Анализ дістеріні сезімталдыы, айталанымдыы, аныталу шегі, длдігі немесе дрыстыы

Анализ дістеріні негізгі сипаттамасы ретінде; сезімталдыты, анытау шегін, айталанымдылыты жне длдігін айтуа болады.

1) Сезімталды – бл лшенетін сигнал «у» – ті концентрацияа «с» – а байланысты згеруін сипаттайтын параметр. Сезімталдыты санды жаынан баалау шін сезімталды коэффициенті S олданылады.

немесе . Осылайша S – бл функциясыны бірінші туындысы. Практикада у пен с арасындаы тзу сызыты байланысты (14.1-сурет) олданан тиімді болып табылады: , бндаы – сезімталды коэффициенті; – бл с = 0 – ге те (аныталатын компонент жо) боландаы у – ті мні. Яни бос сынамадаы у –ті мні.

y
b
a=tg
c

 

 


14.1- сурет.

Градуирлеу графигі

 

 

Осыдан, – деген у пен с арасындаы байланысты крсететін тзу сызыты клбеу брышымен аныталатынын круге болады. Бл исытарды градуирлеу графигі деп атайды.

2) айталанымдылы – лшеу нтижесі бойынша кездейсо ателерді жне айталанатын (параллельді) лшеулерді бір-бірінен ауыту дрежесін крсететін мн. айталанымдылы критерийі ретінде лшеулерді орта мнінен ( ) ауытуды ( )жне максимальды мнмен минимальды мн арсындаы айырмашылы аумаын ( ) айтады. Егер у мндеріні ауыту дрежесі алыпты таралу яни Гаусс тедігімен сипатталса, онда айталанымдылыты баалау шін дисперсияны V , стандартты ауытуды S немесе салыстырмалы аауытуды Sr есептейді:

;

; ;

детте аналитикалы сигналды лшеу нтижелері алыпты таралу заына баынады.

3) Анытау шегі, - сенімді Р ытималдыы бойынша аныталатын е тменгі концентрация:

,

бндаы умин – аналитикалы сигналды берілген рылыда лшеуге болатын шекті (е аз) мні;

– осы шаманы бос сынамадаы орташа мні.

S – сезімталды коэффициенті.

умин баалау шін k – статистикалы критерийін ( сенімді ытималдыты сипаттайтын коэффициент) жне Sбос (бос тжірибені стандартты ауытуы) мндерін олданады: .

y
c
cmin
ymin ksхол yхол
k – коэффициентін 2,3, жне одан жоары (детте 3) деп алады. k – ні мні лкен болан сайын сигналды анытауды сенімді шегі лкен болады (14.2-сурет).

    14.2-сурет. Анытау шегі мен минимальды аналитикалы сигнал арасындаы байланыс

 

4) Длдігі – лшенген шаманы шындыында алыну керек мнге жаындыын крсететін параметр. Длдік систематикалы атемен аныталады. Ал систематикалы ате – ол рылыны жмысына, оны шкаласынын крсетулеріне, аналитикті жеке ерекшеліктеріне, есептеу ателеріне (жуытау дрежесі) жне е негізгісі методикалы ателерге байланысты болады.

Методикалы атені пайда болуы мынаан байланысты:

1) анализденетін материалды біртекті болмауы;

2) анализ дісіні дрыс тадалмауы;

3) анализденетін объектіге оспаларды сер етуінен;

4) еріткіштердегі оспаларды серінен.

Анализ нтижесінде байалан систематикалы ателерді жою жолдары мынадай:

1) рамы мен асиеттері дл аныталан, ресми белгіленген жне арнайы дайындалан стандартты лгілерді олдану;

2) наты млшерді (лгіні, лшендіні) салмаын згерту арылы;

3) оспа осу дісін олдану арылы;

4) анализ нтижесін туелсіз дістермен салыстыру арылы.

Егер наыз алыну керек мн белгілі болса, онда длдік дегеніміз ол , яни наыз шын мн мен орташа мнні айырымы. детте наыз шын мн белгісіз болады, оан жаыныра мн алынады. Егер систематикалы ате аныталып, содан со жойылса, онда анытау нтижесін былай крсетеді:

Бндаы – орташа мн; S – стандартты ауыту; n- анытауларды саны: tp- Стьюдент коэффициенті.