Механикалы ыпалдарды бліндіргіш серлері

Жоспар

Ø Механикалы ыпалдарды бліндіргіш серлері

Ø Шу мен дыбыстарды жаымсыз серлері

Ø Ультрадыбыстарды сері

Ø Барометрлік ысымны сері

Ø Температуралардын сері

Ø Ультраклгін сулелерді сері

Ø Лазер сулелеріні сері

Ø Электр агымыны бліндіргіш сері

Ø Иондаыш сулелердін блідіргіш серлері

Сырты факторларды патогенді сері

Сырты ортаны патогенді ыпалдары келесідей блінеді:

 

· Механикалы

· Физикалы

· Химиялы

· Биологиялы жне леуметтік болып ажыратылады.

Бл ыпалдар жиі бірігіп сер етеді.

 

Механикалы ыпалдарды бліндіргіш серлері

Механикалы ыпалдар жалпы организмні жне жергілікгі азалар мен тіндерді бліністерін туындатады. Оларды бл сер кшінен (кг/ см²), белгілі жылдамдыта озалып келе жатан затгы кинетикалы уатына байланысты болады. Сондытан механикалы ыпалды кшіне байланысты созылу, ысылу болса, оны кинетикалы уатына баиланысты соылу, лау, о тию т.с.с. жарааттар дамиды.

Сонымен бірге, механикалы ыпалдарды бліндіргіш сері блінетін тіндерді тзімділігі мен тыыздыына байланысты. Механикалы ыпалдардан ртрлі жарааттар байалады. Олара: тінні созылуы, жыртылуы, ысылып алуы, жаншылып алуы, соы, шайалуы т.с.с. былыстар жатады. Механикалы кштерді серінен тідерді созылып кетуі, артынан жыртылуы ммкін. Тідерді тыыздыы мен серпімділігі оларды созылып кетуіне арсы трады. Сондытан сйектер мен блшыетгерді сіірлері созылатын серге біршама траты болады. Блшыетгер мен ан тамырлары аз кшті зінен жеіл созылып кетуі ммкін.

Адамны жасы лаюына байланысты тіндерді серпімділігі мен тыыздыы азая береді. Сондытан арт адамдарда жиі сйекті сынуы, шытынауы, сіір созылуы байалады. ртрлі дерттік жадайлар тіндерді серпімділігін тмендетіп, оларды созылыштыын згертеді. абыну кезінде блшыеттерді, сіірлерді, буын байламдарыны серпімділігі азайып, оларды зіліп, жыртылып кетулеріне олайлы жадай дамиды. Созылан тіндер семіп алады, оларды атаратын ызметтері бзылады. Мселен, за мерзім керіліп кеткен асазанны шырышты абыында атрофия дамиды, оньщ имылды жне сл шыараты ызметтері бзылады. Эмфизема, бронхиалы демікпе кездерінде кпені керіліп кетуінен, оны серпімділігі азайьш, демді сырта шыаруы иындайтын болады.

ысатын кштерге сйектер мен тірек-имылды рылымдар біршама арсы тра алады. Жмса тіндер ысушы кшке те сезімтал болып келеді. Бл кезде ысылып алудан жмса тіндерді анмен амтамасыз етілуі жне оректенуі бзылады. Осыдан ысушы ыпал за сер етсе, тіндерді тіршілігі жоалады. сіп келе жатан тіндер ысылып алса, оларды суі тотайды. ысушы серлерден тіндерді атрофиясы дамиды.

Дене мшелері ауыр затты астында ысылып алуынан организм тіршілігіне ауіпті жагдай дамиды. Бндай адамдарды ауыр затган босатып аланнан кейін дамитын дертгі за жаншылу синдромыдеп атайды.

Бл кезде организмні ауыр уыттануы болады, бйрек ызметіні жіті жеткіліксіздігі дамиды, несеп шыару атты азаяды немесе тотайды. Осыдан адам тез жан тапсырады. за жаншылу синдромыны даму негізінде жаншылан тіндерді ыдырауынан пайда болан уытты німдер ттас организмге анмен тарап кетуі (за жаншылу кезіндегі кмек) жатады. Олар бйректі атаратын ызметін бзады. Содан жалпы организмні уыттануы болады. Сондытан ауыр затты астында алан мшені босатанда алдымен жаншылан тіндерді жоары жаынан уыттарды анмен тарап кетпейтін етіп, тамырларды ысып таып, содан кейін біртідеп босату ажет.

озалып келе жатан ауыр затты денеге немесе озалып келе жатан денені тран ауыр зата соылуынан соы дамиды. Содай- а денені соыа шырауы лкен жылдамдыта озалып келе жатан сйытар мен газдарды серлерінен де болуы ммкін.

Соыны серінен теріні, жмса тіндерді, ан тамырларыны ішкі азаларды жыртылуымен, сйектерді сынуымен, шытынауымен крінетін тіндерді ттастыы бзылады.

Соыны серінен пайда болан жарааттарды трі:

• сер еткен блідіргіш ыпалды трінен (оны ткір немесе доал зат болуынан, мылтыты оы немесе анжар, сйыпен немесе газдарды атгы толынымен болуынан);

• озалып келіп тиген затты жылдамдыынан жне оны кинетикалы уатынан;

• денені заымдаушы есермен тйісу бетінен;

• жалпы организмні жне заымданан тінні жадайларынан байланысты. Доал затгармен соыланда денені тері абаты кейде блінбей, ішкі азаларды (бауырды, бйректі, ішектерді, кпені) жыртылуы, содан ішке ан кетулер болатыны белгілі.

Соыны серінен кптеген сезімтал абылдаыштар (рецепторлар) жне жйкелерді талшытары блінгенде жергілікгі азалар мен жмса тіндерді заымдануы ттас организмні бзылыстарымен абаттасады. Осыдан жараатгы сілейме (травмалы шок) дамиды.