Мектепке дейінгі балалар мекемелеріні (МДМ) жобалауа жне жоспарлауа ойылатын гигиеналы талаптар.

азіргі уаытта мектепке дейінгі мекемелерді р трлі трлері бар, біра оларды барлыын да жоспарлау мен салу кезінде келесі аидалар ескерілуі керек:

1. топты ошаулауды амтамасыз етуі;.

2. олайлы ауа-жылу тртібін амтамасыз етуі;

3. жеткілікті дрежеде табии жары жне кн сулесіні тсуін амтамасыз етуі;

4. имыл белсенділігі шін жадай амтамасыз етуі;

5. тымды таматандыру йымдастыру шін жадайлар амтамасыз етуі.

Бл аидалар жер телімдерінде де, мекеме имараттарында да жзеге асырылады. Топты ошаулау аидасы МДМ жоспарлау мен салуды негізгі аидасы болып табылады. Топты ошаулау, мектеп алдыа дейінгі жне мектепке дейінгі жастаы балалар тез шалдыатын, жпалы ауруларды алдын алуа баытталан. Ал, имыл белсенділігі, таза ауа, кн сулесі, отайлы микроклимат жадайлары жне толы нды таматандыру, балаларды йлесімді суі мен дамуын, оларды денсаулыыны саталуы мен ныаюын жне азасыны арсы тру абілеті жоарылауын амтамасыз ететін е маызды факторлар болып табылады.

МДМ арналан жер телімдерді ауданы мекемені сыйымдылыы 100 орына дейін боланда, 1 орына - 40 м² есебінен, 100 орыннан арты боланда - 35 м², 500 орыннан арты кезде - 30 м² есебінен аныталады. МДМ жер телімін бірнеше айматара (зоналара) бледі: топты алашалар, жалпы дене шынытыру алашасы, баша – жидек сіретін жер, шаруашылы алашасы, кгалдандыру аймаы. Жер телімінде топты ошаулау, е уелі рбір топты з блмелерінен шыатын есігіне максималды жаын орналасан, зіні топты алашасыны болуымен амтамасыз етіледі. Бл сіресе ббектік жастаы балалар алашасында те маызды. Алашаларды дене шынытыру алашасымен ыгайлы байланысы болуы керек, ал, р топтаы балаларды жретін жолдары шаруашылы алашасынан тпеуі жне бір-бірімен иылыспауы ажет. Топты алашаларды айналмалы жолмен байланыстырады. Ол жолды балалар топтары велосипед айдау, клік жретін жолдарда жру ережелерін йрену жне т.б. шін кезектесіп пайдаланады. Топты алашалар лшемдері ббек жастаы балалар шін 1 орына 7,5 м² есебінен, ал мектепке дейінгі жастаы балалар шін - 7,2 м² есебінен аныталады. Топты алашаларды бір-бірінен бталармен ошаулайды. Алашаны бір блігі ашы кнде болуа арналады, бл инсоляция шін ажетті жадайды амтамасыз етеді. Екінші блігі кн мен жауын-шашыннан орау шін орнатылан кленкелік жаппамен жне ааштармен клекеленеді. Клеке беретін жаппаларды ауданы 40 м², 3 жаынан жабылады, едені ааштан жасалады. Сбилік жастаы балалара арналан топты алашаларды тсемі шптен болуы керек. Мектепке дейінгі балалара арналан топты алашаларда жартылай шп, жартылай таталы жаяу жол болады. Мектепке дейінгі балаларды топты алашалары жартылай шппен, жартылай тыыздалан топырапен немесе тротуарлы таталармен тселуі ммкін. Ауаны жоары температурасында улы заттар блініп шыуы ммкін боландытан, асфальтты тсемді олдануа рсат етілмейді. Алашаларда озалмалы жне тыныш ойнайтын ойындар шін олданылатын жабдытар орнатылады.

Дене шынытыру алашасы мектепке дейінгі жастаы балалар алашасына жаын орналасуы керек. Онда озалмалы ойындара, спортты ойындар: волейбол, баскетбол, бадминтон, теннис жне басалара, сондай-а, гимнастика сабатарына, жгіруге, секіруге арналан зоналар блінеді. Дене шынытыру сабатарын жргізуге арналан ажетті рал-жабдытар орнатылуы ажет. Дене шынытыру алашасыны жанына 0,4-0,6 м тередігі згермелі ашы жзу су алабы (бассейн) жне тередігі 0,25 м су шашып ойнайтын алабы орналастырылады. ыста бларды территорясы мз айдыны ретінде олданылады. Ауруларды таралуын болдырмау шін, дене шынытыру алашасы мен су алаптарын топтар кезектесіп пайдалануы ажет.

