Анытау шегі. Аныталатын млшерлерді диапазоны

Кездейсо шамаларды таралу параметрлері арылы анытауа болатын кейбір тсініктерді арастырса. Бл алдымен дісті немесе дістемені сезімталды сипаттамасы. Сезімталды сипаттамасы дегеніміз – анытау шегі жне аныталатын млшерлерді е тменгі мні.

Анытау шегі c_min,P– компонентті млшерін берілген дістеме бойынша, берлгілі бір сенімді ытималдыпен анытауа болатын е аз млшер. Сонымен, анытау шегі тсінігі санды анализді ымдарына жатады жне компонентті мейлінше жоары ытималдыпен (Р = 0,95 немесе Р = 0,99) аныталуы ммкін минимальды млшерін m_min (немесе минимальды концентрациясын c_min) анытайды. Анытау шегі, баылау тжірибесіні сигналынан у_фон згеше болатын, минимальды аналитикалы сигналмен де y_min берілуі ммкін. Минимальды аналитикалы сигнал компонентті анытауда ателерді болдырмайтындай етіп тадалуы керек. Анытау шегіні санды млшерін тмендегідей тедеумен анытауа болатыны статистикалы дістермен длелденген:

(2.27)

бндаы s_фон – фонны аналитикалы сигналыны стандартты ауытуы; S – сезімталды коэффициенті.

Анытау шегін есептеуді баса да дістері бар, біра (2.27) тедеуін жиі олданады.

Аныталатын минималды аналитикалы сигнал, сонымен бірге анытау шегі фонды сигналды орташа дегейімен емес, осы сигналды орташа мнімен (s_фон) салыстырандаы ауыту аумаымен аныталатынын атап крсетеміз. Бл шаманы параллельді анытауларды жеткілікті санынан (п 20) анытаан жн.

детте санды химиялы анализде аныталатын млшерлерді диапазоны келтіріледі. Аныталатын млшерлерді диапазоны дегеніміз – берілген дістеме бойынша аныталатын млшерлерді тменгі жне жоары мндерімен шектелген аныталатын млшерлер шамасыны аумаы. Жоары шекара (m_ж, с_ж) – компонентті берілген методика бойынша анытауа болатын е лкен санды млшері немесе концентрациясы. Бл шама зерттелген интервалмен немесе аналитикалы сигналды жеткілікті длдікпен лшеу ммкіндігімен шектелген. Мысалы, фотопластинканы араю интенсивтігі немесе деріс жылдамдыы те лкен болуы ммкін, сондытан оларды ажетті длдікпен лшеу иын болады. детте аналитик шін аныталатын млшерді тменгі шекарасын (m_т, с_т), яникомпонентті берілген дістеме арылы

S_r(c) 0,33

c_тc_ж c

2.6-сурет. Анализ нтижелеріні салыстырмалы стандартты ауытуыны аныталатын компонентті концентрациясына туелділігі.

анытауа болатын е аз млшерін білу маызды. Тменгі млшер аумаында s_r шамасы млшер тмендеген сайын седі (2.6-сурет), ал анализ нтижесіні длдігі, сйкесінше, нашарлайды. детте, аныталатын млшерлерді тменгі шекарасы ретінде s_r 0,33

боланнан бастап анытауа болатын минимальды санды немесе концентрацияны алады.

Наты масаттара байланысты s_r мніні баса да шекті ммкін мні крсетілуі ммкін. Сонымен бірге, кейде аныталатын концентрацияны тменгі шекарасы ретінде kc_min,P-ге те шаманы алады, мндаы коэффициент k детте 2-ден 10-а дейінгі мндерге те деп алынады.