Полимерлі материалдарды термотратылыын баылау шін андай сипаттамаларды олдануа болады?

Полимерлі материалдарды термотратылыын баалау шін екі трлі сипаттаманы олданады: полимерді берілген температураа ыдыраусыз тзу уаыты t_нржне термодеструкция басталатын уаыт Т_нр. Термотратылыты баалау дістері деструкция кезінде жретін былыстара негізделген. Олар – полимерді асиеттеріні згеруі (балыманы ттырлыы, молекулалы масса, беріктілік асиеттері), тсі мен млдірлігіні згеруі, деструкция німдеріні блінуі жне т.б.

Термотратылыты баалау шін детте реологиялы діс олданылады. Ол берілген температурада балыманы ттырлыы згеріссіз алатын уаыт аралыын лшеуге негізделген.

Ттырлыты термиялы серді затыына туелділігін анытау шін ротациялы та, капиллярлы да вискозиметрлер олданылуы ммкін.

Поливинилацетальдарды, фторопласттарды жне баса да материалдарды термотратылыын ыздыру кезіндегі массасын жоалтуы арылы баалайды. Ыдырау басталатын ст масса жоалтуды жылдамдыыны тез суімен сипатталады. Сынаа термошкаф, аналитикалы таразы, саат жне бюкстер ажет.

Кейде полимерді термотратылыын баалау шін берілген уаыт аралыында белгілі бір температурада ыздыраннан кейінгі массасын жоалтуыны мнін анытау олданылады.

Полимерді ыдырау температурасын табуды е жеіл жне мбебап дісі материалды ыздыру кезінде блінетін шыш заттарды ысымны су кинетикасын анытауа негізделген. Ыдырау температурасын «шыш заттар ысымы – уаыт» исыыны секірмелі згерістері арылы табады.

Полимерді ыдырау температурасын шыш заттарды ысымыны су кинетикасы арылы (б) анытауды дістемесіні жне ралыны схемасы (а):

Сыналатын материал бар сынауы; 2 – кран; 3 – сынапты манометр; 4 – термостат; 5 – термометр.

І – «температура-уаыт» телділігі; ІІ – «шыш заттар ысымы-уаыт» туелділігі.

Бйымны асиеті мен термотратылыыны зара байланысын табыыз.

Полимерлерді бір физикалы кйден екіншісіне ауысуы, осы ауысуларды ерекшеліктері, сонымен атар полимерлерді термотратылыы осы материалдарды деу процестерінде маызды рл ойнайды. Себебі бл сипаттамалар алдын ала ыздыру жне пластикация сатысында жне алыптау мен салындату сатыларында полимерді кйін анытайды. Шынылану жне жмсару температуралары бойынша алдын ала кептіру мен ыздыру температураларын тадайды жне бйымдарды жылутратылыын баалайды.

Термотратылыы тмен полимерлі материалды дегенде термодеструкция нтижесінде балыманы ттырлыы тмендейді немесе жоарылайды (полимерді тігілуі жреді). Тігілу полимер тізбегіне атады береді де, бадаралану дрежесін жне соан байланысты ймалы жне экструзионды бйымдарды анизотропиясын арттырады. Кейде термиялы ыдырау дайын бйымдарды бетіні араюы мен кбіктерді тзілуіне алып келуі ммкін. Термодеструкция бйымдарды беріктілік асиеттеріне кері сер етеді.

Термодеструкция нтижесінде лдіртзілуді температурасы мен уаыты тмендейді, жабындыларды физика-механикалы асиеттері, кейде сндік асиеттері нашарлайды.

Полимерлі материалды тмен термотратылыы мен термомеханикалы абілетіні ерекшеліктеріне негізделген аауларды алдын алуын пайдалануды крсетііз.

Т_а мен Т_кр интервалы тар полимерді делу жадайларын жасарту екі жолмен жзеге асырылуы ммкін:

- Пластификаторлар осу;

- Модифицирлейтін оспаларды (Т_а тмендетеді) немесе тратандырыштарды осу (Т_кр тмендетеді).

Аталан оспаларды полимерді алу кезінде де, композицияны ру кезінде де осса болады.

деуді жоары температураларын ажет ететін материалдарды пластикация уаытын тмендету шін шикізатты алдын ала Т_б (Т_а) температурасына жаын температураа дейін ызыдырып алу керек. Егер алдын ала ыздыруа арамастан ыздыратын элементтерді уаттылыы берілген температуралы режимді стап труа жеткіліксіз болса, онда балыманы температурасын пластикациялы цилиндрді бетін асбестпен жауып, жылу шыынын азайтуа болады.

Ттыраыш кйге тез ауысатын полимерлерді ысыммен ю жадайында полимерді ю жйелерінде ерте атып алмауы шін алып температурасын жеткілікті жоары дрежеде стап тру керек.

Жылутратылыы тмен материалдарды экструзия жне ысыммен ю кезінде сыылу дрежесі аз (1,5-1,8) жне бір немесе 2 зонасы бар (салу жне тыыздау немесе тек тыыздау) салындатылатын брамдытарды олданан ыайлы. Пластикациялы цилиндрден шыарда балыманы температурасын термопарамен реттеген дрыс.

Термотратылыы тмен полимерлерден жасалан жабындыларды инертті ортада немесе вакуумда алыптаан дрыс.