаманы минералды ышылдармен м немесе су моншасында ыздыру арылы дейді. Кбінесе ышылдар оспасы, мысалы «патша сйыы» (концентрленген тз жне азот ышылдарыны оспасы) немесе ышыл мен тотытырышты (сутегiнi асын тотыы мен бромны) оспасы немесе (кейде) ышылдар мен тотысыздандырыш оспасы жиi олданылады. Сынаманы негiзгi компоненттері алдын-ала алынан млiметтерден белгiлі боланда ерiткiштi тадау оай болады. Мысалы, кптеген сульфидті кендерді деуде алдымен тз ышылын осып ыздырады, содан со азот ышылымен тз ышылыны жаа лесiн осады. Ыдыратуды кбінесе сынамаа ккірт ышылын осып ыздырумен аятайды. Кенні рамындаы орасын, мыс жне таы баса да металдар осылайша аныталады. Егер де ккiрттi анытау ажет болса, онда сульфидті сулфата дейін тотытыру шін жне ккіртті зін ккіртті сутек трінде жоалтпас шін сынаманы концентрлі азот ышылы ттінімен, кейде бромны оспасымен дейді.
Сурьма, мышьяк, германий жне кейбір баса элементтерді анытауда бастапы сынаманы тз ышылымен демеуге жне тзышылды ерiтiндiлерді ыздырмауа тырысады. Егер бл элементтердi анализдеуді ыздырусыз жргізу ммкін болмаса, онда хлоридтерді шып кетуінен туындайтын шыынды болдырмас шін керi тоназытышты олданады.
Еріту кезінде сирегірек ышылдарды тотысыздандырышты асиеттерін де олданады. Бндай жадай, яни тз (хлорлы сутек) ышылын олдану пиролюзиттi (МnO2) жне таы баса да тотыан кендерді ерітуде олданылады. Бнда пиролюзиттi наты лгісін тз (хлорсутек) ышылымен бос хлорды блінуі тотаанша дейді. Сынаманы рамында табии органикалы осылыстарды болуы бейорганикалы анализді жруін иындатады. Органикалы заттар аныталатын элементтермен комплекстер тзуі ммкін, бндай комплекстер тнбаны тзілуіне кедергi келтiреді немесе баса да аналитикалы операцияларды тиiмдiлiгін тмендетеді. Сонымен, анализді жргізу шін детте сынаманы органикалы блігін толы бзу ажет болады. Бзуды«ра» немесе «ылалды» дiстермен жзеге асырады. «ра» діске сынаманы от жалынында, муфелді пеште, ттікті пеште рыштап ыздыру, оттек аынында немесе «жарылышта» ртеу жатады. Ылалды діс бойынша ртеу кезінде сынаманы за уаыт бойы концентрлі азот ышылымен немесе азот ышылы мен ккірт ышылыны оспаларымен, кейде тотытырыш (хлорат, перманганат жне таы басалар) оса отырып дейді.
Кейбiр материалдарды, мысалы, силикаттарды, ота тзiмдi трлi тау жыныстары мен таы басаларын ыдырату кезінде сынаманы толы еріту шін оны тек ерiткiшпен деу жеткiлiксiз болады. Мндай жадайда сынаманы ыдырату (ажырату) шін р трлi балытыштар арылы балытуды олданады. арапайым балытыш ретінде сiлтiлiк металдарды осылыстарын, яни оларды карбонаттарын, бораттарын, пероксидтерді, гидроксидтерді жне таы да баса сiлтiлiк балытыштарды немесе гидросульфаттарды, пиросульфаттарды жне одан да баса ышылды балытыштарды олданады. Балыту кезінде детте анализденетін зат ыдырайды, бл кезде сынама компоненттері ауадаы оттегiмен тотыады. Балытышты тотытырышты серiн кшейту шiн оан кейде нитраттар, хлораттар немесе баса да тотытырыштарды осады.
Балытышты тадау анализденетін сынаманы рамына байланысты болады. Силикаттар, фосфаттар жне таы да баса тотыан минералдарды детте натрий карбонаты немесе натрий мен калий карбонаттарыны оспасымен балытады. Танталаттарды, ниобаттарды жне кптеген оксидтерді пиросульфатпен балытады. Блардан да баса балытыштарды олданады. Кейде оксидпен немесе орасын карбонатымен, висмутты негізгі нитратымен, бор ышылымен жне т.б. балыту тиiмдi болады. Сынаманы ыдыратуа кп жадайда аралас тсiлдерді олдануа тура келедi – алдымен алынан сынаманы ыздырады жне ышылмен дейді, содан со ерiмей алан алдыты олайлы балытышпен балытады. Балытыланнан кейін сынама массасы суда немесе сйытылан минералды ышылдарда оай ериді.