Экономиканы реттеуді аржылы механизмі

аржы механизмі мемлекет белгілеген аржы шараларын атаулы, наты нтижелерге – оамды-экономикалы мірді барлы дегейлері мен сфераларындаы оамды німдеріні, матриалды емес игіліктерді, ызметтер крсету мен ндылытарды толып жатан барлы элементтері ныны рамына кіретін аржы ресурстарыны дайы ндірілуіне айналдырып, іске асырады.

аржы механизмі- экономикалы жне леуметтік даму шін олайлы жадайлар жасау масатында оам олданатын аржы атынастарын йымдастыру нысандарыны, аржы ресурстарын алыптастырып, пайдалану дістеріні жиынтыы. Ол аржы атынастарын йымдастыруды трлерін, нысандарын жне дістерін, оларды сан жаынан анытауды амалдарын кіріктіреді. оамды шаруашылыты жеке блімдеріні ерекшеліктеріне арай жне аржы атынастарыны сфералары мен буындары блінуіні негізінде аржы механизмі шаруашылы жргізуші субъектілерді аржы механизмі, сондай-а мемлекет аржысыны механизмі болып блінеді. Ол кезегінде, бл сфераларды райсысы жеке рылымды буындарды амтиды. Мысалы, мемлекет аржысыны механизмі бюджеттік механизм мен бюджеттен тыс ресурстар механизмі болып блінеді.Ауматы блініске сйкес республиканы, билікті жергілікті органдарыны аржы механизмі деп блуге болады.

3.Нарыты экономикасы дамыан елдердегі мем-к реттеудегі жзеге асыруды негіздері.Экономиканы мемлекеттік реттеуді нарыты шаруашылы жадайындаы мазмны, олданылып жрген леуметтік экономикалы жйені згерген жадайа бейімдеу жне тратандыру масатында ыы бар мемлекеттік мекемелер мен оамды йымдарда жзеге асырылатын зады, атарушы жне баылау сипатындаы типтік шаралар жйесі болып табылады.Нары шаруашылыыны даму барысында, жеке меншік шеберінде шешілмейтін, яни экономиканы зін зі реттеу аидалары негізінде экономикалы жне леуметтік проблемалар туындайды жне шиеленіседі, ндіріс кшіні дамуы елеулі инвестицияны ажеттілігін туызады, ндірісті мамандандыру, капиталды шоырлануы кшейеді, ндіріс пен капиталды бірігуі р трлі елді бір бірімен зара туелділігі сті. Монополияны стемдігіне келген, бсекелестікті кшейткен аша айналымыны бзылуы, нарыты рі арай тиімді дамуына кмектесетін нары пен іс –рекетті арама – айшылытарыны жмсаруына келуге тиісті сырты кшті серін, атап айтанда мемлекет кшін талап етті. Мемлекет – саяси билікті институты. Е алаш рет stato терминін Н.Маккиавелли мемлекетті саяси билікті институты ретінде бейнелеу шін енгізді. Мндай институт ебекті оамды блінуіні, жеке меншік пен кластарды пайда болуыны зады нтижесі болып табылды.Мемлекет – бл тек саяси басару органы ана емес, бл саяси билік органы, бл экономикалы жаынан стемдік етіп отыран класты олындаы саяси ару.

Билет

1.ЭМР дістеріні рамы мен оларды реттеу об.ЭМР – ді объектілері – бл автоматты трде шешілмейтін, немесе алыс келешекте шешілетін иындытар, проблемалар пайда болуы ммкін немесе пайда болан елімізді міріндегі леуметтік жадай мен оиаларды аялары, салалары, айматары, сонымен бірге бл проблемаларды алып тасталуы –леуметтік тратылыты олдау жне экономиканы алыпты даму шін ажетті. ЭМР – ді негізгі объектілеріне шаруашылыты экономикалы кезеін, секторлы, салалы жне айматы рылымын; капитал жинатау жадайын; жмыспен амтамасыз етілуін, аша айналымын; тлем балансын; баасын; бсекелестік жадайын; леуметтік атынастарын; леуметтік амтамасыз етілуін; кадрларды дайындауы мен аайта дайындауын; оршаан ортаны; сырты экономикалы байланыстарды жатызады. ЭМР – міндеті «экономиканы ызып кетуіне» жол бермеу шін, яни тауарларды арты ндіру мен арты орлануды ммкін болуына кедергі жасау шін, сранысты, крделі аржы жмсалымыны жне ндірісті суіне жол бермеу ажет.ЭМР ауматы рылым мен салалы шеберде маызды рл атарады. Мнда аржылы ынталандыру мен мемлекеттік крделі аржы жмсалымы кмегімен блек салалар мен айматара артышылыты жадай амтамасыз етіледі.Экономиканы мемлекеттік реттеуді маызды объектісі – капиталды жинатау болып табылады. р трлі уаытта инвесторлар шін экономикалы кезе мен рылыма ыпал ететін, осымша ынталандырулар жасалады. ЭМР объектілеріні шешілетін міндеттерге фирманы дегейінен, салаларды лтты жне интернационалды дегейіне дейін байланысты айырмашылытары жне иерархиялы сипаты болады. ЭМР –ді ралдары. Экономикалы ызметтерді жзеге асыру дерісінде мемлекет алдында тран міндеттерді шешу шін мемлекет кімінде бірнеще ралдар болады. Оларды ішіндегі маыздыларына –азыналы жне аржылы саясаты; сырты экономикалы саясат жне т.б. жатады. ЭМР –ді ралдары кімшілік жне экономикалы деп блінеді. кімшілік ралдары осымша материалды ынталандыруды румен немесе аржылы залалды ауіптілігімен байланысты емес. Ол мемлекетт билігіні кшіне, яни тыйым салу, рсат беру, кштеуге негізделеді.