Тйіршікті рамды анытау дістерін атап, оларды зара згешелігін крсетііз.

нтатрізді жне тйіршіктелген полимерлі материалдар блшектеріні млшерін жне фракционды рамын анытау шін кптеген эксперимантелды дістер олданылады:

• електі (блшектер лшемі 0,06-10 мм);

• микрометриялы (блшектер лшемі 0,001-0,06 мм);

• седиментациялы (блшектер лшемі 0,001-0,01 мм).

Електі талдау.Бл діс материал лгісін яшытары р трлі електер жинаынан ткізу арылы фракциялара бліп жне р електе алан алдыын анытаумен шектеледі.Елеуден кейін алан алды барлы массаны 1% рау керек.Материалды млшерін анытау шін еленген рамды яшытары кіші електен ткізеді, солай бірнеше рет айталайды.Електі талдау нтижелері бойынша гистограмма трызады (блшектерді млшері бойынша орналастыруды диференциалды исыы) немесе блшектерді орташа лшемін формула бойынша есептейді:

Мндаы:

d_орт - блшектерді орташа диаметрі, мкм;

G – жеке фракцияны массасы, г;

d – осы фракцияны блшектеріні диаметрі, мкм.

Електі анализ оай жне жылдам діс боланмен, шынайы блшектер лшемін бермейді.Себебі електен зындыы еніне араанда лкен блшектер тіп кетуі ммкін.Микрометриялы діс.Бл дісті електі анализге тн кемшіліктері жо: сына кезінде блшектерді механикалы блінуі болмайды.Алайда микрометриялы дісті зіні кемшіліктері бар:

• Микроскоптан блшек клемін сипаттайтын ш лшемнен екеуін ана анытауа болады;

• Микрометриялы анализ електіге араанда уаытты за ажет етеді, себебі гистограмманы трызу шін те кп блшектерді лшеу ажет (1000 шаты);

• Микроскоппен жмыс істей алатын білікті маман ажет.

Седиментациялы діс.Газда немесе сйытытарда лшенген атты блшектерді лшеміне жне дисперсиялы ортаны тыыздыына туелді ауырлы кшіні серінен шгуіне негізделген (Стокс заы).Седиментациялы анализді бірнеше трі белгілі (оптикалы, пипеткалы, салматы, жне т.б.), біра полимерлерді олдананда седиментациялы турбидиметрия дісі олданылады. лшенген блшектерді шгуіні жылдамдыын колориметр-нефелометрде лшейтін суспензияны оптикалы тыыздыыны згеруімен анытайды. Суспензия блшектеріні радиусын келесі формуламен есептейді:

Мндаы:

• r – блшектерді радиусы, мкм;

• h - ортаны ттырлыы, МПа×с;

• h – кюветадаы зерттелетін сйыты абатыны биіктігі, м;

• g – еркін тсуді деуі, с;

• Dr - сйы жне атты фазалар тыыздыыны айырымы, кг/м³.

Алынан нтижелерден блшектерді лшемі бойынша таралу исыын трызады.

Блшектерді лшемін тура лшеу дісітйіршіктелген полимерлі термопласттара жне эластомерлерге олданылады.Зерттеуге материалды 100 г лгісін алып, лшемі ірі яшыты електен ткізеді.Електен ткен блшектерді жалпы салмаын лшеп, ша трізді фракцияны пайызды рамын анытайды.Електе алан тйіршіктелген материалды жылтыр горизонталды бетке тегіс абатпен шашыратып, одан ойылмаан тйірлерді жне бгде оспаларды лшеу арылы оларды шикізаттаы рамын анытайды.Одан кейін лгіден 10 блшек алып, оларды ішінен е ірісін жне е саын тадап, алан 8 тйірді лшемдерін лшейді.Сынау хаттамасына орташа арифметикалы нтижелерді енгізеді.