Ерітіндідегі комплекс тзу реакцияларыны жылдамдыы

Реагенттерді концентрациясына, температураа, еріткішке жне жйені жеке асиеттеріне байланысты комплекс тзу реакцияларыны жылдамдытары згеріп трады. Бейорганика­лы жне органикалы лигандтары бар комплекстерді кпшілігіні тзілу жне диссациациялану реакциялары те тез жреді. Бндай комплекстер лабильді комплекстер деп аталады. Лабильді комплексті мысалы ретінде мысты тетрааминді комплексін Cu(NH3)42+ айтуа болады. Бл комплекс мыс тзы­ны ерітіндісіне аммиак ерітіндісін осанда те тез тзіледі де, ал ерітіндіні ышылдыын арттыранда тез бзылады.

Ішкі сфералары те бояу реакцияласатын немесе млдем реакцияласпайтын комплексті осылыстарды инертті комплекс­тер деп атайды. Олара Co(NH3)63+ ; Fe(CN)63-; жне т.б. ыш­ыл­дыы те жоары ерітіндіде ыдырамайтын комплекстер жатады. Комплекстерді лабильді жне инертті деп шартты трде ана бледі, йткені оларды бір-бірінен бліп тастау негізсіз болады. Таубені пікірі бойынша егер 0,1 М ерітіндідегі комплекс атысында жретін реакция блме температурасында 1мин ішінде тетін болса, ондай комплекс лабильді болады. Дегенмен бндай критерий еркін болып алады.

Баылау сратары мен жаттыулар

1. Комплексті осылыс деген не?

2. Координациялы сан, дентантты деген не? Бір жне кпдентатты комплекстерге мысал келтірідер.

3. Комплексті осылыстарды тратылыына андай факторлар сер етеді?

4. Комплексті осылыстарды жалпы жне сатылай тзілу константалары бір-бірімен андай байланыста болады?

5. Комплекстену функциясы деген не? Осы функцияны пайдаланып андай есептеулер жргізуге болады?

6. Комплексті осылыс тзілу реакцияларыны аналитикалы химияда олданылуына мысал келтірідер.

 

Тест тапсырмалары

1. Комплексті [Ag(CN)2]-ионыны сатылай трасызды константа­лары (К) мен тратылы () константалары арасындаы туелділік мына тедеулермен аныталады:

1) ;

2) ;

3) ;

4) ;

5) дрыс жауап берілмеген.

2. Кміс иондарыны аммиакпен комплекс тзуіні комплекстену функциясын (F(L)=Ф) айсы тедеумен есептеуге болады?

1) ;

2) ;

3) ;

4) ;

5) .

3. Мына реакциялар бойынша: Ag++CN-[Ag(CN)] (1); [Ag(CN)]+CN- [Ag(CN)2]- (2) комплекс тзілу тепе-тедігіні жалпы термодинамикалы константасы мына тедеумен аныталады:

1) ; 2) ;

3) ; 4) ;

5) .

4. [Ag(NH3)2]+комплексті ионыны сатылай тратылы жне трасызды константалары арасындаы туелділігі мына тедеулермен аныталады:

1) , , ;

2) , , ;

3) , , ;

4) , , ;

5) дрыс жауап берілмеген;

5. Комплексті ионны диссоциациялану процесіні жеке сатыларын сипаттайтын константалар (К) мен оны жалпы тратылы константасы (n) арасында андай араатынас бар?

1) n= K1+ K2+ ... Kn;

2) n= K1x Kn;

3) n= 1/K1 . K2 ...KN;

4) n= K1x K2... Kn;

5) n= (K1+ K2 ... +Kn) / K1x K2... .Kn.

6. [Ag(NH3)2]+комплексті ионын бзу шін тменде крсетілген андай осылысты пайдаланан е тиімді?

1) NaCl ЕКAgCl= 1,6 х 10-10;

2) NaBr ЕКAgBr= 7,0 х 10-13;

3) NaJ ЕКAgJ= 1,0 х 10-16;

4) NaSCN ЕКAgSCN= 1,0 х 10-12;

5) NaOH ЕКAgOH= 2,0 х 10-8.

