Келтірілген ИК спектрді сипаттамалы жолатарына сйкес келетін топтарды крсетіп, берілген затты анытаыз.
Жауабы: Винилкапролактам-Гидроксиэтилакрилат
N-винилкапролактам2-гидроксиэтилакрилат
3396.26 см-1 – синглетті, N-H, I=0.2
2924.05-2854.74 см-1 – дублетті, -СН2 топтары бар екенін крсетеді, І=0.35
1727.86 см-1 – синглетті, -ORтобы, І=0.3
1612.71 см-1 – синглетті, кпмшелі лактамдар
1479.10, 1441.28, 1422.65 – мультиплетті, -СН2 топтары
1351.40-1332.85 см-1 – синглетті, СН3-СО- тобы, І=0.3
ИК спектрге арап, полимерді андай тріне жататындыын анытап, берілген затты анытаыз.
Жауабы: 1. ПАК2. ВЭЭГ-НИПААМ 3. [ВЭЭГ-НИПААМ]ПАК
Полиакрил ышылы
1395-1365см-1 – СН3 тобы
1420—1290 см-1 – =CH тобы
1690—1635 см-1 – С=С (алкен топтары)
1650—1590 см-1 – NH2 тобы
1775—1650 см-1 – C=O тобы
ИК спектрді андай зата тн екенін анытаыз жне топтарын толын зындыына сйкес келетіндігін атап крсетііз.
Жауабы: ПВС-крахмал
Формулалары: Поливинил спирті- 
Крахмал- 
2937,88-2911,28см-1 арлыында - дублетті, -СH2- тобы крінеді, I=0.3 те.
1732,86 см-1 - синглетті, -OR тобы , I=0.5 те
1422,47-1323,33 см-1 – мультиплетті, -OHтобы, I=0.55
108858-102324 см-1 –дублетті, 1,2-1,4 орынбасарлары бар
С-H тобы , I=1,0 те жоары интенсивтілік крсетіп тр.
Келтірілген ИК спектрді сипаттамалы жолатарына сйкес келетін топтарды крсетіп, берілген затты анытаыз.
Жауабы: Полиэтилен
Формуласы: 
2947.36.23.03 см-1 – мультиплетті, -СH2- тобы крінеді, I=100
1377.23, 1.795 см-1- синглетті, алкенді топтарды барын білдіреді, I=100
725.27, 5.568 см-1 – синглетті, (-СH2-)х тобы крінеді,I=30
Крсетілген ИК спектрді сипаттамалы жолатарына сйкес келетін топтарды анытап, крсетілген затты анытаыз.
Жауабы: Ацетон
Формуласы: 
1739,87 см-1 –максимум нкте крінеді , бл C=O тобын крсетеді,
2966,65 см-1 - альдегидтік топты крсетеді.
1369,52 см-1 – CH3- тобын крсетеді.
ИК спектрге арап, полимерді андай тріне жататындыын анытап, берілген затты анытаыз.
Жауабы: ПВХ
Формуласы:
2916,49-2850,9см-1 - CH2- тоы кездеседі,
1458,25 см-1- CH- максимум жтылу крінеді
1269,21-1107,19см-1- CCL- бар.
Полимерлерді делуі мен оларды ылалдылыыны зара байланысын крсетііз. Ылалдылыы нормадан ауытитын шикізатты деуде аауларды алдын алу шараларын баалаыз.
нтатрізді шикізатта ылалдылыты жоары болуы, оны себілмелілігін нашарлатады, сонын салдарынан ондырылар ндейтін бункерлерде материалды трып алуы болады, ол з кезегінде клемдік дозалауды натылыын тмендетеді жне машина уат кзіні біркелкілігін бзады.
Нашар себілмелілікке ие материалды таблеткалау кезінде таблетка массасыны айтарлытай згерісі байалады.