Шаруашылы алашасы топты жне дене шынытыру алашаларынан алыс, кір жуатын орын мен ас блогыны жк тиейтін есіктері жата орналасуы керек. Алашаны тсемі атты, топты алашалара жрер жолдарды кесіп тпей, клік кіретін жеке жолы болуы керек. оыс жинаыштар шаруашылы алашасында ана орналастырылады.

Жер телімні рылыс салу пайызы 10-12% артпауы керек. Кгалдандыру ауданы 50% кем болмауы керек. Жасыл кшеттер топты алашалар, топтар, дене шынытыру жне шаруашылы алашаларыны арасында, жер телімні периметрі бойынша отырызылады. Ааштар МДМ абыраларынан 10 м-ден жаын емес ашытыта, ал, бталар 5 м-ден жаын емес ашытыта отырызылуы тиіс. Бталар мен ааштар улы емес жне тікенексіз болуы керек. Сонымен атар, кгалдану аймаына кгал алаы, глзарлар, баша-жидек сіретін жер де жатады.

МДМ имараттары 2 абаттан жоары болмауы керек, жекеленген жадайларда 3 абатты имаратты жобалануына рсат етіледі. Аз абаттылыы рт ауіпсіздігін амтамасыз етеді, серуендеу жргізуді жеілдетеді, балаларда жарааттар алу ммкіндігін тмендетеді. имаратта да, жер теліміндегі сияты топтарды бір-бірінен жне кімшілік-шаруашылы блмелерінен барынша ошаулау аидасы саталынады. Сондытан, жастары бір топтаы балалара арналан жеке блоктарды блуге ммкіншілік беретін жне блоктар арасындаы тпе жолдар арылы байланысты амтамасыз ететін, орталытандырылан-блокты рылыс жйесі гигиеналы талаптарды е анааттандыратын болып табылады. Орталытандырылан рылыс жйесіні олданылуы да ммкін.

р топ зіні жеке блмелерінде - топты яшытарда орналасады. Сби жасындаы балаларды топты яшытары бірінші абатта орналастырылуы тиіс жне р топа зіні жеке кіретін есігі болуы ажет. Мектепке дейінгі балаларды топты яшытарын бірінші абатта да, екінші абатта да орналастыруа болады, бл жадайда кезектесіп олданылатын, трт топа орта кіру есігі болады. Сби жасындаы балаларды топты яшытары 1 жастан 2 жаса дейінгі балалар шін - 10 балаа, 2-3 жас аралыындаы балалар шін – 20 балаа есептелінеді. Оларды яшытар рамына абылдау орны (18 м²), ойнау блмесі (50 м²), йытайтын блме (36 м²), жетхана (12 м²) жне буфет блмесі (3 м²) кіреді. Мектепке дейінгі жастаы балалара арналан топты яшытар 25 балаа есептелінген жне оны рамына шешінетін жер (18 м²), топ блмесі (50 м²), йытайтын блме (50 м²), жетхана (16 м²) жне буфет блмесі (3 м²) кіреді. Топты яшы топты негізгі болатын орны болып табылады, мнда сабатар, ойындар, сауытыру шаралары, демалу, кндізгі йы, балаларды киіндіріп-шешіндіру жне таматандыру жзеге асырылады.

имаратта, топты яшытардан баса, балаларды жеке топтарымен кезекпен сабатар жргізілетін арнайы блмелер(гимнастика жне музыка залдары, су алабы ), сондай-а, р трлі масатта олданылатын баса блмелер де - медициналы блме, ас блогы, кір жуатын блме болады. 4 жне одан да кп топтар сыятан, барлы МДМ-де арастырылатын гимнастика мен музыка залдары, детте екінші абатта орналастырылады. Бл блмелер тпелі болмауы керек, ал оларды ауданы мен саны МДМ орын санына байланысты болады. Медициналы блмені бірінші абатта орналастырады. Оны рамына медицина блмесі, ем-шара блмесі жне ауыран баланы тікелеі сырта шыаруа олданылатын, жер теліміне шыатын жеке есігі бар, ошаулау блмесі кіреді.

1- абатта міндетті трде з бетінше сырта шыатын есігі бар, ас блогы орналастырылады. Бл баса блмелермен олайлы байланысты амтамасыз етуге жне ас блогында санитарлы тртіпті сатауа ммкіндік береді. Топты яшытар есігі ас блогыны есігіне арама-арсы орналастырылмауы керек. Топтар мен йытайтын блмелер терезелері ас йді стінде болмауы ажет. Зат оятын блмеден рі-бері туге немесе ас йі арылы зат оятын блмеге туге рсат етілмейді. Топтара таматы лестіріп беру жеке блмеде жргізіледі.