7. Тменде крсетілген 0,1 M комплексті тздар ерітінділеріні айсысында Cd2+ ионыны концентрациясы е жоары болады?

1) [Cd(CN)4]2- Kт= 7,8 х 10-18;

2) [Cd(NH3)4]2+ Kт= 2,8 х 10-7;

3) [CdCl4]2- Kт= 2,0 х 10-2;

4) [CdJ4]2- Kт= 3,8 х 10-6;

5) [Cd(N2H4)4]2- Kт= 1,3 х 10-4.

8. те сйытылан [Ag(NH3)2]NO3ерітіндісіне мына тздарды осанда кандай тнба алдымен тзіледі?

1). KBrO3 ЕК (AgBrO3) = 5,5 х 10-5;

2) KCl ЕК (AgCl) = 1,6 х 10-10;

3) KBr ЕК (AgBr) = 7,0 х 10-13;

4) K2S ЕК (Ag2S) = 6,3 х 10-50;

5) тнба тзілмейді.

9. Аммиакаттарды бзуа жалпы комплекстерді ыдырату тсіліні айсысын олдану тиімді?

1) сйылту; 2) ыздыру; 3) ышылдау; 4) тотытыру;

5) тотысыздандыру.

10. Тиосульфаттарды бзуа жалпы комплекстерді ыдырату тсіліні айсысын олдану тиімді?

1) сйылту; 2) ыздыру; 3) ышылдау;

4) сілтілеу; 5) кшті электролит осу.

11. Сулы ерітінділерде комплексті тздарды диссоциациясы былай сипатталады:

1) комплексті тздар кшті электролиттерше диссоциацияланады;

2) комплексті тздар электролиттік диссоциациялану процесіні бірінші сатысында лсіз электролиттерше, ал комплексті иондарды зі кшті электролиттерше диссоциацияланады;

3) комплексті тздар лсіз электролиттерше диссоциацияланады;

4) комплексті тздар электролиттік диссоциациялану процесіні бірінші сатысында кшті электролиттерше, ал комплексті иондарды зі лсіз электролиттер сияты диссоциацияланады;

5) комплексті тздар бірінші жне екінші сатылар бойынша да лсіз электролиттерше диссоциацияланады.

12. Комплексті иондарда орталы атом мен лигандалар арасында андай байланыс болмайды?

1) ионды;

2)ковалентті;

3)электровалентті;

4) донорлы-акцепторлы;

5)сутекті.

13. Комплексті ионны электролиттік диссоциациясы комплекстеуші лигандты арты млшерін осанда:

1) тмендейді; 2) тмендейді, одан кейін жоарлайды;

3) жоарлайды; 4) жоарлайды, одан кейін тмендейді;

5) згермейді.

14. Мына реакциялар атарыны айсысы жруі ммкін:

1) Ag+ AgJ [Ag(CN)2]- AgCl [Ag(NH3)2]+ Ag2S;

2) Ag+ AgCl [Ag(NH3)2]+ Ag2S [Ag(CN)2]- AgJ;

3) Ag+ AgCl [Ag(CN)2]- AgJ [Ag(NH3)2]+ Ag2S;

4) Ag+ AgCl [Ag(NH3)2]+ AgJ [Ag(CN)2]- Ag2S;

5) Ag+ Ag2S [Ag(CN)2]- AgCl [Ag(NH3)2]+ AgJ.

15. Кміс осылыстарыны айсысы аммиак ерітіндісінде е алдымен ериді?

1) AgCl EKAgCl= 1,6 х 10-10;

2) AgBr EKAgBr= 7,0 х 10-13;

3) AgJ EKAgJ= 1,0 х 10-16;

4) AgSCN EKAgSCN = 1,0 х 10-12;

5) Ag2S EKAg2S = 6,3 . 10-50.

16. MeLn комплексіні жалпы концентрациялы тратылы константасыны тедеуін крсетііз:

1) ; 2) ; 3) ;

4) ; 5) .


Тарау