Егер шикізатта шыш заттар мен ылалдылыты млшері нормадан кп болса, ндеу процессінде полимер балымасыны ауы жоарылайды, себебі ылалдылы пен шыш заттар смазка ролін атарады. Сондытан да ылалды полимерлі материалдар рамында ылалдылы пен шыш заттары аз материалдара араанда ндеуге жасы абілетті болып келеді. Дегенмен ысымда ю мен пресстеу кезінде балыманы жоары аыштыы шикізат шыынына алып келеді, себебі формалаушы уыстан аып кетеді. Ылалдылыты арты млшерде болуы сонымен атар полимер балымаларыны адгезиялы асиеттерін де нашарлатады, нтижесінде ылалды шикізатты біліктеу кезінде валк бетінен материалды блінуі байалады.
ажетті нормадан жоары ылалдылыа ие полимерлер (мысалы, полиэтилентерефталат) балу кезінде тез деструкцияа шырайды. Сонымен атар балыма массасында кптеген кпіршіктер тзіледі (мысалы, поликарбонаттарды ндегенде).
Крсетілген факторлар бйымны сапасына айтарлытай кері сер етеді. Жоары ылалдылыа жне шыш заттары бар полимерлі материалдарды ндегенде бйымны бетінде кміс тсті жола,датар, толындылытар, кбіктер жне жарытар пайда болады, млшерлі аау жне бйымны абатталуы байалады. Ылалды полимерлі материалдардан жасалан экструзионды бйымдар кедір-бдыр абатымен ерекшеленеді. Ылалды материалдарды каландрлегенде бйымда кбіктер, кеуектер пайда болады, беткі абатты сапасын нашарлатады.
Шикізатта ылалды жне шыш заттарды кп млшері бйымны физика-механикалы асиеттеріне кері серін тигізеді: статистикалы иілу жне созылту кезінде беріктілік тмендейді, екпінді ттырлыты азайтады, аттылыты тмендетеді. Сонымен атар, шикізатты ылалдылыыны суімен бйымны диэлектрлік асиетін (электрлік тратылыы, диэлектрлік ткізгіштігі, диэлектрлік жоалтуларды тангенс брышы жне т.б.) айтарлытай тмендетеді.
Егер шикізатты рамында шыш жне ылалды заттар нормадан аз болса, онда оны таблеткалануын жасарту жне балыма аыштыын жоарылату шін практикада материалды ыландандыруды ацетон, спирт, сумен немесе баса сйытытармен жасайды. Ылалдандыруды блме температурасында материала суды немесе баса сйытыты шашырату арылы жргізеді.
Егер шикізаттаы ылалдылы нормадан жоары болса, онда оны кептіреді. Кептіру шін кп жадайда ыздырыш полкасы бар герметикалы жабы шкаф тріндегі кептіргіш камералар олданылады. Кептіру процессі ысты ауаны циркуляциясында немесе вакуумда жргізіледі. Кептіру температурасы материалды тотыу ммкіндігімен шектеледі.
Шгуді пайда болуыны р трлі себептерін крсетііз. Термопласттар мен реактопласттарды шгуін анытайтын дістерді салыстырыыз.
Полимерлі материалдарды бйымдара алыптаанда негізгі технологиялы крсеткіші шгуі. Бйымны сапасасы шгу процестеріні шарттарына туелді болып келеді. Шгуді бйым жне алып лшемдеріні айырымымен анытайды. Шгу клемдік (бйым клеміні салындау кезінде кішірейуі) жне сызыты (бйым зынды лшемдеріні салындау кезінде кішірейуі) болып блінеді. Шгуді болуына бірнеше себеп бар: пластмасса мен темірді сызыты (клемдік) температуралы лаю коэффициентіні р трлілігінен, бйымды аланнан кейін ылалдылы пен шыш заттарды блінуінен, реактопласттара атаю кезінде химиялы шгуді болуы.
Шгуді анытау дістері. Полимерлі материалдарды шгуін ГОСТ 18616—80 (СТ СЭВ 890—78) бойынша анытайды. Термопласттар шін шгу лгі мен алыпты лшемдеріні айырмашылыымен, пайызбен аныталады. Термореактивті алыптайтын массалар шін лгілерді термодеуге дейінгі жне кейінгі лшемдеріні айырымын алады. Реактопласттарды арнайы прессте престейді де, ыздырады. Алынан лгіні суытып, лшемдерін лшейді. Термопласттарды лгілерін ю машиналарында ысыммен йып, алады. лгіні лшемдерін алыптауды баытына перпендикуляр, ал осымша анизотропияны анытау шін алыпты баытына паралелль жне перпендикуляр нктелерді алып, лшейді.
