Термопласттар мен реактопласттарды термотратылыы мен температуралы сипаттамаларыны зара байланысын крсетііз.

Термопласттар 3 физикалы кйде болуы ммкін: атты (кристалды немесе шыны трізді), жоары эластикалы жне ттыраыш.

Полимерді р физикалы кйіне белгілі бір деу дісі сйкес келеді: атты кйде механикалы дістер (штау, брылау, фрезерлеу, т.б.) жоары эластикалы кйде – пневмо- жне вакуум-алыптау, штампылау жне т.б., ал ттыраыш кйде – ысыммен ю, экструзия, пресстеу, т.б. олданылуы ммкін. деуді андай да бір дісін олданылатын температуралы айматарды анытау шін полимер бір физикалы кйден екінші физикалы кйге тетін температураны білу ажет.

Полимерлердегі ауысу температураларын анытау шін термомеханикалы исытарды – траты кернеудегі жне белгілі бір сер ету уаытындаы деформацияны температуара туелділігін олданан ыайлы.

Аморфты (а) жне кристалды (б) термопласттар мен реактопласттарды (в) термомеханикалы исытары: І – шыны трізді немесе кристалды кй; ІІ – жоары эластикалы кй; ІІІ – ттыраыш кй.

деттетемпературалы сипаттамаларды термомеханикалы исытар бойынша жанама жргізу арылы анытайды. Термомеханикалы исытарды алу дістемесі лгіні периодты трде цилиндрлік штамамен ысу кезінде пайда болатын полимерді деформациясн лшеуге негізделген. лгі 0,2-0,3 МПа кернеумен 1-2°С/мин жылдамдыпен ыздырылады.

Сынаа алынатын лгілер алыдыы 3,0-6,5 мм пластинка формада болуы керек. Сына алдында лгілерді стандартты жадайларда кондиционирлейді (ГОСТ 12423-66). Кем дегенде 3 лгіні сынайды.

Берілген температура мен кернеуде белгілі бір уаыт аралыында лгіде дамитын деформацияларды лшеу шін р трлі конструкциядаы ралдар олданылады.

Вик ралы (ГОСТ 15088-83) жк тсіретін ондырыдан (лгіге тсірілетін жалпы кш 1±0,25 Н немесе 50±0,25 Н); саат типті блік ны 0,01 мм болатын дефомация крсеткіші; берілген жылдамдыта температураны біралыпты ктерілуін амтамасыз ететін жйелер; ±2° длдікпен температураны лшейтін датчиктен трады.

Вик ралы:

Лгі; 2 – цилиндрлік штама; 3 – адалы істік; 4 – жк; 5 – ауысу индикаторы.

Каргин таразысы термометрмен жне температураны ктерілуіні жылдамдыын бадарламалы басаратын жйемен жабдыталан термостаттан трады. Кш тсіретін ондыры ретінде р трлі иінді таразы олданылады. ыса иінге тменгі жаында диаметрі 3-4 мм болатын цилиндрлік штама болатын жк ілінген, ал зын иінге штамамен лгіге берілетін ысымды реттеуге арналан гірлер ілінген.

Каргин таразысы:

Жк; 2 – лгі; 3 – брандалы стелше; 4 – термостат; 5 – термометр; 6 – гірлер салынан шыная.

Кристалды полимерлерді ГОСТ 21553-76 сйкес балу температураларын анытауды 3 діспен жргізеді: поляризациялы-оптикалы, дифференциалды-термиялы жне кзбен шолу арылы.