Зерттеу жргізу шін лшемдері мынадай болатын лгілер алынады, яни120X15X10, 120Х10Х4, 50X6X4, 50X10X4 мм, сонымен атар, диаметрі 100 мм, алыдыы 4 жне 3 мм жне диаметрі 50 мм, алыдыы 2 мм болатын дисктер алынады.
лгілерді пішіні мен лшемдері, сонымен атар оларды алу реті мен тріне ойылатын талаптар материалдарды ГОСТ тарында ТУ ларында крсетіледі. Реактопласттар мен термопласттардан бйым жасау шін ойлатын талаптар 12015—66 жне 12019—66 ГОСТ ында жазылан.
Реактопласттардан жасалан бйым лгісін престеуді ысымы ±1 МПа (10 кгс/см2) болатын длдікпен престейді. Пресс форманы енгізілу (ндіру) камерасыны (загрузочная камера) лшемдері бір ретте енгізілетін реактопласттарды лшемдерінен аспау керек.
Пресс форманы ыздыруды термореттегіш рылысы престеу температурасын ±3°С температура аумаынан аспайтындай етіп амтамассыз етуі керек. лгіні формасын бзып алмау масатында итергіштер олданылуы ммкін.
Егер, ГОСТ пен ТУларда бйымдарды алдын ала дайындауа арналан арнайы талаптар берілмес, онда лгіні дайындауда алдын ала кептіруді ажеті жо болады. Реактопласттарды таблеттеуге жне алдын ала ыздыруа болады. Престеу кезінде лгілерді пресс формаа салу жне ысымды ктеру уаыты 15±5 с клемінде болу керек. лгілерге сараптама жргізу оларды престеу уаытынан бастаанда 16 сааттан кейін ана жзеге асырылуы керек.
Термопласт лгілерін йыш машиналарда ысымда ю арылы алады. йыш машинаны конструкциясы келесідей параметрлерді баылау мен адаалауды амтамассыз етуі керек, яни шашырату арыны, лгіні массасын немесе клемін, цикл уаыты мен оны негізгі параметрлерін, ыздырыш цилиндр мен балыманы температурасы. олданылатын ймалы форманы сйытыты термостатталу жйесі болу керек.
Егер ажет болса, термопластты алдын ала кептіреді, ыздырады, немесе бояышпен араластырады. Машинаны іске осып, бір траты режимге келгенде балыманы температурасын анытап отырады. Бл анытауды кем дегенде екі рет жргізу керек.
Зерттеу жргізуден брын бымдарды кондицирлейді (бйымда сатау шін тиімді жадай жасау) (ГОСТ 12423-66). Егер, берілген материал конденсирлеуді ерекше шартын ажет етпесе, онда лгілерді 20±2°С температурада 3 са клемінде стайды.
лшеуді кез-келген длдігі 0,01 мм болатын ралмен 20±2°С температурада жргізеді. Бл кезде лгі ауданы ретінде оны зындыыны ш рет лшегеннен кейінгі орташа санымен анытайды. Реактопласттар шін матрицаны лшемдерін орасын лгілерінен алады.
Шгуді келесі формуламен есептейді:
S = (l1 - l)×100/l1 , (%);
Мндаы l – лгіні зындыы немесе диаметрі, мм; l1 – алып
осымша шгуді есептеу шін келесі формуланы олданады:
HS = (l – l2)×100/l , (%);
Мндаы l – лгіні термодеу алдындаы лшемі, мм; l2 – лгіні термодеуден кейінгі лшемі, мм.
Зерттеу хаттамасында келесі крсеткіштер жазылады: материалды аты жне маркасы; дайындаан ксіпорын; лгі саны, оларды пішіні, лшемі жне дайындау уаыты; лгіні кондицирлеу жне термодеу уаыттары; шгуді трі, осымша шгу, анизотропия шгуі, зерттеу кні жне т.б.